«Цхьатарра деце а, нийса да вай»
Йоккхача яхьашка котало яьккхар вай гӏалгӏай метта хьехархоша
Буро тӏарча Алански гимназе дӏайихьар мехкашта юкъера наьна мотт хьехача хьехархой яхьаш. Къаман мотт лорабара, цун хьал тоадара тӏехьа боккха, лоархӏаме болх бар вӏашагӏбеллар. Яхьашка белгалбаьннарех ба вай мехкара Хамхой Х.Х., Хамченаькъан Р.Д. Яхьашка котало яьккха хьехархой Инаркъерча № 11 йолча ишколе наьна мотт хьехаш ба.
«Вай къона хьехархой иштта лоархӏамеча яхьашка кийчбеш къахьийгараш ба Россе цӏихеза хьехархо йола Кхоартой ӏашат, дешареи ӏилмани гӏулакхех йолча Министерствон къаман дешарах болча оагӏонцара керттера болхло Кукурхой Мадина. Цу толамца вай хьехархоша хьагойтар, къаман ӏадатий, метта гӏулакх эггара лоархӏамеча моттиге шоаш оттаделга, цу тӏехьа шоаш дикка къахьегаш болга. Хӏирий мехкарча цу оагӏонцарча министерствос, ИПК болхлоша белгалдир, къамий метташ лорадар, цар хӏама тоадар, хьаллацар лоархӏамеча гӏулакхех долга. Дешара оагӏонцара лоархӏаме гӏа ба иштта йола яхьаш», - дийцар «Сердалога» вай мехкарча министерстве.
СКФО пхе мехкара 12 хьехархо вар гулвеннараш. Шоай мел йола говзал гойтар Селий, Гӏалгӏай, Гӏаьбартой-Балкхарой, Къарший-Черсий, Хӏирий мехкашкарча дикагӏа болча хьехархоша. Хӏара хьехархочо хьагойтар, къаман мотт лорабара тӏехье хьинаре къахьега лаьрхӏа ше волга. Таханара кердадараш юкъелоацаш дӏабахьа безаш боккха болх ба меттацарбар, ураотташ латтача къонача тӏехьено къаман меттацара моттиг эггара лакхе лоаттаергйолаш.
Тӏехьарча шерашка къаьстта боккха болх ба вай мехка, иштта кхыдолча лоалахарча мехкашка наьна метта гӏулакх хьалдоаккхаш, из къонабарашта юкъе дикка боаржабеш лоаттабер. Тхьовра денз хьадена да, наьна мотт къаман хӏара сага дег чу боча, хьамсара болаш лебе безилга. Наьна меттаца бувзам болаш да къаман ӏадаташ, оамалаш, культура, истори.
Хьай меттаца ӏа оалаш дола хӏама цхьаккха а кхыча, хийрача меттаца оалалургдац хьона иштта хоза, цӏена, дег чу дужаш. Цудухьа тахан вай хьехархоша цу оагӏонца дӏахьош бола болх хам баь варгвоацаш ба! Из кхетадеш, хӏара цӏагӏа, хӏара берага наьна мотт лебайта беза вай, зӏамига долча хана денз ӏочудила деза бера дег чу, къаман мотт хам баь варгвоаца ганз йолга, жовхьар санна лорабеш, боча болаш лелабе безилга.
Яхьий программа шин даькъа йийкъа яр. Массайолча оагӏорахьара шоай начӏал, говзал гойта аьттув бар хьехархой. Иштта цар шоай гойтама балхаца дӏахьекхар, бераш тӏаозаш, наьна мотт цар дегашта ма могга чӏоагӏагӏа безаболийташ шоаш малагӏа болх лоаттабу. Урокаш шоаш мишта дӏакхухь гойтарал совгӏа, литературни, хореографически, вокальни номераш гойтар цар. Таханара хьехархо, духхьал урокаш енна ца ӏеш, тайп-тайпарча кхыдолча оагӏонашца а начӏал дола говзанча волга бӏаргадайра гулбеннарашта. Кхелахоша теркалдеш дар из деррига.
Бера дог сомадоаккхаш, урокацара безам чӏоагӏбе ховш, моллагӏа йола урок дега тоам беш дола хӏама санна духьалъяхьа хьехархо ховш хила везилга гойтар цига. СКФО дешара оагӏонца баьккха лоархӏаме гӏа бар из. ӏадаташ, оамалаш, истори, культура тайп-тайпара яле а; къаман метта кӏоаргал, хозал кхувш латтача тӏехьенга долчча тайпара дӏакхачийтара тӏехьа шоаш берригаш цхьана этта латтилга белгалдир Къилбаседа Кавказерча хьехархоша. Хӏаьта из эггара лоархӏамегӏа бола болх ба тахан! Къаман метта хьал тоадеш хила деза вай, из мел бӏаьхий ба, зовне бекаш ба, дег чу кӏаьда, мерза, тайжа, бужаш ба къонабарашта хьалхадоахаш!