Магас хьакхелла, 28 шу дизара хетаяь суртдокументальни гойтам хьабийлар вай мехка
Сегодня ингушская столица — город Магас — отмечает свой 28-й день рождения. К этой памятной дате в Ингушском Государственном музее краеведения им. Т. Х. Мальсагова развернули фотодокументальную выставку, повествующую о городе Солнца, основанном в 1994 году на месте разрушенной в 1238 году столицы Алании. В нынешнем году древнему Магасу, являвшемуся столицей Аланского государства, исполнилось бы 1080 лет, — сообщила газете «Сердало» пресс-служба музея.
«Къаьнарча Магасо вIаши дувзадаь хиннад дукха наькъаш. Малхбоалера, Малхбузера, ГIинбухьера, Къулбехьера базархой дIа-хьа уха доккхий наькъаш цун керахь даьдад. Тахан археологашта корайоагIача тайп-тайпарча хIамаша бакъду, цу хана цига баьха нах лаьтташца, хьайбашца, иштта, кхыйолча говзалца къахьегаш баьхалга. Гаьнна тIехьашка йисача заман истореца, ювзаенна хIамаш корайоагIа, тахан, археологашта, шоай болх дIахьош. Цига кораяьча экспонатех цхьаццаяраш, тха музее яда. Царна юкъе ба: кхалнаьха куцала барзкъех бехка дошо маха, дошо гIозарч, иштта кхыйола лакха мах бола хIамаш а. Музее улл, Магас мишта хила еза хьахьокхаш йола, юххьанца оттаяь схема-план. Тахан пхье куц тоадеш, хоздеш латта, бIаь метрах йола гIала а цу схема юкъейодаш я.
Таханарча дийнахьа, дунен тIа эггара лакхагIа лоархIаш йола, из гIала Гиннесса рекордий книжка юкъе яхай. Оаламага (легенда) диллача, цун когаметта, дуккха хьалха дIаяхача хана, дунен тIа эггара йоккхагIа йола, цу ханарча наьха бокъонаши паргIатои белгалъеш йола гIала лаьттай. Цу заманца дувзаденнача къамаьло теркалдечох, цун когаметта кхыйола гIала оттаеш дола къам, вIаши барт-безами, син денали лакха долаш хила деза. Иштта долча къаман бокъо хиннай, керда гIала цига оттаяр», — дийцар тха газетага музея болхлоша.
