Дика лор – Даьла совгӀат
«Моттигера лор» яхача программах
Ховш ма хиллара, шергара шерга тоалуш, дикагӀа толамаш доахаш, хьайоагӀа вай унахцӀено лораяра оагӀув. Дукха лораш, лорий йижарий, фельдшераш ба дийнахьа-бийсан наьха могашала ха тӀа латташ. Дикка эргадоалаш латт цу даькъе юрташкарча наха дарбаш дара гӀулакх. Из тоадар духьа, 2012 шера денз, вай мехка юкъейоалаяьй «Моттигера лор» («Земский врач») яха программа. Цун ха йӀаьхъяьй 2030 шерга кхаччалца. Цкъарчоа хеталу, из программа вай заман чухьа хьахинна а лелаш а я аьле.
Амма из иштта дац. Паччахьа заман чухьа Александр ӀӀ-чо вахаре эргалонаш еча хана, юкъедоаладаьд юрташка моттигера (земски) доал дара Ӏаьдал, цунца цхьана хьахиннав земски лор а. Вешта аьлча, из хьахиннав 1864 шера наджгоанцхой бетта 1-ча дийнахьа. Соахка 160 шу дизад цу тайпара лораш а цар цӀи а хьахинна. Цар керттера декхар да юрташкарча наьха унахцӀенонга хьажар, цигара лорий болх кердача, дикагӀча боарам тӀа баккхар, лораш ца тоъаш моттиг цахилийтар. Укх тӀехьарча массехк шера земски унахцӀенон болхлой таьрахьаш эзарнешка кхаьчад. 2023 шера Россе 6,7 эзар хиннаб уж. Царех 4, 5 эзар лораш хиннаб, юхебисараш - юкъера дешар дийша унахцӀенон болхлой. Соахка ахка чакхдоалаш, вешта аьлча, цхьа шу хьалха вай республике хиннав 350 земски лор. Царех хӀаране хьаийцад цхьацца миллион ахча.
Цу тайпара кхоъ лор болх беш ва Сурхо тӀарча амбулаторе: терапевт Дзейтанаькъан Лейлаи, берий лораш Янданаькъан Лейлаи Дебаранаькъан Луизаи. Царех цхьабараш пхи шу даьккха бала боахк юрта, вожаш хӀанз мара дӀаболабеннабац юрташкарча хьалашка къахьега. Цкъаза нийслу шоашта йилла ха чакхъяьлча а, лораш юрта Ӏеш, дӀахо цига болх беш. Сурхо тӀара лораш а Ӏе тарлу иштта.
