«2036-ча шерара СКФО куц» яхача йоккхача сессе Гуцаранаькъан Микаила белгалдир, тахан Къилбаседа Кавказе дӀадоладеча оагӀонаша берригача мехка кхоанара вахар гойташ хургдолга: таханарча замо дӀадеххача тайпара дола ИТ-дешар, стартапий акселераци, моттигера ганзаш, иштта кагирхой вахар тоадара тӀехьа дӀадоладаьраш: «Мехка кхыйолча моттигел дикагӀа ший хӀама тоадеш болх дӀахьош я тахан Къилбаседа Кавказ.

Адам дикка дебаш латт, хӀама хьадара тӀера бола кагирхой ба хьалкхувш, царна эшачунга хьожаш моттигаш я – деррига да. Эггара керттерчунгара, дешаргара, доладеннад тхо. Иштта малхаяьлар «Таьрахьашца дувзаденнарех йола Академи» - дешара кластер. Доккхий, пайдане хувцамаш дергдола моттиг я из. Магасера «Ишкол 21» оаха хьайийллача хана, дехар чуденнараш 15 эзар совгӀа саг вар. Хьалхарча даькъах чакхваьлар 2000 саг.

Карарча хана, мах бала ца безаш, цига дешараш 400 саг ва. Цхьа шуи ах шуи далалехь, йоккхача компанешка говзал шаьръе вахар 28 саг, 20 саг балха эттар. Цу юхьигах хьахиннар да вайна тахан гур. Уж программисташ бусаргболаш, царна гонахьа аьттув гойтараш хьакхеллад оаха: акселератор хьалъяьй, бизнесах йола ганз хьайийллай, Академе шоай болх дикка дӀабахьа аьттув луш йола моттиг хьайийллай, «Ишкол 21» кхыча регионашкарча доакъашхошта лаьрхӀа Smart отель я.

Дешара гӀулакхагара дӀадоладенна балхаца дувзаденнарашка кхаччалца, керда никъ хьабеллаш хьадоагӀа тхо. Тахан мехкара лоархӀаме хувцамаш да уж. Кхыча тайпара уйла еш йола тӀехье я тахан ураотташ латтар. ХӀама хьакхолларца, беркат даржарца, дика хувцамаш кхолларца ювзаенна я цар уйлаш. Вай декхар да, царна новкъарле ца а еш, ханнахьа цар оагӀув хьаллацар».

Гуцаранаькъан Микаила белгалдечох, Академи духхьал керда оагӀув хинна Ӏац, дукха лоархӀаме хувцамаш юкъедоаладергдола моттиг я из. ГӀалгӀай республикера цун моттиг дикка дӀачӀоагӀъяларо ерригача Къилбаседа Кавказа хӀама тоадергда. Иштта ший къамаьла юкъе воккхача бизнесмена теркалдир, таьрахьашца дувзаденнарий болх боаггӀача боараме, тӀехдика дӀагӀоргболаш, лакхача боараме ток эшилга. ИТ- дувзаденнарий гӀулакх лакхача толамашца хилийта, керда проекташ хьакхоллара, кагирхой технологешцарча экономикан юкъе чуозара токаца дувзаденнараш дика тоаденна хила деза.

«Бизнес-дешар - мехка хӀама тоадара бола оагӀув» яхача сессе къамаьл деш, «Таьрахьашца дувзаденнарех йолча Академена» кулгал деча Арцюх Дмитре ИТ-говзанчаш, бизнесменаш кийчбара тӀехьа вӀашагӀбеллача балхах дийцар.

Бизнес-дешара оагӀонца эггара лоархӀаме, керттера долчарца дувзаденна дар цун къамаьл. «Академе оаха дӀахьош бола болх миштаб аьлча, эггара хьалха моттиге эшар, дезар фуд тохк оаха, тӀаккха хьакхолл программа. Бауманкаца математиках йола курс а иштта хьакхеллар, ишколера хьал цо дикка тоадергдолаш, ФРИИца цхьана болабаьча «ГӀалгӀайчера бизнес-акселератор» яхача оагӀоно хургбола бизнесменаш книжкашка гӀолла доацаш, балхага гӀолла Ӏомабу.

Дешарцара экономика я оаха хьакхоллар тахан. 35 тоаба я шера акселераци чакхъяьккхараш, кхы а дукхагӀа ба чакхбала безараш хӀанзчул тӀехьагӀа. Берригача мехка эггара толашагӀа бола цу оагӀонцара болх бовзаш хила беза доакъашхой. «Говзанча. Хаб» яха проект хьакхелла, Москвера, Санкт-Петербургера хьехархой хьабехаш да тхо болх бе. Сага хьакхеллача хьаькъалцара тохкама болх ба тахан эггара керттербар. Спикераш хьабахкара гӀулакх массахана аьттув болаш хилац, цудухьа Магасе мультимедийни моттиг хьайийллай оаха.

Интернете гӀолла болх бе аьттув лу цо хьехархошта, хӀаьта кагирхоша шоашта эша говзал Ӏомаю»,- белгалдир Арцюха. « Таьрахьашца дувзаденнарех йола Академи» ишколашта меттел кхеллаяц, цар болх хьаллоацаш, дӀахохьош, эггара керттердараш малхадаха, доаржаде аьттув луш я из. Бизнес-дешар яхар – диплом дац, хӀама вӀашагӀдоллаш, йохкара, эцара моттигаш лохаш, инвесторашца къамаьл деш, йоал дагаръеш оагӀув ба из. Из да оаха тахан хьехар».

Из болх пайда беш хилар хьагойт Академерча тоабо кхетачен кагирхой хакатоне дакъа лоацаш хиларо. Магасерча «Ишкол 21» доакъашхоех латтача тоабо ерригача Россе оагӀонца шоллагӀа моттиг яьккхар, РУДН тоабан хьалхара моттиг кхоачаш. Из боккха аьттув ба! Москверча вузашка дешаш болча кагирхошца цхьана арабаьнна, шоаш царгара толам боаккхаш, къахьегаш дӀабаха кийча болга дӀахьекхар вай кагирхоша. «Кавказ-360» яхача цар проекта юкъе я сайт, мобильни оагӀув, иштта туристашта ГӀалгӀайчен моттигаш тахка аьттув луш дараш: гӀалай моттигаш хьагойтар, кафеш, отелаш, наькъаш хьалахара говзал, къаман Ӏадаташ довзийтар. Шу хьалха программа, проекташ хьакхолла ховш ца хиннача кагирхоша вӀашагӀбеллаб из беррига боккха, лоархӀаме болх.

«Тхона чӀоагӀа лоархӀам болаш хӀама да из! Кагирхой хӀетта дӀаболалуш мара бац, цар хьалхара хакатон я из. Цар дӀагойтар, «Ишкол 21» яхача оагӀон низ боккха болга, эггара керттердар - шоаш къахьега, кердача наькъашка доккхийдараш доаржаде кийча болга. Тхо майдилгаш яха гӀерташ дац, оаха кийчбу нийса уйла е, хӀама хьаде ховш бола, юха ца боалаш, кхыбарашца къовсабенна шоаш толашагӀа болга дӀагойта хьаькъал дола кагирхой.

Кавказера таханара кагирхой ба уж!» - тӀатехар Арцюх Дмитре. Кавказерча инвестицей кхетаче «Таьрахьашца дувзаденнарех йолча Академе» керттердараш гойтар: хӀама хьакхоллар, нийса дӀадахьар, цу гӀулакха нах тӀаозар. Карарча ханацара хьал йоккхача шахьарашка санна деце а, тахан Къилбаседа Кавказе хьаделлаш дола наькъаш кхоана берригача мехка боккха аьттув, пайда луш хила тарлу.