Сатесса дукха ха яле а, деррига дуне баьде хетар Занойна. ШоллагIа ди дар цар юрта тIом латта. Юкъ-юкъе ювлача топа татах кхераеле, оагалора цIенъюкъе кIаьнк мархIавоаллаш ягIа фусам-нана.
Оачам, укхангахьа букъ а болаш, чIагаргах дIааракъеде гIаьрхошта цкъа шурдолг, тIаккха Iадсаькх а техе, юха а гIалий чу хьулалора. Ханагара ха мел йоал, го готтлуш боагIар. Сесаг а кIаьнк а ханнахьа кIалхардаха цакхеро саготдора Оачама. ХIанз ше уж мишта лорабергба яха уйла йора цо, дов юхадешше. Из кIеззига лаьгIделча, Занойна юхатIавийрзар мар:
— Укх чу дусе, дерригаш доадергда вай, кIаьнк ваха везаш ва. Iоъара а яьле, хьу йолчахьа хьалгIоргья хьо. Хьанна хов... Хьо ца зе а мег цар, укх цоацхала юкъе.
Оачама дешаш шиш болаш дар. Цудухьа духьала хIама ала лоархIаянзар Зано. Ший бер, дIакхайда хьаийца, йоккхача, Iаьржача машанна юкъе а хьоарчадаь, гIалан лоаме тIагIолла IокIалйолаелар из. Цу хана сигала хьалхьежача, Оачама бIарг тIаэттар хIанз а къайлабаланза, цхьа оагIув боацаш уллача бетта. Сийсара мо моажа боацаш, кIай бар из хIанз.
— Сох ма тара ба-кх хьо, ва сийдола бутт, — аьлар Оачама ше-шийца.
ХIанз ба а бар из цунна а, оагIув боацаш бисача цун дезала а тара. Уж кIезига уйлаш ший дег чу йоссарах эхь хийтта, юха шурдолг, тIаккха Iадсаькх кхувса волавелар лоамаро.
IокIалъяьннача Занойна духьалвера зIамагIвола маьр-воша Нал.
— Со дIаара ма яьлла, ниI чехка хьакъовларгья Iа, — аьлар бIаргаш дизза хий эттача несо.
— Фу леладу Iа? Мича йода хьо? Ювргья хьо цар...
— Оачама лоIам ба из, — наIаргахьа йолаелар Зано.
Веший лоIама духьала дош аланзар Нала а.
Цо аьннадале, из нийса да. Иштта хила деза, аьнна, хийтар цунна. ДIайийллар цо ниI. ГIалан Iаьржача пенашта тIехьашка къайлаийккхар хитIоара мархIадоалла кхалсаг.
МоастагIа гIалийна юхекхача гаьно вар. Из хьалтIакхачале, хьун юкъе хьулаяла кхувргдар. Ше ма йодда хьу йолчахьа хьалъедар Зано. Бер дийлха а, когаша кхера корчабаь а, ше йода никъ моастагIчо зер кхерар из. Бакъда шоай шинне а ираза санна, кIаьнк, зIамига бIаргакIигаш а детташ, загал санна нанна бIарахьежар.
— Хов сона-м. Кхет со-м, — цо яхаш мо хетар Занойна.
Мел тебаш, теIаш йоде а, гIаьрхоша зийра кхалсаг. ТIехьа оарц дахийтар. Дошлой лелалургбоаца моттиг лехар Занос. КIеззига а ког гIортолга йолча чхараш тIа, наькъа такилгаш тIа, хьун петараш листагIа йолча гIолла урагIйодар из, дукъал дехьагIа ядача гIалгIай юрташка кхача гIерташ. Цига дIакхаьчача, ше кхерамах кIалхарйоалилга ховра цунна.
— А. Со карагIоргьяц. Йиш яц са караяха, — бувхьар кIаьдъеннача цун кер. Хьажа тIагIолла Iо а дахе, кIозилгаш тIа а даьле, кIаьнка юхь тIа IотIалегар хьоцара тIадамаш. ХIара тIадам IотIа мел божача хана, бIаргаш тохар кIаьнка.
ГIаьрхой оазаш юхегIа, кхы а юхегIа хаза яьлча, йоддаше ший мархIавоалла кIаьнк нажа хена кIалха Iовиллар нанас:
— Со лай а, хьо ваха веза.
Дукха ха ялале, Занойна тIакхийра оарцанха боагIа моастагIий. ХIаьта а из хьалаца, есаралла йига каяланзар цар.
— БIеха кулг сай дегIа тIакховдийтачул, сий долаш, ялар тол сона, — йоахар цун уйлаша. Уж дешаш лувкхеро санна юха кердадоахар дего. Кастта дошлошта бIаргаяйра, хи тIагIолла IойоагIа Iаьржа маша.
Делкъа хана, гIала яйха, йохаяь, йоагаяь гIаьрхой дIабахача; цигара гаьна боацача новкъа гIолла боагIар оарцанха баьхка гIалгIай. Юстаро багIача нажа хена кIалхара, берза кIаьзанъяраш мо Iимадаш хезар царна.
— Къоахк, воллел, фуд хьажал цига, — бейоалла шод дIахьекхар тхьамадас, оаз хьахозачахьа.
Хена дIатIакхаьчача, лоацвелча санна латтийсар Къоахк. Кхы из йистхинна а ца ваьнна:
— Фуд цига? — дIакхайкар баьчча.
— КIаьнк улл укхаза, — гебагIа айбир Къоахка. — МоастагIчун фу хила деза ер.
— Сабар! Ве ма велахь. Хьавал из укхаза. Котваьннача сага ший фу иштта Iокхоссаш хилац. Вайбарех хила везаш ва из.
«Вайбарех» яхилга, гIалгIаех хила везаш ва из яхилга дар. ДегIал дуккха шерагIа яр бера тIайийха коч. Йистошкара шерра дIа а яха, лаьтта гIолла Iотекхаяр из. Ше айбаь гебагIа цун цхьан Iажарах IочуIетта, хьалъайдир цо бер. КIаьнк, цкъа велхара узам а баьнна, тIаккха, ший зIамига бийнилгаш а тоIадаь, дIатийра.
БIарга тIа бIарг оттабаь, бIарахьежар из тхьамаданна. Воккха саг санна из шийна бIарахьежарах цецваьлар баьчча.
— Фуй цунна бейоаллар? — хаьттар цо Къоахкага.
— Нажа гIа да мотт сона, — дIаюхевахар вож.
КIаьнка бе а бага а гIа доаллар.
ДIакхайда из хьа а ийца, даьссагIдолча цхьан талса чу Iочухоавир баьччас:
— Нажах векха, Нажа Оалдам ва-кх ер тIаккха, — керта тIагIолла кулг Iохьекхар цо.
— Нажа Оалдам...
— Нажа Оалдам, — чакхдаьлар бIун дошлошта юкъегIолла.
ЦаIаш белабелар. Вокхар кортош чудахар, ерригача гIалан чура пIелг мо цаI висача кIаьнках къа хеташ. ХIаьта цох къахета бахьан дацар хIанз. Цун вахара IотIабезбенна хинна кхерам, михо Iаьржа морх тохаш санна, юхатехабар гонахьа ядача юрташкара даьннача оарцо.
