Болх бечун — сий дукхагIа
ДикагIбола хьехархой харжар
Иштта ала мегаргда вай республикерча хьехархошта юкъе дIакхайкаяьча яхьах. Дешареи Iилмани министерствос лаьрхIад 2021 шера дика толамаш даьхача хьехархошта ахчан совгIаташ дала. Цу гIулакха лаьрххIа вIашагIъелла комисси я, мехкара паччахьалкхен болхлой, Iилманхой, хьехархой, даьй-ноаной юкъе болаш. Цох лаьца хоам баьб ерригача республикерча школашка, хьехархой цунга кийчбала таро хургйолаш. Цу гIулакха, 20 апреле денз, каьхаташ дIаэцаш хургья министерство, бокъонца еррига из яхь чакхъяргья июнь бетта 22-ча дийнахьа. Цу хана ховргда дикагIбараш малаш ба а ахчан совгIаташ хьанна деннад а. Хьалха а хиннай цу тайпара яхьаш, сона дика дагадоагIа 2006-ча шера итташ болча хьехархошта 100 эзар сом преми а РФ дешара министра Фурсенкос кулг яздаь грамоташ а енна. Цул тIехьагIа кхы а хиннай вай мехкарча хьехархой вахаре цу тайпара моттигаш.
ЛаьрххIа цу яхьанна кийчъяьча бокъонаша йоах, республикера моллагIа хьехархо цунна юкъе дакъа лаца бокъо йолаш ва. Яхьанца дувзаденна мел дола дешаш, наха дIадовзийташ а дIакхайкадеш а хургда. Цу гIулакха хьехархочунгара дIадехаш цхьацца хIамаш да. Из 18 сахьатал кIезигагIа болх беш хила йиш яц, цул совгIа, кхаь шерал кIезигагIа йоацача хана юхьанцарча, керттерча, юкъерча дешара моттигашка къахьийга хила а веза из саг. Цу яхьанна юкъеболхац кулгал деш бола нах. Комисси хьожаргья малагIа толамаш да хьехархочун классал чухьа а арахьа а беча балха, мишта деш цо хьехача бераша, малагIа толамаш даьхад цар. Цунца цхьана хьехархочун балха тIа хила деза Iилма хьехача даькъе пайда лургбола белггалара наькъаш. ТIеххьарча кхаь шера балхаца дикка белгалваьнна хила веза яхье дакъа лоацаш вола хьехархо. Къаьстта а теркалбергба начIал йолча берашца, бойшца, фусамех бехача, хала боахкача дезалашта юкъерча берашца, берашца-заIапхошца, хала оамалаш ярашца беш бола болх. Иштта тидаме эцаргда тайп-тайпара технологеш балха юкъекхувлар, электронни гIирсашца къахьегар, ший говзал цахаддаш лакхъеш хилар.
Комисси хьежа, дикагIбараш белгалбаьха яьлча, укх шера 15 июль хьатIакхачале, цар тайпан цIераш РФ дешара министерстве хьаллургья, уж ахчан совгIаташца белгалбахийта дагахьа. Цу тайпарча яхье цкъа дакъа лаьца саг, юха а цунна юкъе дакъа лаца бокъо йолаш ва, пхи шу даьнначул тIехьагIа. Шоай хана цу тайпарча яхье дакъа лоацаш хиннаб вайна дика бовзаш бола хьехархой Куркиев Хьусена Совдат, Балаев Ювсапа Хадижат, Озиев Салмана Мадина, Целлоев Яхььяй Маддан, Картоев Iаьлий Iашат, Султыгов Нурдина Зарема, кхыбараш.
Кастта ховргда вайна, малашб ювцача яхье котбаьннараш а цу тайпара премеш яла оттабаьраш а. Аьттув балба бераш кхедеча гIулакха тIа доккхий толамаш доахарий.
