Вай турпалаш ба уж
СВО доакъашхошта лоархӏаме совгӏаташ луш, кхетаче хилар Шолжа-Шахьаре
Шахьара истореца юсаргйола лоархӏаме кхетаче яр, Даьхен Турпалий Ди дездеча оагӏой бетта 9-ча дийнахьа, Шолжа-Шахьаре оаха дӏайихьар. «Шолжа-Шахьара Турпал» яхача цӏерцара совгӏаташ дар № 4 йолча Келаматанаькъан Макшарипа ӏалихана цӏерах йолча ишколе дӏайихьача кхетаче дийкъараш.
Тӏема операце доакъашхой белгалбеш дола из ди тхона чӏоагӏа лоархӏаме дар. Россе Президента 2007-ча шерарча саькура бетта 28-ча дийнахьа деннача амарца, юха дийндир Даьхен Турпалий Ди. Цу дийнахьа Советски Союза, Россе беррига турпалаш белгалбу вай мехка. СВО доакъашхой белгалбара тӏехьа лоархӏаме гӏа баьккхар оаха тахан. Тахан вай мехка Росси 15 турпалаш ба. Царна юкъера ялх саг Шолжа шахьаре кхийна, ваьха ва. Цудухьа майрра ала лов, Шолжа-Шахьар турпалий моттиг я, аьнна. Россе турпалаш бола ялх саг укхазара хилча, шахьара декхар да ма могга уж белгалбар, цар дезалашта гӏо лоаттадар, цар цӏерах урамаш, иштта кхыйола моттигаш хьаеллар.
«Шолжа-Шахьарера Турпал» яха цӏи елар царна. Из лоархӏаме кхетаче дӏайихьар Россе Турпала Келаматанаькъан ӏалихана цӏи лелаеча № 4 йолча ишкола доазон тӏа. Белгалде деза, турпалашта юкъера ши саг цу ишколе дийша араваьннилга. Тахан чӏоагӏа лоархӏаме да, кхувш латтача тӏехьен хьалхашка а, Даьхен сийдолча, яхь йолча къонгий цӏераш езъяр. Къаьстта хьоахаве лов сона эггара къонагӏа вола «Шолжа-Шахьарера Турпал» яха цӏи енна вола Келаматанаькъан Хьусена Адам.
2003-ча шерара волча цун истори дӏаьхий да. Тӏема операцена юкъе ва тахан Адам. Цун тийннача совгӏаташта юкъе я «Тӏема аренашка майрал гойтарах», «Жукова майдилг», «Денал хиларах» яха майдилг. Зале баьгӏача кадеташта, дешархошта масал эца хӏама дар из. Белгалбаьраш берригаш бацар кхетаче. Цхьацца бахьанашта тӏагӏолла аьттув боацаш бисабар уж хьабахка. Бакъда зале бар цар даьй, ноаной, бераш, истий. Сцена тӏа турпалхочун нана, цӏен-нана хьалтӏаяьлча, берригаш хьалгӏовттар.
СВО доакъашхой дезал а тахан цу дерригнена юкъе лоархӏаме дакъа дӏалоацаш ба. Хӏара денна царга хьежар, сатувсар, цар саготдар аттача декхарех дац… Кхетаче цхьа ший тайпара йир цига дакъа лоацаш хиннача кадеташа. РФ, вай къаман байракхаш яхьаш хьагучабаьлар уж зале. Къаьстта тахан латтача хана лоархӏаме да ший Даьхен, къаман визза воӏ хилар, шийна хьалхашкара декхараш дизза, бехктокхаме кхоачашдар. Из кхетаче дӏаяхьа гӏо деш мел хиннарашта доккха баркал кхайкаде лов тахан. Шоай дешархоех яхь йола, эздий бола нах бе гӏерташ хӏара денна къахьегаш лаьттача хьехархошта дайра, шоаш мел леладаьр зехьа доацилга. Цхьан хана ишколера дийша баьнна дӏабахараш турпалаш хинна юхабахкар доккха, мах баь варгвоаца совгӏат да, уж нийсача наькъ тӏа баха гӏерташ лаьттарашта.
«Шолжа шахьарера Турпал» яхар-м цхьа духхьал цӏи хинна ӏац. Цу юкъе да гӏо лоаттадар, цхьацца моттигашта цар цӏераш ялар, тайп-тайпарча лоархӏамеча кхетачешка уж, цар дезалаш хьабехаш хилар. Тахан берригача мехка санна, вайцига а могаш дола новкъостал лоаттаду тӏема операце доакъашхошта, иштта цар дезалашта. Вай мехкадас массахана белгалдеш да, цу нахага хьажар, цар хьашташ ма могга кхоачашдар лоархӏамеча декхарех долга. Российски Федераце Президента воашта хьалхашка белгалдаь декхараш кхоачашдеш хила деза вай ишттача наькъаца.
Кхыча мехкашкарча наха тахан хетташ да цу совгӏатаца дувзаденнараш, шоай моттигашка из доаржаде ловш. Россе миӏингашка вайгара масал эцаш хуле, вай кхоачашдаьр лоархӏаме гӏулакх хул тӏаккха… № 4 йолча шахьара ишколера кхетаче массанена лоархӏаме хилар. Шолжа-Шахьара ший турпалаш болга белгалдеш дар из… Массехк шу даьлча, тӏема операце доакъашхой цӏерах болча урам тӏагӏолла болхача дешархоша хатта тарлу: «Мала хиннав из саг?» - аьнна. Уж ба вай турпалаш, Шолжа-Шахьара лоархӏаме турпалаш, ала йиш хургья вай, царна дизза жоп луш.
Келаматанаькъан Адам, Шолжа-Шахьарерча
Кхела кулгалхочун гӏонча