Общенациональная газета
Республики Ингушетия

«Юртбоахама декхараш дола лаьтташ леладара башхалонех  долча» ГIалгIай Республика Закона хувцамаш юкъедахьара хьакъехьа

ТIаийцад

    ГIалгIай Республика

    Халкъа Гуллама                     2025 шера  наджгоанцхой бетта 30 ди

Статья 1 

«Юртбоахама декхараш дола лаьтташ леладара башхалонех  долча» 2010 шера маьтсела бетта 29 дийнахьарча №27-РЗ йолча ГIалгIай Республика Закона (газет «ГIалгIайче», 2010 шера аьтинга бетта 17 ди; 2011 шера ардара бетта 6 ди; Официальни бокъон хоама интернет-портал (www.pravo.gov.ru), 2017 шера саькура бетта 1 ди; интернет-газет «ГIалгIайче» (www.gazetaingush.ru), 2023 шера бекарга бетта 7 ди) юкъехьо Iобелгалдаь хувцамаш:

1) 4 статьяй 3 даькъе дешашта «муниципальни района» тIехьа тIатохар де дешашца  «, муниципальни округа  е  городской округа»;

2) 5 статьяй 1 даькъе дешаш «дIа-хьа хьош доацача рузкъанна паччахьалкхен регистраци яра а уж леладара а йола орган» хувца дешашца «Российски Федераце Правительствос паччахьалкхен  кадастрови учет яра бокъонашта паччахьалкхен регистраци яра, дIа-хьа хьош доацача рузкъан ЦаI йола паччахьалкхен реестр лелаяра а цу чу дола сведенеш дIадалара  викал яь кхоачашдара Iаьдала федеральни орган (дIахо – бокъонашта регистраци яра орган)»;

3) 7 статья Iобелгалъяьча редакце дIаязъе:

«Статья 7. Ший целевой декхарех пайда ца эцаш а Российски Федераце законодательство толхадеш а пайда эцаш леладу юртбоахама декхараш долча лаьттаех  дола лаьттан дакъа дIадаккхар

1. Юртбоахама декхараш дола лаьттан дакъа доалахьа долчунгара дIадаккхар могаду суда соцамах, укх моттигашка:

1) нагахьа санна федеральни паччахьалкхен лаьттан тIахьожама (бIаргаIунала) боарамашца тIахьожам (бIаргаIунал) кхоачашбеш мероприяти  дIахьоча ханага, лаьттан даькъах целевой пайда ца эцаш хилча кхаь шера е дукхагIа йолча ханачухь;

2) нагахьа санна федеральни паччахьалкхен лаьттан тIахьожама (бIаргаIунала) боарамашца тIахьожам (бIаргаIунал) кхоачашбеш мероприяти дIахьоча ханага, лаьттан даькъах Российски Федераце законодательство толхадеш федеральни паччахьалкхен лаьттан тIахьожама (бIаргаIунала) боарамашца гучадаьннача хана денз, вIаштта кхаь шерал кIезигах доацаш пайда ца эцаш леладича;

3) нагахьа санна цу тайпарча лаьттан даькъах Российски Федераце законодательство толхадеш  пайда эцаш хилча, бахьан из долаш юртбоахама декхараш долча лаьттай овсарле нонагIо лаьгIъенна яле е гонахьарча средана зе даьннадале;

4) укх статьяйца нийса хьаийца из тайпара дола лаьттан дакъа ший целевой декхарашта нийса пайда ца эцаш дитача из хьаийцача хана денз цхьа шу йисте даьлча.

2. Юртбоахама декхараш долча  лаьттан доакъоех целевой пайда ца эцара е  Российски Федераце законодательство толхадеш  пайда эцара куцаш  дIаоттаду Российски Федераце Правительствос.

 Юртбоахама декхараш долча лаьттан доакъой овсарле лохъялара куцаш  дIаоттаду Российски Федераце Правительствос. Гонахьарча средана хиннача зен боарам белгалбу «Гонахьара среда лорадарах долча» 2002 шера наджгоанцхой бетта 10 дийнахьарча №7-ФЗ йола Федеральни законаца нийса.

3. Укх статьяй 1 даькъа 1 пункте белгалъяьча хан-юкъа  юкъеягIац, юртбоахама декхараш долча лаьттах целевой пайда эца аьттув боацаш моттиг нийсъелча, стихийни хьалаш  оттарах е цу тайпара пайда эцара духьале еш хьал эттача. Юртбоахама декхараш долча лаьттаех долча лаьттан даькъа доал дара хан-юкъа юкъейоагIа укх статьяй 1 даькъа 1 пункте белгалъяь хан-юкъ.

4. Нагахьа санна укх статьяй 1 даькъе белгалъяь хьаденнача предписанеца оттаяьча хан-юкъа дIа ца даьхача даргдоаца бокъонаш толхадараш дIа ца доахаш дитача, из предписани хьаеннача федеральни паччахьалкхен лаьттан тIахьожам (бIаргаIунал) бара йолча, кхоачашдара Iаьдала уполномоченни органо, белгалдаь толхадараш дIа ца дахарах административни таIазар далар оттадаьчул тIехьагIа, цу тайпара предписани кхоачаш ца дарах бехке вола саг административни бехктокхаме озарах бола соцам низаца чIоагIбенна итт  балха ди доалача ханал тIехьа а ца доаккхаш кхоачо ю:   

1) укх статьяй 1 даькъе белгалъяь бокъонаш толхаяр дIа ца даккхарах йола материалаш дIайохьийт ГIалгIай Республика кхоачашдара Iаьдала уполномоченни органага;

2) «ДIа-хьа хьош доацача рузкъан паччахьалкхен регистраци ярах долча» 2015 шера  кIимарса бетта 13 дийнахьарча №218-ФЗ  йолча Федеральни законо оттаяьча аргIанца нийса, дIа-хьа хьош доацача рузкъанна паччахьалкхен регистраци яреи из леладареи йолча  уполномоченни йолча кхоачашдара Iаьдала органага  заявлени дIалу, юртбоахама декхараш долча лаьтташцара лаьттан дакъа паччахьалкхен регистраци яр дIа-хьа далар, соцадар, лаьттан даькъа доалахьен бокъонашта доазув тохар е цу тайпара лаьттан дакъа халонга даккхар судо из хьадаккхарах дола дош дувцача юкъа, цох целевой пайда  ца эцарах е Российски Федераце законодательство толхадеш пайда эцар хиларах. 

5. ГIалгIай Республика кхоачашдара Iаьдала уполномоченни органо, укх статьяй 4 даькъа 1 пункте белгалъяь материалаш  хьакхаьча ши бутт боалача ханачухь, судага  дехар ду юртбоахама декхараш долча лаьтташцара лаьттан дакъа хьадаккха аьле, укх статьяй 1 даькъе белгал ма дарра йолча лардаца нийса, публични торгаш а яь дIадохкаргдолаш.

6. Юртбоахама декхараш долча лаьтташцара лаьттан дакъа укх статьяй 1 даькъо белгалъяьча лардаца хьадаккхарах а из публични торгах дIадохкарах а бола суда соцам закона низаца чIоагIбенначул тIехьагIа биъ бутт боалача ханачухь, ГIалгIай Республика кхоачашдара Iаьдала уполномоченни органо цу тайпарча лаьттан даькъа хьакъехьа дIахьу публични торгаш граждански законодательствоца нийса, укх статьяй башхалонех терко а еш.

7. Юртбоахама декхараш долча  лаьтташцара публични торгаш ярах хьадаьккхача лаьттан даькъа хьалхара мах ба, рыночни маьхаца белгалбаь бола, «Российски Федераце маьхаш белгалдарах долча» 1998 шера  кIимарса бетта 29 дийнахьарча №135-ФЗ  йолча Федеральни законо белгал ма дарра е цу тайпарча лаьттан даькъа кадастрови мах «Кадастрови маьхаш хоададарах долча» 2016 шера  кIимарса бетта 3 дийнахьарча №237-ФЗ йолча Федеральни законо белгал ма дарра, нагахьа санна паччахьалкхен кадастрови маьхаш оттадара чаккхенаш публични торгаш дIаяхьарах соцам тIаэцале пхе шерал хьалхагIа а доацаш. 

Публични торгаш дIаяхьара духьа юртбоахама декхараш долча лаьтташцара хьадаьккхача  лаьттан даькъа хьалхален мах  белгалбоаккх, юртбоахама декхараш долча лаьтташцара хьадаьккхача  лаьттан даькъа хьалхален мах, из лаьтта хьадаккхарахи публични торгашца дохкарахи болча  суда соцам тIа укх статьяй 1 даькъо белгалъяьча ларда цхьан даькъаца нийса.

8. Нагахьа санна «Юртбоахама лаьрхIа долча лаьттай йийхьала Iалашо яр паччахьалкхен дIа-хьа нийсдарах долча» 1998 шера кIимарса бетта 16 дийнахьарча  №101-ФЗ Федеральни законо белгалдаьча тохкамий чаккхенашца юртбоахама декхараш долча лаьтташцара лаьттан даькъа хьакъехьа лаьттай йийхьал меттаоттаеш мероприятеш дIаяхьа езаш хилча, цу тайпарча лаьттан даькъа хьалхален мах лохбу, уж мероприятеш дIаяхьарах бодача маьха боараме, цхьабакъда 30 процентал дукхагIа боацаш.

Юртбоахама лаьрхIа долча лаьттай йийхьал меттаоттаярца бувзам болча мероприятей тайпаш, уж дIаяхьарах дIабода мах белгалбара аргIа укх статьяй  декхарашта дIаоттаю паччахьалкхен Iаьдала лаьттан юкъ-моттигий хьакъехьа паччахьалкхен политика а боарама - бокъон дIа-хьа нийсдар а кхоачашдеча уполномоченни органо, юртбоахама декхараш долча лаьттай хьакъехьа.

9. Нагахьа санна юртбоахама декхараш долча лаьттайх долча лаьттан дакъа дIадохкаш публични торгаш ца хулаш йисача, хьалхара публични торгаш дIайихьача хана денз шин беттал тIехьа а ца доаккхаш шозлагIа публични торгаш дIахьу.

Юртбоахама декхараш долча лаьттайх дола лаьттан дакъа дIадохкаш шозлагIа публични торгаш дIахьоча хана, цу тайпарча лаьттан даькъа хьалхара мах  ца хулаш биссача, публични торгашка хьалхагIа оттабаь  хинначул 20 процент лохагIа оттабу.

10. Нагахьа санна юртбоахама декхараш долча лаьттайх долча лаьттан дакъа дIадохкаш публични торгаш ца хулаш йисача, ГIалгIай Республика кхоачашдара Iаьдала уполномоченни органо, уж ца хулаш йисар бакъдаьча дийнахьа денз цхьа бутт боалача денга, цу тайпара лаьттан дакъа дохка оттаду торгаш публични предложене кепе дIа а хьош.

ГIалгIай Республика кхоачашдара Iаьдала уполномоченни органо ткъаьи  итт денал кIезигах йоаца ха йисача, торгаш публични предложене кепе дIа а хьоргйолаш, иштта кхоачо ю хоам кепатохаргболаш цу тайпара торгаш хургхиларах, юртбоахама декхараш долча лаьттайх долча лаьттан дакъа ший доазон тIа долча муниципальни образоване уставаца нийса муниципальни бокъон акташ официально кепатохар (нахала яхар) отта ма дарра.

Юртбоахама декхараш долча лаьттайх долча лаьттан дакъа дIадохкаш хилча, торгаш публични предложене кепе дIа а хьош, цу тайпара торгаш дIаяхьарах хоам барца  белгалду цу тайпара лаьттан дакъа дохкара хьалха оттабаь хинна мах лохбарах а цу белгалбаьча хоамаца йовзийт тIехь-тIехьа мах лохбергхилара хан-юкъ а.

11. Торгаш публични предложене кепе дIаяхьарах болча хоамаца хила деза Iобелгалдаь сведенеш:

1) торгаш вIаштIехьаяьхачун цIи;

2) торгаш публични предложене кепе дIахьош йола моттиг, ха, хан-юкъ а аргIа а;

3) публични предложене кепе торгий предмет (юртбоахама декхараш долча лаьттайх долча лаьттан даькъа кадастрови таьрахь, цу тайпарча лаьттан даькъа бокъонаш халонга ялар, цу тайпарча лаьттан даькъах пайда эцара доазув тохараш, лаьттай категори);

4) цу тайпарча лаьттан даькъа хьакъехьа федеральни паччахьалкхен лаьттан тIахьожамах (бIаргаIуналах) гучадаьнна ца хилча даргдоацача дIадехарех бола хоам;

5) цу тайпара лаьттан дакъа дохкара хьалхален мах;

6) цу тайпара лаьттан дакъа дохка белгалбаьккха кIезигах бола мах;

7) цу тайпара лаьттан дакъа дохкара оттабаь хьалхара мах кIезигах болча боарамга кхаччалца лохбара боарам, цу тайпара лаьттан дакъа  дIадохка  а мегаргдолаш;

8) цу тайпарча лаьттан дакъа дохкара хьалхара мах лакхбара боарам;

9) хетараш дIадалара, уж дIаэцара аргIа, уж дIаэцача моттига адрес, хетараш дIаэцара  а дIаэцалга соцадара а ха, хан-юкъ;

10) закъалта боарам, публични предложене кепе торгий доакъашхоша  из дIадалара аргIа а, закъалт  царна юхадалара аргIа а, закъалт юха  дIадахьийтара йолча банковски счета  реквизиташ;

11) публични предложене кепе торгий доакъашхоша  дIалуча документий перечень а уж кепе дерзадара дIадехараш а;

12) цу тайпара лаьттан дакъа дохкара-эцара договор оттадара хан-юкъ;

13) публични предложене кепе торгий чаккхе оттаяра моттиг а хан-юкъ а.

12. Публични предложене кепе торгаш дIахьош юртбоахама декхараш долча лаьттайх долча лаьттан дакъа дIадохкара хьалхален мах оттабу ца хулаш йиса публични торгаш дIахьош оттабаьча хьалхален маьха боараме. Цу тайпара лаьттан дакъа дохкара оттабаь кIезигах бола мах, хьалхарча маьхаца бистача, 50 процента боараме ба, публични предложене кепе торгаш дIахьош цу тайпара лаьттан дакъа дохкара оттабаьчул. Цу тайпара лаьттан дакъа дохкара оттабаь бола мах хьалхарча маьха боараме ба, цу тайпара лаьттан дакъа  публични предложене кепе дIадохкаш торгаш дIахьош оттабаьча маьхаца. Цу тайпара лаьттан дакъа дIадохкара оттабаь мах лохбара боарам дIаоттабу, хьалхагIа белгалбаьча маьхаца бистача,  кхаь процента боараме, торгаш дIаяхьара процедура дIа мел хьу хувца а лац.

Публични предложене кепе торгаш дIахьош юртбоахама декхарашта долча лаьттайх долча лаьттан дакъа дIадохкар кхоачашду лаьттан даькъа мах оттабара  хетараш далара йийлача кепе,  хьалхагIа белгалбаь мах аргI-аргIах  лох а беш, цу тайпара лаьттан дакъа дIадохкара оттабаьча хьалхарча маьхаца бистача.

Публични предложене  кепе торгаш дIахьош юртбоахама декхараш долча лаьттайх дола лаьттан дакъа эцара бокъо я хьалхагIа мах бакъбаьча е цу тайпарча лаьттан даькъа хьалха оттабаь мах аргIа йолча боараме оттача хана могабаьча  доакъашхочун, публични предложене кепе торгашка кхыболча доакъашхой хетараш ца хилча.

Нагахьа санна публични предложене торгашка дакъалоацарех массехкне юртбоахама декхараш долча лаьттайх долча лаьттан дакъа дIадохкаш, дохкара этта хьалхален е хетарий мах  могабой, цу торгий массе а доакъашхошца юртбоахама декхараш долча лаьттайх долча лаьттан дакъа дIадохкара мах белгалбара аукцион дIахьу йийллача кепе. Цу тайпарча лаьттан дакъа дIадохкара аукционе этта мах ба хьалхален предложене е  цу тайпара лаьттан дакъа  дIадохкара хьалхален мах лохбара эттача боарама мах. Нагахьа санна аукциона доакъашхоша цу тайпарча лаьттан даькъа хьалхален маьхал лакхагIа мах кхайка ца бича, из хьаэцара бокъо кхоач цу тайпарча лаьттан даькъа  хьалхара мах бакъбаьча аукциона доакъашхочунга.

Нагахьа санна публични предложене торгашка котало яьккхачо  юртбоахама декхараш долча лаьттайх долча лаьттан дакъа дохкара-эцара договор оттадар дIатеттача е духьале йича, цунгара дIайоал  белгалдаь договор оттадара бокъо а цунна закъалт юха дIа а лац.

13. Нагахьа санна юртбоахама декхараш долча лаьттайх долча лаьттан дакъа публични торгаш  яра кепе  дIадохка аьттув ца баьлча, цу тайпара лаьттан дакъа пхийтта ди долача ханачухь могаду из ший доазон тIа долча  муниципальни образоване доалахье хьаэцар, предложене публични торгаш  яра кепе, кIехигах бола  мах а луш. Цу моттиге, цу тайпара лаьттан дакъа белгалъяьча ханачухь муниципальни доалахье хьаэцар ца нийсделча, ГIалгIай Республика кхоачашдара Iаьдала уполномоченни орган, цу тайпара лаьттан дакъа муниципальни доалахье хьаэцара оттаяь хан-юкъ чакхъяьннача дийнахьа денз пхийтта ди доалача ханачухь декхарийла я цу тайпара лаьттан дакъа паччахьалкхен доалахье хьаэца, публични предложене торгаш  яра кепе,  кIезигах бола мах а луш.

14.   Юртбоахама декхараш долча лаьттайх долча лаьттан дакъа  публични торгаш еш  дIадохкаш е цу тайпара лаьттан дакъа паччахьалкхен е муниципальни доалахье эцаш хьаийца ахча дIалу лаьттан даькъа да хинначоа, публични торгашта кийчо еш а уж дIахьош, цу даькъе цу тайпарча лаьттан даькъа мах хоадабеши цунна тохкам беши «Юртбоахама лаьрхIа долча лаьттай йийхьала Iалашо яр паччахьалкхен дIа-хьа нийсдарах долча» 1998 шера кIимарса бетта 16 дийнахьарча №101-ФЗ йолча Федеральни законаца нийса дIа дихьа балхашта лаьрхIа хинна ахча ца лаьрхIача.

15. Нагахьа санна юртбоахама декхараш долча лаьттайх долча лаьттан дакъа, публични торгаш  яра кепе хиннача чаккхенашца, лаьттан даькъах целевой доацаш пайда эцарах е Российски Федераце законодательство толхадеш  пайда эцарах, суда соцамах из хьадаккхар  хилча, доалахьа дар декхарийла отт, цох целевой пайда эцалга дIадоладе, цу лаьттан доалахьен бокъо ше дIаийца цхьа шу доалача ханачухь. Федеральни паччахьалкхен лаьттан тIахьожам (бIаргаIунал) лелабара йолча кхоачашдара Iаьдала уполномоченни органо, доалахьа долчунга доалахьен бокъо дIакхаьча цхьа шу даьлча тIахьожама (бIаргаIунала) мероприяти дIахьу, цу тайпарча лаьттан даькъах целевой пайда эцара кхоачашданза даргдоаца дIадехараш кхоачашдарах.

16. Гражданина е юридически лицос юртбоахама декхараш долча лаьттайх долча лаьттан дакъа, публични торгаш яра кепе хиннача чаккхенашца цу лаьттан доалахьен бокъонаш дIаийцача, лаьттан даькъах целевой доацаш пайда эцарах е Российски Федераце законодательство толхадеш  пайда эцарах, суда соцамах из хьадаккхар  хилча, цох целевой пайда эцар цхьа шу даьлча дола ца деш Iийча, бехктокхаме овтт Российски Федераце законодательствос оттаяьча аргIанца нийса.»;

4) тIатохар де Iобелгалбаь чулоацам болча 71 статьяйца:

«Статья 71. Паччахьалкхени муниципальнии эшарашта лаьттан доакъош низагIа хьадахар Паччахьалкхени муниципальнии эшарашта лаьттан доакъош низагIа хьадахар кхоачашду лаьттани гражданскии законодательствоца нийса.»;

5) 10 статье: 

а) 2 даькъе дош «доалахьа» дIадаккха;   

б) 3 даькъе шоллагIа абзаце дош «кхаьннех» хувца  дешаца «пхеннех»;

6) 11 статьяйна тIатохар де Iобелгалбаь чулоацам болча 5 даькъаца:

«5. Юртбоахама декхараш долча лаьттайх долча лаьттан даькъа доалахьен бокъонаш яр, шийга федеральни паччахьалкхен лаьттан тIахьожам (бIаргаIунал) дIахьоча хана гучадаьнна, кхоачашданза даргдоаца дIадехараш дIа даха аьнна хьожадича, бокъо йолаш вац цу тайпара лаьттан дакъа закъалта дIадала, кхычунга доалар дергдолаш къахьега, цу лаьттан даькъа бокъонаш соцае, универсальни бокъондоалахьа йолча аргIах бокъо дIа-хьа ялар доацаш, иштта цу тайпарча лаьттан даькъа  доалахьен  бокъонаш соцаяра тIадерзадаь кхыдараш кхоачашде а.».

 Статья 2

Ер Закон низаца чIоагIденна болх бе долалу, ер официально кепатехача дийнахьа денз.

ГIалгIай Республика

Мехкда                                         Келаматнаькъан М.М.

2025 шера «10» ди  наджгоанцхой бетта 

№_1-РЗ