ЦӀена чарх
ГӀалгӀайчера хаоттам Ӏаткъаш хул машиний наькъа, гӀашлой наькъий цӀенонна
ХьалхагӀа цкъа дийца Ӏийнадац вай, мехка дукха дом хиларах лаьца. ДӀаяхача ханашка, каст-каста нийслора керттерча наькъ тӀа яла лаьрхӀа йода транспорт наькъаш доацача гӀолла йодаш, кийлаш хиллал топпар, гӀум тӀалете хулар цун чархашта. Цунга хьежжа, из еррига бӀехал наькъ тӀа юсар, цига гӀолла машин тӀех мел йоалача хана, демах йиза морхаш а гӀеттаеш.
Цудухьа каст-каста ГӀалгӀайчен шахьараш, цу наькъа юхегӀолла йола гӀишлош бос байна, ӀажагӀа-баьде оаса тӀабиже хулар. Уж моттигаш тахан а йолаш я.
Тахан, ираза, оаха зувш долча сурто хьагойт, из хьал дикка аттача доалаш латташ хилар. Дика наькъаш Ӏодехкаш хиларах, шин оагӀорахьа лела йиш йолаш, наькъашка хьежача болхлоша лостам а лелабеш, из гӀулакх хьалха мо доацаш, тоадаьннад.
Тхона хетачох, Наьсаре, Илдарха-ГӀалий тӀа, Шолже, МагӀалбике, кхыча юрташка хӀанз сийрдагӀа, хозагӀа, цӀенагӀа я.
Бакъда куц кхыча беса тоадаьд кердача гӀишлошка а, керттердар - гонахьа дом кӀезигагӀа хилар. Цул совгӀа, кхаьч-кхаьчача нувхаш хьаӀоаеш хилара хьал а вай юхатохаш хиларах, дом кӀезигӀа ба, уж йоагаеча хана кӀур тӀабужар тайп-тайпарча моттигашка.
Цхьайолча хана нийслу машин бӀеха йолаш а, бакъда керттердар да, йоккхача машинаша никъ бӀехбеш хилар. ГӀишло хьалъеча моттиге материалаш дӀахьош хилча, къаьстта ара хаоттам во болча хана, безам беце а чархаш бӀеха йолаш нийслу.
ДукхагӀа болча водителаша, шоаш бехктокхаме хиларга хьежжа, бел хьа а ийце, машина чархашта тӀалета хотта дӀабоаккх. Бакъда царна юкъе нийслу мекъа водителаш а. Царех цаӀ тоъаш хул, Ӏуйрийна наькъ тӀа бӀеха лар йита.
Гуйран, бӀаьстен мух чӀоагӀа хиларга диллача, дом дӀа-юха кхухь цо массехк километр. Цхьайолча хана, го йиш я, вӀалла морх йоацача сигала, морхашта юкъегӀолла малх чубуз аьнна хетадолийташ дола сурт, бакъда из да демо керттера седкъа вайх къайлабаьккха хилар.
Белгалду, ГАИ болхлоша водитела гӀод тоха бокъо я, никъ бӀехбарах, хӀана аьлча цо кхычарна наькъа кхерам хьакхолл.
Цу тайпара наькъашкара хьал телхадеш хиларах гӀод тох 5-10 эзар сом.
МоллагӀа дола дика гӀулакх леладара хьалха латташ цаӀ хила веза. Дика хургдар ишколашка, кхыметтел берий беша лостам лелабара тӀехьа цхьацца дола хьехамаш деш хилча. Шоаш урокаш дӀахьоча юкъа ловзаеш йолча мухь кхухьача машиний чархаш, из наькъ тӀа араялалехь йиллар. Берашта из иштта хила дезилга хьалхадаккхар, уж цу моча балха могабеш хилар.
Наькъа йийстойх лаьца а, кӀеззига ала безам бар. МоллагӀа болча наькъа йист дӀалоацаш дола лаьтта оаш цӀендаро таро хулийт асфальта тӀа а доацаш догӀан хиш юстара дӀадахийта. Нагахьа санна наькъа йистош йоацаш хуле, догӀаш дийлхача, уж сиха толхаду. Уж кхоачамбоацараш юкъе нийслургдоацаш вӀашагӀболла беза паччахьалкхен йоккхий проекташ хьалъяра болх.
ГӀалгӀайчен лаьтта гӀум, кегий жагӀа, топпар боаллаш хиларах, хӀаьта гӀишлош хьалъяра балхаш дӀахохьош хиларах, каст-каста гӀишлоштӀара, машиний кизга тӀара, цӀенош тӀара дом дӀабаккха безаш хул, из кхы а дукхаза баккха безаргба. Бакъда вайна гонахьа из дом кӀезигагӀа хургбола хӀама де деза. Цо таро лургья вай бахархой могашал тоае, урамаш, майдаш, салоӀа моттигаш цӀена лелае.