КарагӀдаьннараш а де лерхӀараш а
ГӏалгӀайчен Кулгалхочо белгалдир депутатий балха керттера декхараш
Мехка хилар 71-гӀа ГӏалгӀай Республикан Халкъа Гуллама ворхӀлагӀча кхайкарала кхетаче, цига дийцар законаш хьакхоллараша дӀадахача шера баьча балхах, иштта белгалдир кердача парламенто болх беча шера юкъа бе безача балха керттердараш. Цига къамаьл дир ГӏалгӀайчен кулгалхочо Келаматанаькъан Махьмуд-Ӏаьлас.
ВӀашагӀкхетар дӀахьош белгалдир, дӀадахача шера 24 закон тӀаийца хилар, уж лаьрхӀа да бюджета оагӀув чӀоагӀъяра, бизнес дегӀайоалаяра, мехка вахара политика чӀоагӀъяра, дика хьалаш хьакхоллара.
Депутатий керттера декхар - законаш тӀаэцарал совгӀа, уж шоай моттигашка кхоачашдар. МоллагӀа тӀаэцаш дола хьал доагӀаш хила деза республикан бахархой вахар тоадарца. Парламент законаш хьакхоллаш хиларал совгӀа, ма дарра бахархой хьалаш довзаш, уж Ӏалашдар хьадехаш йола моттиг хила еза», - аьлар Келаматанаькъан Махьмуд-Ӏаьлас, нахацара бувзам лерхӀаме хилар белгал а деш.
Депутатий керттера терко тӀаозаш дар мехка юртбоахама комплекс дегӀайоалаяра дош. Тӏеххьарча шерашка цу даькъ тӀа дика толамаш даьхад, уж гуш да хьабаьча балхага хьежача. Хьайбаш тӀакхийтар 100% дукхагӀа, цо ший аргӀагӀа таро лу дулх а шура а дукхагӀа хилийта. БаьцовгӀий даькъ тӀа 2019 шергара денз къахьегама овсарле хилар гуш да: баьцадаараш кхедар 435%, сомий культураш - 238%, ка бола ялат - 114%, коартол - 107%.
2025 шера чакхдаьннача ялат чуэцара балхаша доккха толамаш даьхар: ялат - 113,4 эзар тонн, из 2,5 дукхагӀа да дӀадахача шера хинначул. Юртбоахама даар экспорта дахьийтар 2019 шера хинначул 8-зза дукхагӀа да. Цул совгӀа, хьалха дӀа ца дувш даьда лаьтташ 9 эзар гектар, хӀанз пайда луш, леладеш да. Карарча хана мехка кхоачашъеш я инвестицей 10 йоккха проект, АПК юкъара мах 25 млрд сом.
Кхетаче дӀахьош Келаматанаькъан Махьмуд-Ӏаьлас баркал аьлар массанена, республикан агропромышленни комплекс дегӀайоалаеча дакъа юкъедахьаш барашта. «Баркал оал аз дег чура юртбоахама министра, ахархой политикан комитета депутаташта, ГӏалгӀайчен агропромышленни комплекса болхлошта, цар дика къахьегарах, кхачан кхерамзленна Ӏалашо еш», - аьлар цо. Цул совгӀа, ГӏалгӀайчен Кулгалхочо белгалдир туризм дегӀайоалаяр тахан дикача боарам тӀа хилар. Цох ГӏалгӀайчен юхь гойташ дола гӀулакх хилар. Карарча шера хьалхарча ах шера республике хилар 72,4 эзар туристаш, из 8,3% дукхагӀа да дӀадахача шера цу юкъа хинначул. Хьагучох, 2025 шу чакхдоалаш, туристаш вайцига хьабахкар лакхлургда 130 эзар сагага кхоачаш. Хьаьшашта лаьрхӀа 34 туристически моттиг я, цига дӀахьош ба из хьал дикагӀа дегӀадоаладеш бола болх, цу юкъе «Ӏарамхи» яха курорт а йолаш.
Кхетаче чакхйоалаш, кхоачашде дезаш дола керттера дешаш дийцар. «Вайна хьалхашка лоархӀаме декхараш латт. Вай декхар да хьадаьр чӀоагӀдар, де дезар дӀахо дӀадахьар. Законаш хьакхоллар керттера дӀоагӀа да вахара декхараш кхоачашдара даькъ тӀа», - аьлар Келаматанаькъан Махьмуд-Ӏаьлас.
«Агропромышленни комплекс, иштта туризм - уж дегӀаахара оагӀонаш да, хӀаьта моттигашка доал ду Ӏаьдал - из лард я, наьха тешам шийца бола. Вай болх дика дӀабахьарах тийша да, республика дика дегӀаахар», - аьлар тӀеххьара ГӏалгӀайчен Кулгалхочо.
Келаматанаькъан Махьмуд-Ӏаьлас ше тешаш ва аьлар, законаш кхоллача а кхоачашдеча а Ӏаьдала ГӏалгӀайче дегӀайоалаяра гӀулакх нийса дӀадахьа карагӀдаргхиларах.