«Роман-газето» къоабалдаь йоазув
Боканаькъан Ахьмада «ЦӀийенна сайре» яха роман 45 шу хьалха журнало ерригача Россена довзийтар
ГӀалгӀай къаман йоазув хьахилча денз, дукха йоазонхой хиннаб вай литературан тайп-тайпарча доакъошка къахьегаш. Цар язъяьй байташ, поэмаш, повесташ, пьесаш, романаш — массайолча жанрашка беркате къахьегарца белгалбаьннаб доккхагӀдолча ноахалах бола деша говзанчаш. ХӀаьта а царех дуккхабараш республикан бахархошта мара шерра бовзаш бацар, хӀана аьлча цар даь йоазош нонагӀа долча даькъе гӀалгӀай меттала арадувлар, эрсий меттала даьхараш а массанега дӀакхачацар, кӀезига арахецар бахьан долаш. Кхыча беса нийсъелар халкъа йоазонхочо Боканаькъан Ахьмада яздаьча «ЦӀийенна сайре» яхача романа кхел. Духхьала из цаӀ мара гӀалгӀай роман кепа теха хиннадац йоккха тираж йолча Москве арадувлача «Роман-газета» яхача журнала тӀа. Дувцар да цун хьалхара книжка.
ГӀалгӀай меттала из эггара хьалха арадаьннадар 1974 шера Шолжа-ГӀалий тӀа. Цул тӀехьагӀа Н. Шундика (автора ше гӀо а деш) эрсий меттала даьккха йоазув диазза арадаьннад бе-беча шерашка. Эрсий меттала духхьашха цунна кепа техар 1976-ча шера «Современник» яхача Москверча издательство. Цу шера арадаьлар из «Роман-газета» № 24-ча (814) номер тӀа. Из бахьан долаш, гӀалгӀай йоазонхочун кхоллама цхьа дакъа дӀадайзар Россе ерригача регионашка. Укх шера 45 шу дуз вай къаман литературе из лоархӀаме моттиг нийсъенна. Романа чулоацам шоана дагабохийтар духьа, дукха ха йоацаш айса даь хиннача «Ах бӀаь шу даьнна роман» яхача йоазон тӀара цхьа дакъа доаладергда аз. «Из цӀи йола хьалхара книжка цо язде доладаь хиннад 1971 шера. Юххьанца цун шоллагӀа книжка язде дага хиннавац из. Цо ше яьхачох, наха каьхаташ яздеш, хетташ хиннад йоазонхочунга, керттера турпалаш дийна бусаш хилча, цун шоллагӀа книжка язде дага вий хьо, яхаш. Цхьачар яздар дехаш а моттигаш нийслуш хиннай... Цу тайпара кхолладенна хиннад шоллагӀдола «ДогӀанха даша делхаш» яха книжка. Уж ши книжка яздеш 16 шера къахьийгад цо. Хьалхарчун тӀа къахьега волавеннав из нийса ах бӀаь шу хьалха, шоллагӀдар яздаь чакхдаьккхад 1987-ча шера.
Пхе даькъах латташ, 300 гаргга оагӀув йолаш да хьалхардар. Сенна хетадаь, къаман вахарцара малагӀа ха ювцаш да из? Цун керттера тема коллективизаци яле а, цхьайолча хана хеталу, гӀалгӀай юрташка колхозаш яхкарал дукхагӀа бувц укхаза йоазон турпалашта Мурадаи Залиханаи юкъера безам, кхы мел дола хӀама царна шиннена гонахьа хулаш да. Бакъда мел йоккха моттиг цу шин сага безама хетаяьяле а, йоазонхо кертахдаккха гӀийрта дош дувзаденна да юртбоахам хьахулаш бенача шерашца, цу хана лаьттача классови къовсамца...»
Хьалхарча книжка тӀа дийна бусе а, керттерча турпалий рузкъан болх шоллагӀча книжка тӀа кхыча беса хул. Мурад тӀем тӀара цӀавоагӀа, дийна вус. ХӀаьта Залихан, вай мехках даьхача хана, пехкашта лазар хиле кхалх.
ТӀехьа тӀакхийнача вай йоазонхой кхолламаш а Боканаькъан Ахьмада роман кхаьчача лакхаленашка кхаьчача дика хетаргдар сона.
