Гаьнарча, хийрача мехка вахаш; со дукха хьийгавар се ваьча, сай даьй баьхача мехках! Кхыча мехка со нийсвалар, сай кара хIама доацаш дар... Иштта нийсденнадар вахара наькъ тIа. Хийла, йоккхача шахьаре гIолла, сатемах, сабарах веха, даиман гаьнна мехкагахьа дIалестача дега фу тем бергба, малагIча дешашца хьоастаргда ца ховш, араваьле лелаш, дукхача хIамай уйла йора аз... Ши бIарг дIа а къайле, хIанз айса гобоаха урамаш, се ваьча мехкара моттигаш йолаш санна, сайна духьалъувттадеш, латташ хулар со.
ДIауйла йича, цхьа берал дар-кх из. Иштта сай са Iехадора аз, цхьа кIеззига тем бора сайна. Массанена дIа а хозаш, ма даггара мухь тоха дог оттар са; в-а-а нах, гонахьа мел лелачо наьна мотт бувцаш болча, берригаш а хьона кхоачара болча мехкал хозагIа хIама дац шоана, аьнна... Йоккха хало яр аз лайнар-м, дувца эттача, дийца ца валлал. Из Даьла къахетам бахьан долаш, Цун боккхача низаца цIенах кхийтача, сайна гонахьа лелараша лебеча меттах цецваьнна, тIаккха, дира чов хулаш, дог парххенца деха висар со... Со хьийга, аз массанахьа лерг дехкаш, хозаргбарий-хьогI цхьа тамашийна болх нийсбенна а, яхаш, дег чу, цIагIа боча лелабаь гIалгIай мотт, човхаяр, йохар, айп далар ца кхераш дIа-хьа лестаю хIама санна, дIа-хьа кхувсаш, лебеш хозар сона. Ди сайрангахьа лестадар. Хьачуаха болабелар хьаьший. Тайп-тайпара даараш кийчдеш, деррига ков хозача хьажах хьалдиза, кхесташ бар са цIагIарбараш. Чуяьлар са даь гаргарча наьха цIен тIара кхалсаг.
— Ой, ма успокаивающий атмосфер я укхаза!
— Дега атта хеташ дале-м, дика да. Иштта хила а ма дезий, — аьлар аз.
— Ма дика получиться даьд хьа, цу ара берашта достойно воспитать де...
— Ара дале а, миччахьа кхаьча дале а, гIалгIай деций вай? ЦIийца ийнар, сий деш, лораде деза.
— Обустраиваться де начать де деза оаш, родственникаша а помочь дергда.
— Деррига а тоалургда, Даьла низаца! Цкъа мехка ваьннаволаш-м, дIаходар хьахургда, дегIача хана.
— ХIанз берригаш а по-другому баха безам болаш ба. Современный ха ма йий ер.
— Сийдолча, Даьла раьза волча наькъ тIара ца воалаш дIаваха веза саг. Шийна тIехьа атто йоацаш, хало яйтац Дала. Эггара лерхIамегIдар дицде йиш яц адамаша — яхь лораяр!
— Тха а безам хиннабар цхьан хана, куда-то переехать де. АттагIдар лехадар оаха берашта, аьттув баланзар тха.
— Из аьттув цабаларо, дика аьттув беннаб шоана. Ший хIама лораде безам бар, ший мехка ваха веза. Из да керттердар, тахан кхувш латтача тIехьенна.
— Сай воI познакомить ве аз хьоца... Будущий учитель ва из.
— Хьехархо яхар доккха дош да! Гонахьа мел барашта масал долаш, латта веза хьехархо. Фу хьехаш хургва хьо?
— Историк ва со. Из сторона интересней хийтар сона.
-Историк вале, хьай къаман селхане дика йовзаш хила веза-кх хьо, дIаденнача хаттара дала жоп долаш. Къаман истори довзаш вале, цун сийдола Iадаташ, яхь яраша лораеш хьаена оамалаш йовзаш хила веза...
— Республике эггара дикагIйолча ишколе мара бергбац аз болх. Главный из хет сона.
— Керттердар-м, ше хьатIаийцар, бехктокхаме дIадахьар да. Наьна метта хьехархо валаре, бакъахьа вар хьо... Эггара хьалха, хьай цIенъюкъе накъаваргвар. Дикаш, ший кхуврчара дIадоладала деза...
— Истола тIа даа хIама Iооттадаьд, даьци, дада, хьадувла йоах шуга сихха. Дада, хIанзза молла кхайкар, цкъа хьалхагIа хьай ламаз дой Iа, — аьнна, хьачуйистхилар са воккхагIволча виIий бархI шу даьнна кIаьнк.
Ма даггара михьаръяьнна кхестача уйлаша сатем боабаьбар са. ГIалгIай доаца дош вай цIагIа ма хазийталаш сона, из геттара лоархIаме да шоана, вай дезала юкъе! Массахана из дагалоаттаделаш, со кхоана воацаш хуле а, шоай къаман метта сий деш, из цIена лебеш дIагIолаш. Яхь ма хувцалуш дунен хIамаех, яхаш, айса гаьнарча, хийрача мехка кхебаьрех эхь хеташ, дог доагар са... Со хьийга, цхьа дош хозаргдацар-хьогI сона укх шахьаре сай наьна меттала, яхаш, мискача бера санна, дог делхаш аз лийха са хоза, са зовне, са дошо гIалгIай мотт, шоай хьашт долчча тайпара лестабеш, эбеш, бувцар са гаргара мел волча сага... Гаьнара цIабаьхка са дезал, цу меттах цецбаьнна, согахьа хьежаш латтар. Хийтар сона, ма дукха болх бе безаргба-кх са шуца. Бакъда, цаI-м дар, иштта дIадаха йиш яцар!
— Фуд хой шоана, хийрача меттай дешашца хьебеш, мотт ма бувцалаш укх чу! ЦIена бувца гIалгIай мотт, цIена! — аьлар аз чIоаггIа, тхоаш дерригаш истола гонахьа хайшача...
