Боккха лерхӀам бола саг
ГӏалгӀай мехка йовзаш йолча хьехархочоа цхьаькха цӀи елар

Укх деношка, Россе Ди долаш, доккха хувцамаш хилар МагӀалбика культуран Цӏен «Маьлха зӀанараш» яхача берий театральни студе режиссёра Цхьорой ПаьтӀамата вахаре. Цо дукхача шерашка баьча балха мах оттабир, «ГӏалгӀай Республикан цӀихеза культуран болхло» яхача совгӀатаца. СовгӀаташ луш йола кхетаче дӀахьош яр Магасе, ший совгӀат цо хьаийцар мехка кулгалхочун Келаматанаькъан Махьмуд-Ӏаьлий бера. Из совгӀат цунна дала могадаьр дар ГӏалгӀай республикан халкъа кхоллама, культураца дувзаденнача наьха вӀашагӀкхетарий Цӏа.
«Ше болх бе йолаелча денз, дикача оагӀорахьа гойташ, хьинаре къахьегаш укх дукхача шерашка хьайоагӀаш йола кхоллама цхьанкхетар хьакхеллар Мухьмада ПаьтӀамата цхьа пхийтта шу хьалха. НачӀал долча хьехархочо, режиссёра кулгал деш, таханарча денна цу тоабо республикан, мехка яхьашка дукха коталонаш яьхай, боккъонца йола къаман театральни Ӏадаташ лорадархо йолаш. Цхьорой ПаьтӀамата хьакхеллача тоабо дика Ӏомабу къона артисташ. Студе сцена кердадараш хьалхадахарал совгӀа, укхаза кӀоаргга Ӏомаду гӀалгӀай театра истори, Ӏадаташ.
Цу тайпарча балхо актёрашта лу шоай говзал дегӀайоалаяра таро, иштта культуран тӀехьале лораяйт», - аьлар «Сердало» газетага ГӏалгӀайчен РДНТ кулгалхочун заместитела Котанаькъан Марема.
Цхьорой ПаьтӀамат ший гӀулакха профессионал хиларо къаьстта йола терко тӀаоз. Цо, кӀоаргга уйла еш, лох репертуар, дика вӀашагӀйолл дешара а драматически говзал шаьръяра а программа, цу юкъе хӀара Ӏомалуш волчун карагӀдоалар дӀа а лоархӀаш. Цун хьехархочун начӀал гуш да хӀара бераца ший тайпара из хиларах, эшача уж хьаллоацаш, цар хьинар дезача оагӀорахьа лостадеш хьайоагӀа из.
«Маьлха зӀанараш» яхача театральни студе шоайла кхеташ, тешам болаш къахьегаш ба укх дукхача шерашка. Хьехамчас юхь ловзаяра говзал, технически кердадараш дика дӀалу ше Ӏомадеш долча берашта, цо уж иштта дика оамал йолаш, шоайла накъадоалаш, лерхӀам болаш хургдолаш Ӏомаду. Къаьстта терко тӀайохийт хьехамчас психологически берий кийчонна - цун кулгалца къона актёраш шоаех бӀубенна хул сцена тӀа, паргӀатта гойт цар шоашта ховш дар. Цу берий тоабан чӀоагӀагӀа йола оагӀув я шоай даьшца бувзам лелабар, цар дика дакъа лоац студе вахаре, новкъостал ду болх вӀаштӀехьбаккхара хаттараш кхоачашде. Цу тайпара хиларо тешшаме таро лу хӀара доакъашхочунна лакха толамаш даха.
Ший професси езаш а дика йовзаш а хиларца, дега йӀовхал хиларца, Мухьмада ПаьтӀамата хайра, театральни студи хьакхолларал совгӀа, бокъонцахьа бола театральни дезал вӀашагӀтоха, цига хӀаравар ховш ва эшача шоашта накъабоагӀаш хургболга, дезаш дола новкъостал дергдолга, уж шоай низах тешаш хилар царца дувзаденнад. Цхьорой ПаьтӀамат берашца чӀоагӀа кӀаьда я, цун дика хов зӀамигача актёрашта ший кхоллама йӀовхал хоаялийта.
Дукхача шерашка цо беча балхага хьежача гуш да, ГӏалгӀайчен культуран тӀехьале тешшаме начӀал долча нахага йолга. Халкъа Ӏадаташца, культуран мах барашца из геттара дег чура хилар хьагуш да, цо кулгал деча театральни студе балха массайолча оагӀонашка.
Из ше къаьстта сценически костюмаш кийчъеш, къаьнара белгалонаш хьакхоллаш я, цо таро лу культуран Ӏадаташка кӀоаргга кхача. Цул совгӀа, иштта хиларо аьттув боаккх дикал лакха йола спектаклаш оттае, иштта кагирхошта халкъа Ӏадаташ довзийта. Цо таро лу дикал лакха йола спектаклаш хьакхолла, иштта шийна ховш дар кхувш йоагӀача тӀехьенна дӀадала.
Театра студе болх дика вӀашагӀбеллаб, цига тайп-тайпара кердадараш юкъедоах. Цунна чудоагӀаш да классически йоазош («Чипполино», «МозгӀаро ший йоӀ маьре мишта яхийтар»), иштта гӀалгӀай авторий кхоллама балхаш («Идиг, Мадиг, Зӏамига йиӀиг», «ШайтӀилг»). Къаьстта наха дукхагӀа езарех я «ТӀаьръюкъе улла малх», «ЖӀакай улгах дола дувцар», «Нана-Борз», «Дешара безам», «Иттанега кхаччалца дагарде ховш йола газилг». Хӏара гойтам - из боккха боаца никъ ба; искусствон, культуран даькъ тӀа беш бола.
Тоабо доахача толамаша цецвоаккх. Цхьорой ПаьтӀамата театра студи цкъа котъяьнна Ӏийнаяц «НачӀал дола бераш» яхача Ерригроссийски яхье, тайп-тайпарча къовсамашка, фестивалашка, цо хьагойт къонача артисташа дика кийчо яь хилар, цар кулгалхо ший моттиге хилар.
Театра искусство дегӀайоалаеш Мухьмада ПаьтӀамата карагӀдаьннараш дукха да, уж белгалдаьд дукхача совгӀаташца. Из Россе юкъарча дешара сийдола болхло я; МагӀалбик шахьара администраце, ГӏалгӀайчен дешара, культуран министервоша грамоташ а баркал оалаш совгӀаташ а тийннад цунна.
Хьехархочун начӀал долаш, ший гӀулакх дезаш хиларах; цунна дика карагӀдоал берашта юхь ловзаяра говзал Ӏомае, иштта гӀалгӀай мотт безабалийта, гӀалгӀай къаман Ӏадаташ довзийта. Цо кулгал деш, театра студи бокъонца йола гӀалгӀай Ӏадаташ лорадара, культуран тӀехьале дегӀайоалаяра центр хинна дӀаэттар, цига хӀара бера таро я шийна ховш дар дегӀадоаладе, ГӏалгӀайчен мах бараш дегӀакхувла, дукхагӀа хилийта.
Кхоллам - из къаьстта дола совгӀат да, гонахьара дуне хувца таро луш дола. Нагахьа саг кхолламца вахаш вале, цо шийна гонахьа сердал сог, кхычарна никъ гойташ. Бакъда цун ма ярра кӀоаргаленаш гуш хул, дег чу ший тайпара безам болаш из хилча- берашцара безам.
Шийна цох дӀадехаш хӀама а доацаш, дег чура боагӀача безамо хьакхолл тамашийна дуне. Цун кхоллам йӀовхалах, сердалах биза хул, из хӀаранега кхоачаш а ба. Берашца кӀаьда, дог цхьалха волаш хиларо хьабелл царна искусствага бода никъ, цо лу уж мел бах а царца хургдола дикадар.
Цхьорой ПаьтӀамата дег чура къахьегаш хилар, вай хьалкхувш йоагӀача тӀехьенцара цун безам ба, из дукхача наьха дегашка бисаб. Из доккха совгӀат цунна даларо хьагойт укх массехк шера цо хьегаш дола къа наха дика зийна хилар а, цар цун балха из мах оттабеш хилар а.
Цо дӀахо а, берашта ший дег чура йӀовхал телаш, безамца уж кхедеш къахьегаргда. Из массаза санна хургья царна йола сердал, искусство езарашта бола вахара никъ. Къаьстта иштта хила веза бераш дезаш, шийгара дика царна далара тӀакхувш хьавоагӀа кхоллама болхло, дика саг.