Дикка теркам тӀаозаш да цун цхьан оагӀон тӀа даь, гома чу латта «Хьехархочун теркамга» яха издательствон цӀерагӀа даь йоазув. Цо йоах: «Абата эшшача тайпара кулг-йоазон алапаш типографе ца хиларах а, уж керда хьадалца абат ара ца хецаш гоаде йиш ца хиларах а укх абата тӀа нонах дола кулгайоазон алапаш сов таький долаш, яздара хала хургдолаш да. Из методикан доккха гӀалат а да, абат керда арахецаш тоаде дезаш а да.

Хьехархочо берашта йоазув Ӏомаде деза укх абата тӀехьашка долча алапи формах». Ер йоазув, таханарча дено дӀадеххача тайпара ца яздеш, цу шерашка яздаьча тайпара дитад аз, гӀалаташ тоа ца деш.

Цхьаькха цхьа моттиг а я теркам тӀаозаш. Дукха ха йоацаш вай Ӏилма-тохкама институто могаяьча тайпан цӀерашта юкъе Цокиев яхар язъяьй, Цокънаькъан аьнна.

Бакъда ший книжка тӀа автора ЦӀокъакъонгий МурцаӀал аьнна яздаьд. Из цунна дикагӀа ховш хиннад аьнна хет сона, моллагӀча таханарча Ӏилманхочул.

Юххера цӀаькха дагалоацаргда вай, малагӀа дешар дийша, балхаш даь саг хиннав хьалхара «Абат» кхеллар. Воашкара дувца ца а гӀерташ, цо ше даь йоазув дешаргда вай:

«Со, Наьсарен района чуйоагӀача Сурхо тӀарча ахархочун воӀ, ваьв 1890 шера. Са да, революци ялале а яьнначул тӀехьагӀа а, лаьттанца болх беш хиннав. Деша со ваьгӀав Наьсарерча 2 класс йолча ишколе, из чакх а яьккхай 1904 шера. ДӀахо аз дийшад Гори яхача гӀалий тӀарча Закавказски хьехархой семинаре. 1910 шера из чакхъяьккхача, семинаре Хьехархой Совето, сона фу хов а техка, Халкъа дешара Министерствон юхьанцарча училищешка хьеха бокъо а 2-ча классай хьехархо яха цӀи а еннай сона.

1910 шера со болх беш хилар Бакински губернерча Кубачински уезда Кевне-Худатски училищен кулгалхо волаш.

1913 шера цигарча кхыча юрта чуйоагӀача 2 классах латтача училищен керте оттаву со.

1917 шера деша вода биъ бетта лаьрхӀа йолча прапорщикий школе.

1917 шера 3-4 бетта 111-ча гӀашлой, эшаш хуле а аьнна соцаяь лоаттаеча, полканна юкъе гӀулакх деш хул.

1918 шера, Советий Ӏаьдал эттачул тӀехьагӀа, со болх бе волалу халкъа дешара лостамагӀа. 1918 шера август бетта сох хул областной съезда мандатни комиссе доакъашхо.

1919 шера тӀемаш деш хиннав, ТӀой-Юрти Долакха-Юрти лораеш. 1919 шера июнь бетта 22-ча дийнахьа тха юрт Деникина бӀево йохайича, лоамашка дӀаваха лела везаш хул, моастагӀий эскара юкъе а ваха, цунна гӀо цадар духьа.

1920 шера, моастагӀчох мохк мукъабаьккхача, юха а хьамсарча юрта хьехархочун болх бу. Иштта къахьег юрта Совета а коопераце а революционни комиссена юкъе волаш а, нахага дешийташ йолча комиссена юкъе волаш а.

1926 шера ИнгОНО гӀалгӀай меттах вола инспектор хул сох.

1926 шера дешарах йолча РСФСР халкъа комиссариата вӀашагӀтехача облОНО болхлошта йолча шин бетта лаьрхӀача курсашка ладувгӀаш хул. Царел тӀехьагӀа ИнгОНО вахарца а профсоюзни балхаца а дувзаденнача дешаех вола инспектор хул.

1927 шера хьожаву 7 шера дешача керттерча ГӀалгӀай областной школан заведующелла, из яр Ленина цӀи лелаеш. 1928-ча шера 10 январагара 1932-ча шера 15 сентябрага кхаччалца, кулгал деш хиннав ГӀалгӀай индустриальни техникума кийчон отделенена, цу техникуме хьеха а хьехаш. Цул совгӀа гӀалгӀай хьехархой техникуме гӀалгӀай метта методика хьехаш а вар. Цу юкъа массехказа преми енна белгалваьккхар, кхетам балара а дешара а болх дика дӀабахьарах.

1932 шера 15 сентябрагара 1937 шера 1 августага кхаччалца, ГӀалгӀай зооветтехникума кийчо яра курсий заведующи а хьехархо а хилар. Цига а хьехархочун балхах дукхаза премеш тийлар.

1937 шера 1 сентябре денз, укх денга кхаччалца болх беш ва Ӏаьлий-Юртарча юххьанцарча школе, хьехархо волаш.

Цокиев Махьмада МурцаӀал.

Наьсарен района Ӏаьлий-Юрт.

1938 шу, 11 май».