Кавказе салаӀар
Вайцига туризм йоаржаярах дийцар «Ӏарамхи» курорта директора Йовлой Мухьмада
1925-ча шера РСФСР унахцӀенон гӀулакхий наркома Семашко Николайс тӀадилла, цу хана МохтӀе оалаш хиннача Ӏарамхе, Ачалкхе экспедици кхаьчар. Комиссен юкъе бар лорий балхацара профессораш, физикаш, мехкал (климат) тоахкараш, Къилбаседа Кавказерча курортий моттигий кулгалхой, лораш. Цигарча моттигашка хьожаш, тохкамаш деш, массехк ди даьккхачул тӀехьагӀа, цу тоабо соцам бир, ЖӀайрахьен моттигашкара Ӏалама лоаттам доккха дозал долаш; пехкашта, тӀехкашта хулаш долча берий кхайкора дарба де уж моттигаш чӀоагӀа дика йолга. Цига чӀоагӀо йир, Ӏарамхе, Ачалкхе курорташ хьаелла…
Хаьрца лаьттача ГӀалгӀай паччахьалкхен курорта моттиге «Ӏарамхи» курорт хьалъе болабелар 1998-ча шера. «Summa» яхача туркий тоабо хьун гувна кӀалха хьалъяь ворхӀ гӀатах латта гӀишло чӀоагӀа товш хилар. Конференц-зал, фитнес-зал, хица дарбаш дар, бассейн, иштта кхыдараш чудолаш моттиг хилар цох. 1999-ча шера ший хьалхара хьаьший тӀаийцар «ЖӀайрахь» яхача ЛОКа. 2021-ча шера денз, дикка айлуш дӀадоладелар республике туристаш тӀалатта гӀулакх. Къаьстта «Паллада» яхача оагӀоно доал деш хиннача Ӏарамхерча ЛОКа гонахьа дӀадоладелар керда балхаш. Таханарча дийнахьа курорте тайп-тайпара салоӀам ба. Дийхка хьун юкъе уллача моттиге, хӀара сага ший дегӀа эшаш дола дарба хорж. 1520 метр лакхал долча гувна тӀа уллача лувжий наькъ тӀа салаӀа боахкарий таро я, Ӏан хана шоашта хехкале мел эша кхоачам цигара хьаэца.
Спортсменаша кийчон болх дӀакхухьаш бола бассейн Российски спортсменашта юкъе чӀоагӀа лоархӀаш ба. Иштта этно-туризма юкъедода гӀалай моттигашка гӀолла го баккхар, къаман даарех чам баккхар, говрашца лелар, иштта кхыдараш а. Йовлой Мухьмада белгалдечох, курорта фусамий дуккхала гӀулакх дикка айде лерхӀ цар, дукхагӀа туристаш тӀаийбе йиш хургйолаш. Цу берригача балха юкъе дакъа лоацаш хургья РФ экономика йоаржаярах йола Министерство, «Кавказ.РФ» яха тоаба, гӀишлон балхаш деш йола «Акрополь», иштта ГӀалгӀай къаман Паччахьалкхе. Экономикан хьал доаржадарах йолча Министерствон кулгалхочун гӀонча волча Назаров Сергейца дийца латт, бутт балалехь проекта каьхаташта кийчо е дӀаболабала безилга. Из болх боаггӀача боараме дӀабодаш хуле, 2025-гӀа шу йистедоалаш, болалургба гӀишло хьалъе.