Книжка - дешархочун новкъост
Ишколерча библиотекан болхлочох
Тов бетта цхьоалагӀа ди хӀама ховчун-довзачун цӀай да. Цу дийнахьа дӀадолалу вай берригача мехка дешара шу. Цхьаккха тайпара хьаькъал Ӏомаде йиш яц, нагахьа санна книжкашца доттагӀал ца хуле. Уж берашка дӀакхоачийташ вола ишколан болхло, вайна ховча тайпара, библиотекарь ва. ХӀара дешара шу дӀадолалуча хана, массаболча дешархошта тайп-тайпарча Ӏилмаех дола книжкаш дӀадекъ цо, цхьаккха бер юкъе ца дита гӀерташ, хӀаране истола тӀа лерттӀа хьаькъал Ӏомадара эша гӀирсаш хилийта гӀерташ. Цу тайпара дешархошта гӀо деш йола Овшанаькъан (Султиганаькъан) Салмана Марем болх беш я Сурхо тӀарча 9 шера дешача ишколе, библиотекарь йолаш.
Ткъаь бархӀ шу хиллал ха я цо из болх бу. Духхьал книжкаш дӀаденна Ӏийча чакхдоалаш дац цун балха декхараш. Берашца вӀашагӀкхетараш чакхдоах цо, книжкаш цӀена а хоза а мишта леладе деза хьалхадоахаш. Дувц, цар тӀа тишлургдоацаш мужалташ йохка езилга, листаш хьаяха, къоаламаш хьекха йиш йоацилга, доадича царех дола жоп дала дезаш цар дай-ноаной хургболга. Вешта аьлча, уж книжкаш цхьан шера лаьрхӀа а доацаш, массехк шера леладе дезаш хилар белгалдоаккх библиотекара, цудухьа тӀехьа тӀабоагӀача зӀамагӀбарашка толха ца деш дӀадала деза уж. Книжкаш дӀадаларал халагӀа болх ба, дешара шу чакхдоалаш, уж юха хьаэца дезаш хилар. ЦаӀ воагӀа книжка доадийя, вож шийдар а доацаш, наьха книжка дахьаш, цу тӀа дӀаязъяьча номерах ховш ма хулий из. БоаггӀача боараме уж лорадеш цалеладаьраш а нийслу царна юкъе. Царех цхьабараш бехктокхаме оза безаш хул. БӀарчча шера бераша дика дешарах доккха дакъа доалл библиотекара, книжкашта доал деча сага санна. Цар тӀара Ӏомаю дешархоша метта бокъонаш, нийсаяздар, къамаьла доакъош, предложеней оттам, лексика, дошкхоллар, кхы а массагӀа да уж. Цул совгӀа, гӀалгӀай йоазонхой кхолламаш а царга гӀолла довз.
Духхьал ишколе Ӏомаду дешаргаш хинна ца Ӏеш, библиотеке да исбахьален литература. Из дешаш ца хуле, мотт шаьрбенна дӀагӀоргбац деша ухарий; цул совгӀа, вахара маӀан, цун дика а во а оагӀонаш, наьха кхелаш мишта хила йиш я литературага гӀолла довз. ДукхагӀа мел деш исбахьален литература хьаькъала а ондагӀа хул кхувшбоагӀараш. Салмана Марема болх беча библиотеке да эрсий классически а гӀалгӀай йоазонхой а литература. Библиотеке да Чахкенаькъан СаӀида, Ӏалбаканаькъан Жабраила, Пхьаранаькъан Ӏалихана, Чахкенаькъан Мурада, Лаьнанаькъан Мухьмада, Матенаькъан Ӏаббаса, кхычар йоазош тӀадола книжкаш. Царех цхьабола йоазонхой, дийна болча хана, баьхка хиннаб ювцача ишколе, масала, дешархошца вӀашагӀкхета вена хиннав Чахкенаькъан СаӀид, Овшанаькъан Султан-Хьамид, Гаьгенаькъан Гирихан, Пхьилекъонгий Махьмад–СаӀид, Шаденаькъан Султан, Мерешканаькъан Султан, Горчхананаькъан Бадурдин, Хамхой Дауд, кхыбараш.
Библиотеко ший доккха дакъа юкъехьу цхьадола цӀайш кийчдеш а чакхдоахаш а. Масала, саькура бетта вай республике хул «ГӀалгӀай метта итт ди». Цига книжкай, журналий, газетий гойтамаш кийчдеш гӀо ду библиотекара. МоллагӀа эшаш дола йоазув лохаш гӀо ду дешархошта санна хьехархошта а. Довзийт библиотеке хьадена керда книжка, цунна хетаяь урокаш чакхйоахаш а нийслу.
Библиотекара болх лелабаь ца Ӏеш, из я классан кулгалхо а. Из мел бехктокхаме, чоалхане болх ба вайна массанена дика ховш да. 25 саг хиллал йолча классан доал де, нийса кхетам бала, цар дика дешаргдола хьалаш кхолла аттагӀчарех декхар дац. Соахка Салмана Маремага яр 7 «б», ма хулла бераш дикагӀа деша хьаахийта гӀерташ, дешар тӀа толамаш дахийта гӀерташ, къахьийгар цо. «ЛоархӀамечох дола къамаьл» яха урок ше царца еча хана, цо дешархошка дувцар мел лоархӀаме да Даьхе езаш хилар, терроризмах а экстремизмах а лоралуш хилар, иштта кхыдараш.
Хьалха къахьегамах хиннача урокех, хӀанз технологи оал. Из Ӏилма хьехаш а хилар соахка библиотекарь. Къахьегамах бола кхетам балар къаьстта а вай таханарча деношка эшаш а хиланза даргдоацаш а гӀулакх да.
Салмана Марема къахьегам белгалбоаккхаш, цунна еннай «Дешара даькъера сийдола болхло» яха цӀи. ХӀаьта укх шера ХьажацӀа болхача нахаца Макка яха, хьажол даьд цо. Цун хьажол а дӀадолалуш дола дешара керда шу а даькъаладувца лов.
