Общенациональная газета
Республики Ингушетия

«Бойлахь диссача а даьй-ноаной доал доацаш диссача а берашта социальни новкъостал дарах долча», ГIалгIай Республика  Закона а,   «Бойлахь диссача а даьй-ноаной доал доацаш диссача берашта а даьй-ноаной доал доацаш биссарех болча наха а чуIе фусамашца Iалашо ярах долча» ГIалгIай Республика  Закона а хувцамаш юкъедахьара  хьакъехьа

ТIаийцад

ГIалгIай Республика

Халкъа Гуллама               2023 шера оагIой бетта 26 ди

Статья 1

«Бойлахь диссача а даьй-ноаной доал доацаш диссача а берашта социальни новкъостал дарах долча», 2007 шера тов бетта 14 дийнахьарча, №31 йолча ГIалгIай Республика  Закона газет «ГIалгIаййче», 2007 шера тов бетта 20 ди; 2009 шера кIимарса бетта  28 ди; 2011 шера ардара бетта 6 ди; 2013 шера лайчилла бетта  7 ди; 20I4 шера аьтинга бетта 7 ди, лайчилла бетта 8 ди; Официальни бокъон хоама  интернет-портал (www.pravo.gov.ru), 2015 шера аьтинга бетта  1 ди; 2017 шера маьтсела бетта 2 ди, оагIой бетта 20 ди; интернет-газет «ГIалгIайче» (www.gazetaingush.ru), 20I8 шера аьтинга бетта I3 ди; 2020 шера 2 ди; 2021 шера  аьтинга бетта 24 ди; 2023 шера наджагоанцхой бетта  11 ди, тушола бетта 22 ди)  юкъехьо Iобелгалдаь хувцамаш:

1) 3  статье:

а) тIатохараш де Iобелгалбаь чулоацам болча  11,  12 доакъошца:

«11. Бойлахь биссарех а даьй-ноаной доал доацаш биссарех  а болча наха, ГIалгIай Республика бюджета чотах керттерча, ца Iомадича даргдоаца,  керттерча юкъарча, юкъерча дешара программайх  дешар Iомадеш деша багIача хана, даьй-ноаной боацаш биссача е даьйх-ноанойх цаI мара воацар дIаваьнна биссача, биззача боараме паччахьалкхено Iалашо ергъйолаш дIаязбу, белгалъяьча программайх дешар Iомадаь йисте баллалца   йоаккхача хан-юкъа.

12. Керттерча юкъарча, юкъерча профессиональни дешара программайх, дешара услугаш еча договорах,  дешар Iомадеш деша багIача наьха  даьй-ноаной доацаш е даьйх-ноанойх цаI мара воацар воацаш биссача, бокъо йолаш ба, мах луш дешар Iомадечара мах боацаш дешар Iомадеча дIаотта, лакхехьарча дешарах йола паччахьалкхен политика хьаяра, кхоачашъяра а боарама-бокъонца дIа-хьа нийсъяра а  йолча кхоачашдара Iаьдала  федеральни органо белгалъяьча аргIанца нийса, юкъарча дешарах йола паччахьалкхен политика хьаяра, кхоачашъяра а боарама-бокъонца дIа-хьа нийсъяра а  йолча кхоачашдара Iаьдала  федеральни органаца.»;

б) 2 даькъа тIатохар де Iобелгалбаь чулоацам болча шоллагIча предложенеца: «Бойлахь диссача берий  а даьй-ноаной доал доацаш диссача берий а, бойлахь диссача берех болча а даьй-ноаной доал доацаш биссарех  а болча, могашал дика йоацача  наьха (цу даькъе, тайп-тайпарча кепашца  хьаькъала эшабенна болчар) бокъо я болхлои служащеши очни боараме цкъа юхакийчбара программайх дешар Iомаде, ГIалгIай Республика бюджета чотах.»;

в) 5 даькъа тIатохар де Iобелгалбаь чулоацам болча шоллагIча предложенеца: «Бойлахь диссача берашта  а даьй-ноаной доал доацаш диссача берашта  а, бойлахь диссача берех болча а даьй-ноаной доал доацаш биссарех  а болча, могашал дика йоацача  наьха (цу даькъе, тайп-тайпарча кепашца  хьаькъала эшабенна болчар) бокъо я, болхлои служащеши очни боараме ГIалгIай Республика бюджета чотах, цкъа юхакийчбара программайх дешар Iомадеш йоаккхача ерригача ханна дешара литература а йоазон кхоачо а эцара лаьрхIа пособи эца,  е хIара шера пособи лу уж эца I000  сома боараме,»;

2) тIатохар де Iобелгалбаь чулоацам болча  41 статьяйца:

«Статья 41. СовнагIа тешам балар чуIе фусам хила, чухьнахьа лостам баь фусам доалахьа хьаэца ахча хила е договорах кредит (заем) ийцача,  диззача боараме дIадаккха, заемщика ипотекаца декхараш тIаийца дола

Укх Закона 5 статьяй 3 даькъе белгалбаьча наьха бокъо я, «Бойлахь диссача берашта  а даьй-ноаной доал доацаш диссача берашта  а, бойлахь диссача берех болча а даьй-ноаной доал доацаш биссарех болча а наха чуIе фусамашца Iалашо ярах долча», 2013 шера арадара бетта 31 дийнахьарча, №31-РЗ йолча ГIалгIай Республика Закона 4 статьяйца нийса, ГIалгIай Республика бюджета чотах цкъа, чухьнахьа лостам баь йола фусам Iалашъе, доалахьа хургйолаш ахча хьаэцара, е договорах фусам эца договорах кредит (заем) ийцача,  диззача боараме дIадаккха, заемщика ипотекаца декхараш тIаийца долча, «Бойлахь  диссача берашта  а даьй-ноаной доал доацаш диссача берашта  а совнагIа социальни новкъостал дара тешам баларах долча», Федеральни закона 81 статьяйн нийса.»;

3) 5 статьяйна  тIатохараш де, Iобелгалбаь чулоацам болча  3, 4, 5 доакъошца:

«3. Укх статьяй а «Бойлахь диссача а даьй-ноаной доал доацаш диссача  берашта чуIе фусамаш яларах долча», 20I13 шера ардара бетта 31 дийнахьарча, №31 йолча ГIалгIай Республика  Закона а кIийленшца, аргIанца а нийса, бойлахь диссача берий  а даьй-ноаной доал доацаш диссача берий  а, бойлахь диссача берех болча а даьй-ноаной доал доацаш биссарех   болча а наьха, цар 23 шу даьлча  а  бокъо юссаш ба, бокъонцахьа царна чуIе фусамаш дIаяллалца.

4. Бойлахь диссача берех а даьй-ноаной доал доацаш диссача берех   а болча, Украина, Донецки Халкъа Республика, Лугански Халкъа Республика, Запорожски областа а Херсонски областа а доазонаш тIа лаьрххIача операце дакъа лаьцача наьха, «Бойлахь диссача а даьй-ноаной доал доацаш диссача а берашта, бойлахь диссача берех болча, даьй-ноаной доал доацаш диссача берех болча наха  фусамаш яларах долча», 2013 шера ардара бетта 31 дийнахьарча, №31 йолча ГIалгIай Республика  Закона 4 статьяйца нийса списка юкъебихьача наьха,  кхыболча наха гарга совнагIа бокъо я, фусамашца Iалашо яра.

5. Укх  статьяй 1 даькъе белгалбаьча наьха, цар 18 шу доаллаш е кхийна нийсбенна отталехьа цар кхетама куц гучадаьлча бокъо я, царна, лаьрххIача фусамий фондера чухьнахьа лостам баь фусамаш найма договорах дIаялалехьа е уж «Бойлахь диссача а даьй-ноаной доал доацаш диссача а берашта, бойлахь диссача берех болча, даьй-ноаной доал доацаш диссача берех болча наха  фусамаш яларах долча», 2013 шера ардара бетта 31 дийнахьарча, №31 йолча ГIалгIай Республика  Закона 4 статьяй 8 даькъаца а  иштта укх статьяй 3 даькъе белгалбаьраш а  белгалъяьча кIийленца нийса списка юкъера дIабаьхача, цар заявленейх царна регистраци  ю, муниципальни образоване уж бахача моттиге моттигерча администрацено (нагахьа санна хилча) е доазон  адресах, цар доазонаш тIа уж бахаш хиларах списка юкъебихьа болча, Российски Федераце Правительствос оттаяьча аргIанца нийса.»;

4) 71  статье:

а) цхьоалагIча абзаце дешаш «ЦаI йолча социальни Iалашон паччахьалкхен системе» хувца дешашца  «паччахьалкхен хоам бара система «ЦаI йолча социальни Iалашон даькъе цетррализованни платформа»;

б) тIатохар де Iобелгалбаь чулоацам болча шоллагIча   абзацаца:

«Лостам баь йола нах баха фусам доалахьа эцара мах баларах, е договорах чуIе фусам эцаргйолаш  кредит (заем) еш ийца ахча деррига а дIадоадеш, заемщика ипотеках дола декхарех   бола хоам, «Бойлахь  диссача берашта  а даьй-ноаной доал доацаш диссача берашта  а совнагIа социальни новкъостал дара тешам баларах долча», Федеральни закона 81 статьяйца нийса чуоттабу «ЦаI йолча социальни Iалашон даькъе централизованни платформе», укх статьяй цхьоалагIча абзацаца нийса.». 

Статья 2

«Бойлахь диссача а даьй-ноаной доал доацаш диссача а берашта, бойлахь диссача берех болча, даьй-ноаной доал доацаш диссача берех болча наха  фусамаш яларах долча», 2013 шера ардара бетта 31 дийнахьарча, №31-РЗ йолча ГIалгIай Республика  Закона  (Официальни бокъон хоама интернет-портал (www.pravo.gov.ru), 2015 шера аьтинга бетта  1 ди; 2018 шера саькура бетта 27 ди; интернет-газет «ГIалгIайче» (www.gazetaingush.ru), 2020 шера тушола бетта  2 ди, оагIой бетта 18 ди; 2023 шера аьтинга бетта 9 ди) юкъехьо Iобелгалдаь хувцамаш:

1) 4 статьяй 8 даькъа тIатохар де Iобелгалбаь чулоацам болча 6 а 7 а  пункташца:

«6) уж де доацаш байна хилар бакъдар, Российски Федераце Граждански кодекса 42 статьяйца нийса. Нагахьа санна цу тайпара саг де доацаш вайна хиларах бола  суда соцам дIабаьккхача, из дIаязве веза списка юкъе, хьалхагIа юххьанца из лаьттача хана денз;

7) цар лостам баь йола фусамаш шоашта доалахьа Iалашъйича е договорах чуIе фусам эцаргйолаш  кредит (заем) еш ийца ахча деррига а дIадоадеш, заемщика ипотеках дола,  «Бойлахь диссача а даьй-ноаной доал доацаш диссача а  берашта,  социальни новкъостал дарах долча», 2007 шера тов бетта 14 дийнахьарча, №31-РЗ йолча ГIалгIай Республика  Закона  41 статьяйца нийса.»;

2)  10 статья Iобелгалъяьча редакце дIаязъе:

 «Статья 10. ЛаьрххIа йолча фусама кердача хан-юкъа найм ярах дола договор оттадар

1. Бойлахь диссача а даьй-ноаной доал доацаш диссача а берашта, бойлахь диссача берех болча, даьй-ноаной доал доацаш диссача берех болча наха, вахара халонех чакхбоалаш новкъостал де дезаш хилар гучадаьлча, лаьрххIа йолча фусама кердача хан-юкъа найм ярах дола договор оттаду, цкъа санна массайттаза а ГIалгIай Республика доал дареи Iунал дареи даькъе уполномоченни йолча паччахьалкхен Iаьдала органа соцамах.

2. Укх статьяй 1 даькъе белгалдаь хьалаш гучадахара аргIа белгалъю   ГIалгIай Республика    Правительствос.

3. ЛаьрххIа йолча, нах чуIеча фусама найм ярах дола договоро болх бара хан-юкъ йистеяьлча, укх статьяй 1 даькъе белгалабьча наха, цар вахара хьалаш хала  хиларах  новкъостал дар  ца хилча даргдоаца оагIонаш дIаяьнна хилча, ГIалгIай Республика паччахьалкхен фусама фонда урхалдара, паччахьалкхен Iаьдала  кхоачашдара органо соцам тIаэц, фусам, лаьрххIа йолча нах чуIеча фусама фондера дIаяккхарах а  укх статьяй 1 даькъе белгалабьча нахаца социальни найма договор оттадарах а цу фусама хьакъехьа, ГIалгIай Республика    Правительствос оттаяьча аргIанца нийса.

4. Бойлахь диссача а даьй-ноаной доал доацаш диссача а берашта, бойлахь диссача берех болча, даьй-ноаной доал доацаш диссача берех болча нахаца лоархIаш болча нахаца социальни найма договор оттадара декхарашта, цар дIалаьцача фусамий хьакъехьа, лаьрххIа йолча, нах чуIеча фусама  даьца оттадаьча сага лоIамца найм ярах дола договоро болх бара хан-юкъ кIезигъяр могаду, бакъда шин шерал совнагIа а йоацаш.

5. Укх статьяй 4 даькъаца нийса, лаьрххIа йолча, нах чуIеча фусама найм ярах долча договоро болх бара хан-юкъ кIезигъяр мегийташ да,  шийца лаьрххIа йолча, нах чуIеча фусама найм ярах дола договор оттадаьча саго, цу тайпарча договоро болх бара хан-юкъ кIезигъярах заявлени дIаелча, ГIалгIай Республика  кхоачашдара Iаьдала уполномоченни органага Iобелгалдаьча хьалашка: 

1) заявитель  23 шу даьнна хилар;

2) заявитело цу хьакъехьа заявлени дIалуча беттал хьалхарча шийтта календарни бетташка, къахегама, предпринимательски а (е) кхыболча а Российски Федераце законодательствос бехкам оттабанза болча балхах хьаденнача алапен, кIезигах болча боараме хьаийца хиларах дола документальни тешал хила деза, цунца шийна а ший дезала а хIара сага сихха юкъера пайда боаккхаш, ГIалгIай Республике заявитель вахача моттиге хIара сага сих оттабаьча вахара эшача боарамал совнагIа, цо заялени луча денга;

3) заявитела налогехи сборехи, Российски Федераце законодательстваца нийса бюджете бюджетни системе дIадаланза даргдоацача кхыдолча, дIадаланза доаллаш декхар ца хиларах дола тешал, нагахьа санна Российски Федераце налогехи сборехи долча законодательстваца нийса, царех ха йилла е хан-юкъ оттаяь моттиг ца хилча; 

4) заявитела налогехи сборехи долча, Российски Федераце законодательство  а, лаьрххIа йолча нах чубахача фусама наймах дола договораш  дизза а, ший ханнахьа а кхоачашдеш хиннадале;

5) заявитела  психически лазараш а е цамагараш а ца хилари  алкогольни  е наркотически  даькъе кортамукъа  хилари;

6) заявитель суд янза а (е) цунна, цо даррех зулам дарах  уголовни тIакхер ца хилар;

7) заявитела вахара хьалаш во хиларах, цунна  новкъостал эшаш ца хилар.

6. ЛаьрххIа йолча, нах чуIеча фусама найм ярах долча договоро,  болх бара хан-юкъ  кIезигъярах луш йолча зявленех дIатохача документий перечень, из белгалъяь заявлени дIаялара а цунга хьажара     а аргIа, цу тайпара договоро болх бара хан-юкъ кIезигъярах, е болх бара хан-юкъ кIезигъяра духьале ярах бола соцам тIаэцарах (цу даькъе дукха функциональни центре гIолла, паччахьалкхен  а  муниципальни а услугаш яра е  федеральни паччахьалкхен  хоам бара система «ЦаI йола , паччахьалкхен  а  муниципальни а услугаш яра (декхараш)» портале гIолла, дIачIоагIъю, Российски Федераце Правительствос.

7. Укх статьяй 1 даькъе белгалбаьча наха, дукха квартираш йолча цIагIа  луш йолча  квартирай дукхала таьрахь дIаоттаду, ГIалгIай Республика законодательствос, цу моттиге уж 25 процентал совнагIа хила йиш яц, цу дукха квартираш йолча цIагIара квартирай юкъарча дукхалах, I0 эзар сагал кIезигах  бахархой бола нах баха пункташ а иштта дукхаквартираш йола цIенош а цига иттнел кIезигах квартираш йола цIенош  ца лаьрхIача.».

Статья 3 

1. Ер Закон низаца чIоагIденна болх бе долалу, ер официально  кепатехача дийнахьа денз, «Бойлахь диссача а даьй-ноаной доал доацаш диссача а берашта, бойлахь диссача берех болча, даьй-ноаной доал доацаш диссача берех болча наха чуIе фусамаш яларах долча», 2013 шера ардара бетта 31 дийнахьарча, №31-РЗ йолча, ГIалгIай Республика Закона 10 статьяй 6 дакъа  мел доацараш, дIа-хьа дарж лаьрххIа фусамашта найм ярах долча, 2023 шера маьцхалий бетта 4 ди кхачалехьа оттадаьча договорий хьакъехьа. 

2. «Бойлахь диссача а даьй-ноаной доал доацаш диссача а берашта, бойлахь диссача берех болча, даьй-ноаной доал доацаш диссача берех болча наха чуIе фусамаш яларах долча», 2013 шера ардара бетта 3I дийнахьарча, №31-РЗ йолча, ГIалгIай Республика Закона I0 статьяй 6 даькъа  положенеш, пайда   эцара даькъе ФГИС «Паччахьалкхени  муниципальнии услугаш (балхаш) дара ЦаI йола портал»,  пайда эц 2024 шера ардара бетта 1 дийнахьа кхаччалца.

3.«Бойлахь диссача а даьй-ноаной доал доацаш диссача а берашта,  социальни новкъостал дарах долча», 2007 шера тов бетта 14 дийнахьарча, №31-РЗ йолча ГIалгIай Республика  Закона 3 статьяй I2 даькъа «б»  «в» подпунктий положенеш  пайда эцаш лелаю 2024 шера наджагоанцхой бетта 1 дийнахьа кхаччалца.

4. «Бойлахь диссача а даьй-ноаной доал доацаш диссача а берашта,  социальни новкъостал дарах долча», 2007 шера тов бетта 14 дийнахьарча, №3I-РЗ йолча ГIалгIай Республика  Закона   41 статьяй 3 даькъа положенейх,  ФГИС «ЦаI йола  паччахьалкхен а муниципальни а услугий (дерий) портал» пайда эцара даькъе, пайда эцаш лелаю  2024 шера наджагоанцхой бетта I дийнахьа денз.

5. «Бойлахь диссача а даьй-ноаной доал доацаш диссача а берашта,  социальни новкъостал дарах долча», 2007 шера тов бетта 14 дийнахьарча, №31-РЗ йолча ГIалгIай Республика  Закона 71 статьяй шоллагIа абзац, низаца чIоагIъенна болх бе йолалу, 2024 шера наджагоанцхой бетта 1дийнахьа денз.

ГIалгIай Республика

Мехкда              Келаматнаькъан М.М.  

г. Магас

2023 шера оагIой бетта «29» ди

Закон № 87-РЗ