Цу денца вай къаьсттача йӀовхалца баркал оалаш, даькъалабувц боккхий нах: вай даь-нана, даь-да, иштта наьн-нана, наьна-да, да, нана, хьехархой. Цар хьаькъал, сатем, цар вайна лоаттаяь терко вай вахаре тешшаме никъ хинна дӀаэттай, хӀаьта безам, новкъостал накъадоал, моллагӀа йола халонаш тӀехьаюташ.

ГӏалгӀайчен культуран цӀеношка, боккхийча наьха Ди долаш, дӀайихьар кхетаченаш, уж хетаяь яр боккхийча наха. Цар программашта чудоагӀаш дар концерташ, кхоллама сайренаш, гойтамаш, царех лаьрххӀа дола совгӀаташ хилар керда ноахал хьалкхедаьрашта.

Цӏай-концерт Дола-Коарча культуран ЦӏагӀа дӀахьош дукха нах гулбелар. Ӏомалуш боагӀача артисташа лекхар доккхагӀа долча ноахала лаьрхӀа иллеш, ашараш, зӀамагӀчар йицлургйоацаш йир из сайре, шоаш лаьрххӀа боккхийча наха кийчдаьча совгӀаташца.

НачӀал дола Алероевгӏар Шамхан вар концерт дӀахьош, цу культуран-салоӀама моттиге Ӏомавенна ва из а, цо хьадийллар хоза цӀай, баркал оалача дешашца. Йоккхача терконца дийцар цо лоархӀамеча ден исторех.

Кхетачен программа тайп-тайпарча яхьашца кийчъяь, йиза яр. Доакъашхой безамца юкъебаьлар могадеш хиннача концерта юкъе дакъа лаца. Эггара безамегӀа яр «МалагӀа илли да» яха яхь, цига массехк мугӀарах яйза а яйза, цу композице цӀи малагӀа я хьаала дезаш дар. Кхы кӀезигагӀа безаме доацаш дар «Хаьса тӏара ховли-довзалеш», цига доакъашхоша баьцадаарий хаттарашта жоп лора.

«Дӏакхоачашъе кӀоанолг» яха яхь халкъа хьаькъале дешаш ха дезаш яр. Концертни программа дӀахьош хинначо хьалхара дешаш дӀаоалар, хӀаьта доакъашхоша из шоашта довзачара дӀахо кхоачашдора, цунца хьагойташ культуран тӀехьален мах бараш.

Кхоллама совгӀат хилар «ЦхьоагӀо» яхача вокальни кружока дешархоша гойтача цӀайга яьча кийчонах. Къонача артисташа дег чу ювшаш йийшар байташ. Уж хетаяь яр боккхача безама, вай боккхийча наха.

Чакхъяьлар кхетаче безаме къамаьлаш деш, чай молаш, цӀагӀа санна боккхийча наьха хоза багӀар долаш.

Цӏайна программаца цхьана библиотеке дӀахьош бар цу денна хетабаь «Шераш дӏадахар вахара новкъа дац!» яха книжкай гойтам. Цига го йиш яр библиотека ганза чуйоагӏа материалаш, уж хетаяь яр боккхийча наьха вахар дӀаьха хилийтара. Гойташ хиннача книжкаш тӀа дувцар; мишта дергда вахар сийрдагӀа, дизагӀа; моллагӀа ха яьлча а.

Оаха тхоашта хьалхашка оттадаь декхар дар, кагирхой вай къоаношца лерхӀам болаш хилар, иштта цар хьашташта юкъарлон терко тӀаозар. Цӏай лоархӀаме хилийтар шаьрра гойташ да, вай тайп-тайпара ноахалаш цаӀ болча лерхӏамца укхаза тахан гулдалар, шоайла кхеташ уж хилар», - аьлар Дола-Коарча культуран Цӏен кулгалхочо Алероевгӏар Билала.

Иштта дика цӏай дӀадихьар Юкъерча Ачалкхе а. Цу кхетачен цӀи яр «Дӏохадергда кулгаш, дӏадоахаргда хобораш». Цох бокъонца дола цӀай хилар, цу дийнахьа хоза кийчъяьча культуран моттиге гулбенна хиннача боккхийча наха.

Къонача артисташа-культуран Цӏен дешархоша кийчйир сий долча хьаьшашта сийрда концертни программа. Дӏаоалаш дар дег чу дусаш дола иллеш, халхараш дора, хьажархоша тӀехьа тӀоараш а тохаш.

«Цӏай хилара хьал диза дар йӀовхалах, дега салоӏамах, - яхаш, дийцар Юкъерча Ачалкхен культура Цӏен кулгалхочо Тоачанаькъан Беслана.-Укхаза бийха хинна хьаьший шоайла дагабовла а, кхоллама оагӀонашка хьажа а таро йолаш бар. Цу дийнахьа деррига гӀулакхаш юхатетта, духхьал дикачун мара уйла ца еш, салоӀам хилар боккхийча наха».

Къаьстта болча хьаьшашта совгӀаташ делар культуран Цӏен болхлоша, уж дар дагалоаттама совгӀаташ. Керттера дакъа йистедаьлча, уж гулбелар чай мала, паргӀата йистхила, шоашта хетараш дувца.

Ловцаш даьхар боккхийча наха. Уж могаш а болаш, дукхача шерашка бахар дезаш.

Цу гуйран дӀайхача дено ший тайпара совгӀат дир Кердача Реданта бахархошта а. Моттигерча культуран ЦӏагӀа гулбелар тайп-тайпарча ноахалий викалаш, цхьана цӀай дездир.

Хьаьшаша дика дакъа лоацар бе-беча яхьашка, викторинашка, безамца дагаухар халкъа багахбувцама дешаш, кӀоанолгаш, дерига хетадаь дар боккхийча наха. Царна йоагӀаш байташ ешар сцена тӀара.

Къаьстта йола моттиг дӀалоацаш дар говзанча хьехамаш, уж дӀадихьар моттигерча библиотеке. Къонача доакъашхоша безамца хьакхеллар къоаношта дола открыткаш, дӀайхача дешашца уж даькъалабувцаш.

Из кхетаче вӀашагӀъеллараша йоккха терко тӀаяхийтар хӀара доакъашхо сапаргӀатдаьнна хилийтара, цӀай дӀахьоча дийнахьа. Шоай аргӀагӏа боккхийчар а дийцар кхувш йоагӀача тӀехьенна вай Ӏадаташ довзийташ дола къамаьлаш, иштта хьехамаш а дир.

«Дег чура даькъалабувц беррига республикан бахархой, цу къоаной Денца! - аьлар Кердача Реданта культуран Цӏен кулгалхочо Хоаной Марета. - Вай къоаной могаш а дукхача шерашка бахар а лов. Даим дегӀацара низ дӀа ца къасташ, хьинар долаш, могаш, маьрша дахалда шо дукхача шерашка. Шун хӀара ди хилда безамах, иразах диза, шун дегаш дийлла хилда вахара кердача наькъашта!»