Даьхе езаш кхебар
ГӀалгӀайчен кагирхошта дагабоагӀа тӀема сийлен турпалхой
Укх деношка, Сийлахь-боккхача Даьймехка тӀем тӀа Котало яьккха 80 шу дизара накъаболхаш, «МагӀалбик» яхача тохкама отряда кулгалхочо Дзейтанаькъан Беслана кулгал а деш, аргӀанарча походе-экскурсе бахар дешархой. Уж лийлар туристий экскурсе наькъ тӀа «МагӀалбика шахьареи МагӀалбика кхалени тӀема сийлен моттигашка». Из лоархӀаме кхетаче дӀаяхьар цу программан дакъа дар, кагирхошта юкъе Даьхенцара безам совбаккхара лаьрхӀа дар из.
Проект кхоачашъеш, юкъе баьккхар керттера туристаша еча экскурсе никъ. Хьалхара дӀахьош бар «Лергвоацача водаш. Уж Даьхе лораеш ба» яха никъ, из дӀаболалора хьалхарча Россе Турпалхочун Осканаькъан Сулумбика цӀи лелаеча Магас аэропортагара, йистебоалар Махьмад-Хи тӀарча вежарий кашамашка боахкарашта оттадаь сийленг долча. Укхаза сийленг латт 337 иччархой бӀуна, 89-ча Эрмалой иччархой бӀун бӀухошта оттадаь, Сийлахь-боккха Даьймехка тӀом лаьттача шерашка цар гойтача деналах.
ШоллагӀа никъ цар дӀабихьар Махьмад-Хи тӀара №1 йолча ишколагара дӀаболабаь. Укхаза латт къонача турпалхочоа Мордвинов Владимира оттадаь денала сийленг. Дзейтанаькъан Беслана дешархошта лаьрхӀа дӀайихьар дагалоаттама урок, цига йийшар байташ, иштта зизаш даьхкар вай турпалхой дагабохаш. Цига вай кагирхошта дӀаяхача тӀема халача ханашка цар хинна денал гойтар, уж цу наькъ тӀа кхетам луш, Даьхенцара безам лакха болаш кхебеш.
Никъ дӀабихьар Тирка дукъ тӀа, иштта МагӀалбика гобаь салтий лаьттача моттигашка, цӀихеза «Кавказ йоаккхаш хинна латар» яхача, дукха салтий боабаьча моттигашка. Цу моттигашка моастагӀчоа духьаллаьттарий денал, майрал дерригача дуненна хозаш яр, шоай Даьхе бахьан долаш цар синош Ӏодаьхкар цига.
Наькъахоша шоай тӀеххьара моттиг харжар МагӀалбик-Шахьара тӀема, къахьегама музее, цига дукха да тайп-тайпара тӀема герзаш, царех йиса оатхалаш, гӀирсаш, цар хьагойт мехка турпала исторе оагӀонаш.
Экскурсе дакъа лоацаш хиннараша баркал аьлар «МагӀалбика-Шахьара, МагӀалбика кхален тӀема сийлен моттигашка» шоаш бигача а из проект вӀашагӀъеллача а Дзейтанаькъан Беслана, иштта №1 йолча юкъерча ишкола кулгалхошта, цар Даьхе лораеш лаьттарий сийлен оагӀонаш йиццаярах.
Белгалде деза, ишколе каст-каста дӀахьу денала, дагалоаттама урокаш, укхаза кийчдаьд турпалхой сурташ, уж ба шахьар йоаккхаш белгалбаьннараш. Цу тайпара болх дӀахьош хиларо дика кхетам лу кхувшбоагӀарашта, берашта, шоай паччахьалкхе шерагӀа йовза, цунцара безам совбаккха таро хул цар из бахьан долаш.
Турпалхой вайна бицлургбац цӀаккха а, наьха дегашка даим яхаргья цар цӀераш. Къаьстта тӀема сийлен моттигашка вай кхувш йоагӀа тӀехье яха таро йолаш хиларах, доккха новкъостал хул из цу наькъ тӀа хьалкхееш хилча.
