- Мичара хьаболабелар никъ ГӏалгӀайчен бӀаргса дейнарий, сенца бувзалуш ба из?

- Тха цхьанкхетар хьакхеллар 1993 шера ГӏалгӀайчен бӀаргашта хӀама ца гуш а, кӀеззига мара ца гуш а болча наха шоаш аларах, дӀаяхача ханашка Нохч-ГӏалгӀай региональни бӀаргса дейнарий юкъарло яр из. ГӏалгӀай паччахьалкхе меттаоттаяьчул тӀехьагӀа, бӀаргса доацарий тоабо кхайкарал дир, Центральни Ерригроссийски бӀаргса доацачар правленега дехар деш, ГӏалгӀай моттигера организаци хьакхоллар. Из хьаллаьцар 1993 шера аьтинга бетта 22-ча дийнахьа, цудухьа гӀалгӀай отделени вӀашагӀйолла таро хилар. Хӏанз укх сахьате тхо доккхагӀа дола мах боаккхаш доаца цхьанкхетар да, укх ткъаь итт шера совгӀа йолча хана, тхоай болх дӀахьош хьа а доагӀа.

- МалагӀа керттера декхараш да шун цхьанкхетара хьалхашка латтараш?

- Тха керттера декхар - цхьана болх дӀабахьар да, халла мара хӀама гуш боацача нахаца. Оаха новкъостал ду цхьацца йолча халонех уж чакхбоахаш, къаьстта хӀама гуш цахилар бахьан долаш царна нийслуш йолча. Тхона хьалхашка латта декхар да уж юкъарлон вахарга Ӏомабар, вахара оагӀув хьаллоацача кхетаченашка уж дакъа лоацаш хилийтар, масса оагӀорахьара уж хьаллацара Ӏалашо яр, хӀама гуш бацар аьнна, тахан латташ долча вахара хьалах бола хоам царга кхачийтар, доал деча даькъ тӀара хьалаш леладара хьакъехьа царна новкъостал лоаттадар. Тхадар цаӀ мара доаца цхьанкхетар да, бӀаргса дейнача заӀапхошта новкъостал лоаттадеш.

- Адам, малагӀча хьале ба тахан ГӏалгӀайчен бӀаргса доацараш?

- Тха учете 500 совгӀа саг ва. Вахара ганза беча хоамах, мехка виъ эзар совгӀа бӀаргса дайна заӀапхо ва. Оаха новкъостал ду цу наха баха, социокультурный, физкультурно-унахцӀенон хьал меттаоттаде.

- МалагӀа мах оттабергбар Ӏа тахан бӀаргса дейнарашта деш долча новкъостала? МалагӀа башхало я цунца, дӀадахача 90 шерашка хинначунца нийсдича?

- Оаха каст-каста дӀахьу юкъарлон-дешара, спортивни салоӀама кхетаченаш. Айхха бувзам лелабу мехкара заӀапхой хьаллацара даькъ тӀа. Тӏехьарча хана вахара даькъ тӀа йоккха терко лоаттаеш хиларах, хоамий-технологически хувцамаш хиларах, иштта коммерчески йоаца оагӀув дегӀаярах, бӀаргса доацарий шоаш маьхалбахара йола таронаш йоккхий я.

Цунца цхьана, кхоачашданза декхараш дус, уж лоархӀаме а да бӀаргий са дейнарашта, иштта берригача заӀапхошта. Масала, тха таханарча денга кхоачаш библиотека яц бӏаргса дейнарашта лаьрхӀа йола, иштта спортивни ишкол яц, тӀаийца яц Юкъара республикански вахара хьал меттаоттадара заӀапхой программа.

- Бераш массазарча вахарга дахара программаш кхоачашйой оаш?

- Тхо хьож бӀаргса доацача берашта- заӀапхошта новкъостал де. Дукха царна лаьрхӀа говзанча хьехамаш вӏашагӏдехк, иштта «Малх» яхача топпара пхьегӀан пхьоалле викторинаш дӀахьу, «Дийлла дуне» яхача салоӀама центре хул. Оаха иштта кхоачашъяьй «Зӏамигача чемпионашта теннис» яха проект, цунна чуйоагӀаш яр истола тӀара теннис (бӀаргса дейнарашта). Секци болх беш я Республикански центра даькъ тӀа, шоаш гаьна болаш берашца-заӀапхошца дешар дӀахьош. «Сурташцара книжкаш зӀамигача бӀаргса доацарашта» яхача Фондаца бувзам лелабарах, тха таро я зӀамигача берашта мультисенсорный книжкаш лоаттаде.

- Мишта тӀаэц бӀаргса дайнараша шун болх?

- Тха юкъарло чӀоагӀа хьинар долаш я. Тха организацен вахаре дакъа лоацаш ба тайп-тайпара ха яьнна нах. Хӏаране таро я шийна дезар харжа. Тхоайла новкъостал ду, цхьана дегӀадара дола хьалаш хьакхолл.

- МалагӀа хаттараш хул офисе хьаухача наьха?

- Каст-каста цар дех санаторно-курортни дарба дара путевкаш шоашта ялар, тайп-тайпарча льготех доагӀа новкъостал дар. Иштта ира латт тахан вай республике бӀаргий са доацача берий беша гӀулакх. Берий даьй из хаттар дахьаш боагӀа, иштта вахар хьаллацара гӏо дезараш а ба. Уж а кхы дола хаттараш а оаха дувц бехктокхаме болча кулгалхошца, уж кхоачашдара йола таронаш лохаш.

- Шоана ма хетта йий Илдарха-Гӏалий тӀа хьайийлла «Дийлла дуне» яха бӀаргса во долча наьха салоӀама ха дӀаяхьара йола центр, иштта цигара «Малх» яха топпара пхьегӀан пхьоалле?

- «Дийлла дуне» яха салоӀама центр, иштта ший тайпара йола «Малх» яха топпара пхьегӀа пхьоалле хиларо тха таронаш шерйир заӀапхошта новкъостал лоаттадеча даькъе. Цу центра майдаш тӀа дӀакхухь тайп-тайпара кхоллама кхетаченаш, цига дакъа лоацаш ба заӀапхой, иштта ГӏалгӀайчен хьаьший, бахархой. Цу моттигашка нах Ӏемаб, цар шоай кхоллама болх дӀахьу, дегӀадоаладу шоай начӀал, нах бовзара хьал.

- Фуд тӀайоагӀача хана оаш де лерхӀар?

- Дика а хеташ, белгалдаккха лов сона оахош вахара центр хьалъе йолаяь хилар, цига тха юкъарлон викалаша керда дешар, кердадараш юкъедахар Ӏомадергда, кхоллама болх дӀахьоргба, шоай проекташ кхоачашъергья, дика мукъа ха дӀахьоргья. Къилбаседа Кавказе цхьа ГӏалгӀайче мара яц цу тайпара центр йоацаш. Тхо чӏоагӏа раьза хургда ГӏалгӀайчен бӀаргса доацача наха из центр хьалъяра моллагӀа дола новкъостал даьча сага.

- Физкультура чӀоагӀа лоархӀаме я вайх хӀаранена. ИРО ВОС кийчйой спортивни даькъ тӀара кхетаченаш?

- Физкультура, спорт доккха дакъа дӀалоацаш я бӀаргса дейнарий вахаре. Укх тӀехьарча шерашка оаха цхьацца йола проекташ, программаш кхоачашъяьй, уж лаьрхӀа яр Ӏомабара спорта (бӀаргса дайнарий спорт). Цунна чуйоагӀаш, оаха теннисах ловза Ӏомабалара секцеш хьайийллар; гандбол, волейбол езарий таронаш шерйир, шашкай, жӀакай моттигаш кхеллар. Оаха даим дӀакхухь моттигера, мехкашта юкъера ерригроссийски боарам бола яхьаш. Цу кхетаченашка дакъа лоацаш хул Россе тайп-тайпарча моттигашкара спорт еза бӀаьш совгӀа бола нах. Цул совгӀа, ИРО ВОС тоабо спорта даькъ тӀа вӏашагӏтох курсаш, иштта семинараш. Кховзткъа итт совгӀа саг цу тайпара дешар дешаш хилар. ДукхагӀа йола проекташ кхоачашйир ГӏалгӀай Республикан спорта Министерствос, иштта президентски гранташ хьаллоацаш.

ЗаӀапхошта дукхагӀа новкъостал дара, тхо дикагӀа дакъа лаца дезаш да грантови яхьашка, ИРО ВОС балха юкъе.

- Дика хӀама де шоай таро хилча, эггара хьалха фу дергдар оаш?

- Укх наькъа сона ловра, из центр хьалъяра болх кхоачашбе. Из цахиларо тха таронаш чӀоагӀа юхайоах. Иштта сона ловра дика коммерчески проект хьаелла, цох пайда эцаргболаш наха.

Лоацца биографи:

Саганаькъан Амира Адам ваьв 1984 ш. Наьсарен-Шахьаре.

2001 ш. цо яьккхар Наьсарен №2 йола юкъера ишкол.

2007-2010 шш. Из дешаш хул РФ унахцӀенон Министерстваон Кисловодскерча лорий колледже.

2011-2014 шш. деша ваьгӀав Иркутскерча паччахьалкхен университета психологе факультете.

2006 шера цох хилар доакъашхо ГӀалгӀай мехка РОО ВОС доакъашхо.

2011 ш. Адам хержар моттигерча Гӏалгӏай Ерригроссийски бӀаргса дайнарий юкъарлон кагирхой цхьанкхетара кулгалхочун дарже.

Цу балха тӀа волаш, массехк проект кхоачашъяьй.

Саганаькъан Адама хьайийллар моттигера хьалхара компьютерни центр, цо таро лора могашал эшаеннача наха технологеш Ӏомае.

2016 ш. из кулгал де оттаву Ерригроссийски бӀаргса дайнарий юкъарлон моттигерча даькъа.