- Марем, дагадохийта вай газет дешараштал, иштта дукха шийна тӀехьа нах болча фестивала керттера маӀан малагӀа да.

- Фестиваль дӀахьош хилара керттера бахьан да- Къулбехьен Россе доазон тӀа дахача къамий Ӏадаташ, культура йовзийтар, иштта къаман тамашийна спорта тайпаш дегӀадоаладар, уж да Къулбехьен Россе къамий культуран тӀехьален лоархӀаме дакъа. Цу кхетачено шийца яхь кхоллама йоккха таро, лоархӀаме дакъа лоац къамашта юкъера бувзам чӀоагӀбеча.

- Йоккха хилар а кхетачен программа а терко тӀаозаш я.

-Ма дарра аьлча, карарча шера фестивале дакъа лоацаш хургья вай мехка 17-тта моттигера тоабаш; из бокъонца йола, российски лерхӀам бола кхетаче я. Культуран программан мах айбеш дар да, цига 12 мехка кхоллама викалаш хилар, цар гойтаргда къаман мах бараш, иштта Россе къамий Ӏадаташ.

Фестивала программанна чудоагӀаш да тайп-тайпара культуран, спорта цхьанкхетараш. Кхетачено ше лерхӀам бола майда хилар а, эггара дикагӀа дола карагӀдаьннараш дӀагойтара йола таро хилар а, къаьстта спортивни даькъ тӀа хьагойтад. Къулбехьен, Къилбаседа-Кавказа федеральни кураш тӀара, иштта Россе исторически регионашкара баьхкача доакъашхой аргӀанара таро хургья шоай спортивни начӀал, культуран мах бараш гойта.

Нагахьа дувца эттача фестивала культуран мах бараш, уж гойташ хургья дикагӀа йола кхоллама коллективаш, иштта халкъа начӀала говзанчаш. Масала, цига вай республикера кхычарна юкъе шоай говзал гойтаргья «ГӀалгӀайче» яхача Паччахьалкхен халхара ансамбло, из дика йовзаш я республикал арахьа.

ХӀара доакъашхочун, хьажархочун таро хургья Къулбехьен Россе дукхача къамий Ӏадаташ, культура, къаман мах бараш довза, иштта шоайла мах оттабе спорта, искусствон даькъ тӀа карагӀдоалачоа.

- ГӀалгӀайчен Ӏадатех йола искусство гойтаргья фестивале начӀал долча ДПИ говзанчаша - уж ба халкъа начӀала даькъ тӀа лакха говзал йола нах, царех хӀаране шийгара дакъа юкъедахь гӀалгӀай къаман культуран тӀехьале лораяра. Дувцал вайна цу дикача тоабах.

-Вай республикан викалашта юкъе я ГӀалгӀайчен РДНТ этнографе отдела методист ЦӀолой Зарема, цо гойтаргья доакъашхошта, фестивала хьаьшашта ше хьаяь къаьнара кхалнаьха керта тӀа туллаю курхьарс, гӀалгӀай маӀача наьха, кхалнаьха Ӏадатий гӀирс, берий къаман костюмаш, гизгех пайда эцаш яь хӀамаш-тӀехкараш, наькх тӀа доалладу дотув, иштта кхыйола тамашийна хӀамаш. Цо дӀахьоргба говзанч-хьехам курхьарс ярах; цо, шеко а йоацаш, тӀаозаргья гулбеннарий терко.

ЦӀихеза йолча кӀувсаш деча Ӏоахарганаькъан Райшата шийца дахьаргда цу кхетаче гӀалгӀай ферта кӀувсаш - истингаш, цо ше хьадаь Наьсар-Кертен, ЖӀайрахьа, ОлгатӀен юртий кепаш юкъехьош, иштта къаьнарча гӀалгӀай чарахьала белгалонаш йолаш да уж.

Тамашийна говзанч-хьехам хьабелларгба, безам барашта массанена цо юха меттаоттадаьча къаьнарча истинга къайленаш ювцаргья.

МагӀалбика кхален Культурно-салоӀама центра викала шийна ховш дар, хоза а хеташ, дӀалу вай кхувш йоагӀача тӀехьенна- цо дӀахьу ДПИ кружок Инаркъерча культуран ЦӀагӀа.

Геттара раьза болаш, болхаш ба фестивале дакъа лаца топпара пхьегӀаш еш вола говзанча Атиганаькъан Беслан, ГӀалгӀайчен пхьарий Ассоциаце доакъашхо. Из укхаза говзанч-хьехам дӀабихьа а Ӏергвац, цо топпарах яь хозаленаш гойтаргья.

Цун хозача хӀамашта юкъе я кхабилгаш, пелаш, кадаш, оаркхилгаш, кулгашца хьадаь зизаш, иштта белгало тӀайола сахьаташ. Беслан доккха начӀал долаш саг ва, ший гӀулакх дезаш а ва. Ший яьннача ханага хьежжа доацаш, цунна дукха хӀама де карагӀдаьннад, ше хьалаьцача даькъ тӀа.

ЦӀихеза тӀоарска гӀирсаш ду говзанча ТӀумхой Ӏийса - из а ва ГӀалгӀайчен пхьарий Ассоциаце доакъашхо, цо гойтаргда фестивале ше хьадаь тӀоарска тӀехкараш, кхалнаьха тӀормигаш, бохчаш, шоай тайпара хоза баь паспорта тӀа боаллабу ботт.

Цу хӀара говзанчо лорадеш, ший кулгаца хьадаьча дийна долча хӀаманца, дукхача ханара Ӏадатий дакъилг да, ГӀалгӀайче лорадеш леладеш дола, ноахалгара ноахалга кхоачадеш. Цар хьагойт гӀалгӀай къаман культуран тӀехьален мах бараш.

Шоай хӀамаш вай говзанчаша гойтаргья доакъашхошта, фестивала хьаьшашта «Къулбехьен Россе къаман вахар» яха ярмарка дӀахьош. Из хоза кхетаче дӀайолалургья тов бетта 5-ча дийнахьа Севастополь яхача шахьара Коталон Парке, цига ший лоархӀаме моттиг хьалоацаргья ГӀалгӀайчено.

-Марем, фуд хӀанз дӀахьош йола фестиваль белгалйоалаш дар?

- Карарча шера из кхетаче хетаяьй Сийлахь-боккхача тӀем тӀа Котало яьккха 80 шу дизара, из Даьхенцарча безамах хьалйиза я. Севастополе из дӀахьош хилар а цаховш нийсденнадац - Россе шахьара ГӀирма яхача ах гӀайрен тӀа, мах болча тӀема истореца, цига латт керттера Российски Федераце Черноморски флота тӀема-форда база.

Фестиваль дӀахьош я Российски Федераце культуран Министерствос, Россе спорта Министерствос, Севастополь оалача шахьара Ӏаьдало хьал а лоацаш. Из болх вӀашагӀболла новкъостал деш я РОСКОНЦЕРТ ФГБУК, иштта ФГАУ «Спортивни кхетачений Федеральни дирекци».

Кхетачен программа чудоагӀаш да Сийлахь-боккхача Даьймехка тӀом лаьттача шерашка байнача советски наьха сий дар, иштта вай мехка исторен дагалоаттам лорабар.

Фестиваль сийрда оагӀув хинна дӀаоттаргья Россе спорта а культуран а вахаре. Цо цӀихезача, федеральни лерхӀамах йолча шахьара Севастопола бахархошта дицлургдоаца денош дутаргда, деррига спорта, культуран, искусствон Ӏадаташ вӀашагӀ а теха. Из российски къамашта юкъера боккъонца бола бувзам ба.

Вай низ цхьоагӀонца ба, дукхача культурашца ба. ХӀанз дӀахьош йолча кхетачено дика хьагойт мишта шоайла бувзам бу наха юкъарча мах барашта гонахьа, массанена дӀагойташ культура, спорт цхьоагӀон юкъара мотт хилар.

Россе бахархой культурни, спортивни Ӏадаташ, царна карагӀдаьннар накъадоалаш да вай цхьана хилара Ӏадат лорадеча даькъ тӀа, цо чӀоагӀду халкъашта юкъера гӀулакх.