Паччахьий чкъаьра
ЦIенчкъаьра (форель), семга кхедеш моттиг хургья вайцига
Буаш чIоагIа чам болаш, цул совгIа дегIа, унахцIенонна пайда беш хиларах, паччахьий чкъаьра оалаш, лакха лоархIаш ба вайцига цIенчкъаьра, семга. Вайна массанена хов, дуккхача шерашка денз, къаьстта уж чкъаьрий бехкеча, лоархIамеча хьаьшашта оттадаьча шун тIа хиннилга. Таханарча хана а иштта лакха латт цар гIулакх. ХIаьта вай мехкарча наьха а, дукха ца говш, аьттув хургба каст-каста уж чкъаьрий шоай шун тIа го. «Обанхи» яха цIенчкъаьран боахам вIашагIболлаш боахк тахан ЖIайрахьа кхале.
Мехкара экономика дикка меттайоагIаш латтилга теркалду вай тахан: промышленность 2,6-зза айеннай, юртбоахама хьал - шозза, мехкара АПК кхоачам арахьа дIакхахьийтар - 8-зза. Цу таьрахьашта тIехьашка мехка пайда беш йола лерттIа проекташ хила еза. ХIаьта«Обанхи» яха чкъаьран боахам царех цхьа проект я. Укхаза хургья болх бе керда моттигаш, хIаьта бахархошта баа экологически цIена, чаме, беркате бола чкъаьра хургба», - белгалду вай мехкадас Келаматанаькъан Махьмуд-Iаьлас.
Паччахьий чкъаьра ца безаш, цун чам ца бовзаш атта саг хургвац. Массанена дика хов из дегIа пайда беш болга. Сага дегIаца цхьацца хIама эшаш хилча, из хьал меттаоттадара тIехьа дарбане лоархIаш ба из. Иштта лакха лоархIаш ба семга а, цIе чкъаьра оаларий мугIаре ба из. ЧIоагIа кIаьда, дуаш чаме да цун дулх.
Мичча тайпара из кечбеш хилча а, чам бовш чкъаьра бац из. Мехкадас соцам баь дIаболабаьб из болх укх шера. 100 миллион сом ахча дIадодаш проект я «Обанхи». Беза лоархIаш бола чкъаьра боаржабеш йола мехка эггара хьалхара моттиг хургья из. Iарамхи яхача хин гаьна йоацаш, хьаеллаш я из беркате моттиг. Цу юхе из хьаеллар а ший бахьанаш долаш да, эггара керттера бахьан - чкъаьрашта эшаш дола хий юхе хилар. Йиъ моттигах латташ хургба из боахам, хIаране ший хий долаш.
Цхьацца кхоачамбоацараш нийсделча, болх кегалургбоацаш хьалххе хьежаб цига. Шортта кхоачам лоаттабе лаьрхIа ба из боахам мехка – 500 тоннагара 800 тоннага кхоачаш цIенчкъаьра, семга хIара шера. ДикагIа лоархIаш бола чкъаьра хургба мехка шортта, болх бе моттигаш хургья цигарча бахархошта, чкъаьран базар дикка йоаржаяр а хургда.
Моттигера экономически хьал тоадара тIехьа лоархIаме дакъа дIалоацаш хургба из болх, хIаьта из гIадвугаш да тахан. Проекта болх тIатеIIа дIахьош, дикка гаьнабоалаш латт. Хьалхарча гишлон болх чакхбаьннаб, дIахо къахьегаш боахк болхлой. Хьалхара чкъаьрий кхедеш ба цига тахан.
Йиллача хана беррига болх чакхбаьнна хила мегаш ба. Тахан хьагуш долча суртах, цу оагIонцара болх дикка тоабенна хургба, шортта чкъаьра арахецаргба цу боахамо. Таханарча ханага хьежжа, кердадараш юкъедоаладеш дIахьоргба болх.
ГIалгIайчен инвестиционни портфела чу цхьаькха беркате проект я. ГIаьзе-Коа цIенчкъаьран завод хьаелла лерхIаш ва, из болх чакхбоаккхаш вола инвестор.
Массадолча чкъаьрашта юкъе дарбане, эггара чам болашагIа, безагIа лоархIаш бола чкъаьра шортта баржаргба вай мехка. Из доккха дика да! Мехка меттел, мехкал арахьа чкъаьра лоаттабеш, экономикан хьал тоаде аьттув хургба вай.