ЦӀена вахар долаш, харцонна тӀехьа воацаш, Далла хьалха нийса никъ лелабеш хиннав. Из бахьан долаш наха чӀоагӀа багаваха, дукха везаш, нах цунца дагабоалш а лоархӀаш а хиннав из. Ше юкъе мел нийслуча наха, чӀоагӀа хоза хӀамаш дувцаш хиннад цо. Цигара наха юкъе чӀоагӀа дика саг ва, аьнна, вовзаш волча цун цӀи цу заман чухь доал деш хиннача паччахьа а хезай. ТӀаккха паччахьа ший министр вахийтав, из волччара хьа а леха, шийна тӀавоалаве, аьнна. Министра шийна паччахьа тӀадилла декхар кхоачашдаьд. Базар тӀа эггара дукхагӀа нах гуллуш болчара хьа а леха, из паччахьа тӀавоалаваьв цо. Паччахьа ловш хиннад, из фу саг ва ха. Шоаш цхьана, даар хьалхашка а оттадаь, Ӏохайшача, паччахьа хаьттад Мухьаммадага:

— Тахан денз са болхло хила раьза вий хьо?

— Сона тӀабаьхкача хьаьшашта мала хий а луш, сона самукъадоаккха хӀамаш а дувцаш, уллув хила. Аз Ӏа болх баьча хӀара денах, цунах йоагӀа йоал лургья хьона, — аьннад цо.

Цунах чӀоагӀа кхаъ хинна, раьза волаш, висав Мухьаммад а. Сов чӀоагӀа гӀадваха, ше дӀа мел кхаьчача нахага из хабар дӀакхайкадаьд цо. Шийна вахаре нийслуш дола дикахетараш, цо нахага даим а дӀадувцаш хиннад. ШоллагӀча дийнахьа Ӏуйрийна паччахьа гӀала чу венав из. ТӀаккха цхьаболча, шоай хаттараш дахьаш паччахьа тӀабоагӀача, наха хий а лоаттадеш, паччахьа самукъадаргдола хӀамаш а дувцаш, болх бе волавеннав из. Иштта хӀара дийнахьа паччахьа гӀала чу воагӀаш, сайре тӀакхаьчача баьча балхах ахча хьаэцаш, дӀайодаш хиннай ха.

Паччахьа ер хьавоалаве вахийтача министра из чӀоагӀа новкъа хиннад, хӀана аьлча хьалха санна теркалвеш хиннавац из паччахьа, еррига терко тӀайодаш хиннай Мухьаммада. Цунах дегабуамаш де волавеннав министр. ТӀаккха цо лаьрхӀад Мухьаммад паччахьа эккхавергвола бахьан лаха, из фуннагӀа даь а паччахьа гоамлургвола никъ харжа. Из тийшаболх дагалатташ, еррига балха уйлаш цу тӀа йолхаш, хьавоагӀаш хиннав. Цхьан дийнахьа ший болх а баь, гӀалий чура араваьнна, дӀаводаш вола Мухьаммад соцаваьв цо.

— Мухьаммад, паччахь латкъаш ва хьа багара во хьадж йоагӀа, яхаш, — аьннад цо. ТӀаккха Мухьаммад чӀоагӀа гӀайгӀане вийрзав. Цунна безаш хиннаб ший болх а иштта лоархӀаш хиннав паччахь а. Из цунна дикка Ӏеткъалга хайнача министра аьннад Мухьаммадага: — Ӏа селлара чӀоагӀа уйла ма е, из-м кхы хала хӀама дац хьона. Аз яхар Ӏа дой, юстардаккха йиш йолаш хаттар а да из.

— Фу дича бакъахьа да аз тӀаккха, — аьннад Мухьаммада.

— Хьай юхьмараш дӀакъайлайоахаш, хӀама хьоарчае, даим паччахьа а цун хьаьшашта а хьалхашка баге дӀайийхке хила, — аьнна хьехар даьд министра.

Из чӀоагӀа нийса а хийтта, тӀаийцад Мухьаммада. Шийга даьча хьехарах, ший юхьмараш къайла а яьхе, хӀара дийнахьа паччахьа духьалъотташ хиннав Мухьаммад.

ХӀара денна паччахьа тӀабоагӀача наха хий моладеш, паччахьа безаме хӀамаш а дувцаш, массахана юхьмараш къайлаяьха болх беш хиннаб цо. Цо леладечох кхеташ хиннавац паччахь. Цхьан дийнахьа, кхайка ший министр хьа а вийха, хаьттад цо:

— Мухьаммад юхь дӀайийхка хӀана лел? — аьнна. ТӀаккха министра аьннад:

— Са паччахь, айса из хьога дӀааьлча, Ӏа сай корта баккхийтар кхераш, чӀоагӀа садетт аз, хьох ца лоархӀавеш дӀаухийтар аз из ха а. ДӀаала-м дезар из юххьанцахьа денз а. ХӀаьта хӀанз хьа хаттара жоп ца делча, со валац. Ше юхьмараш дӀайийхка хилар бахьан, хьа багара во хьадж йоагӀаш хилар да, аьннадар цо. Из хьога дӀаала тоам ца хеташ, Ӏийнавар со, — аьннад министро.

— Паччахьа из чӀоагӀа хала хийттад. Шийна гонахьара нах хьа а бийха, из царца дагаваьннав. Цар лаьрхӀад, тӀехьа тӀабоагӀарашта а масал хургдолаш, цун корта баккха, цо паччахьа сий доадеш къамаьлаш дувцарах.

Паччахьа соцам баьб, из ве аьнна.

Ший кхелахо хьа а вийха, паччахьа аьннад:

— ГӀалий чура аравоалача наӀарашка дӀаоттаргва хьо, бе зизаш доахкаш аравоагӀачунна корта баккха безилга ховш хила!

Цунна мутӀахьа хилар кхелахо. ШоллагӀча дийнахьа Мухьаммад ший балха хьа а вена, сарралца къахьийга чуводача хана, паччахьа, из хьа а вийха, цунна зизаш деннад, совгӀата да хьона, аьнна. Ер цӀаваха дагахьа гӀалий чура аравоалаш, бӀаргавайнача министра соцаваьв. Цо хаьттад Мухьаммадага:

— Мичахьара денад хьона зизаш? — аьнна. Мухьаммада шийна уж паччахьа совгӀата денна хилар дӀааьннад. ТӀаккха министра оззадаь хьа а даьха, шийна доагӀаш дар уж, хьона харцахьа кхаьчад ераш, аьннад.

Зизаш цунна дӀа а денна, шорттига коанаӀарех ара а ваьнна, Мухьаммад дӀавахав. Цул тӀехьагӀа, зизаш бедоахкаш коанаӀарах аравоагӀаш хиннача министра, тур теха, корта дӀабахийтаб. ШоллагӀча дийнахьа Мухьаммад массаза санна ший балха хьавенав. Из бӀаргавайна паччахь цецваьннав. Паччахь чӀоагӀа раьза воацаш хиннав ший кхелахочоа, ше дӀатӀадилла декхар цо кхоачашдаьдац, аьнна, хеташ. Сайрийна болх баь а ваьнна, Мухьаммад дӀаводаш, из кхайка паччахьа хьавийхав. Цо хаьттад цунга:

— Мухьаммад, даим юхьмараш къайлаяьхе ма хулий хьо, фуд цун бахьан? ТӀаккха Мухьаммада:

— Хьа министра хьо сона раьза вац, са багара во хьадж йоагӀаш хиларах, баге дӀакъайле мара хьона хьалхашка ма гӀолахь аьннадар сога, — жоп деннад. ТӀаккха паччахьа юха а хьаттад:

— Аз хьайна денна зизаш мича дихьар Ӏа?

— Со коара аравоалача хана, сона тӀа а вена, согара уж дӀадаьхар хьа министра, харцахьа кхаьчад ераш хьога, сона доагӀаш ма дарий ераш аьнна, тӀаккха дӀадаланза ца воалаш, аз уж цунна дӀаделар, — аьнна, жоп деннад юха а Мухьаммада. Паччахьа велавеннав, уж цунна доагӀаш хила а хиннад хьона, — аьннад цо.

«Нахá даьккхача ор чу ше вежав» яхаш да вай цхьа кица. Из мо ше лелабаь тийшаболх шийх бахаб министрах а.