1899 шера Россе массахана хургйолаш вӀашагӀйохка дӀайолайир Ерригроссийски жӏакай яхьаш. 1920 шера, советски Ӏаьдал лаьттача ханашка, тайп-тайпарча къамий чӀоагӀагӀа бола ловзархой гулбелар Ерригроссийски жӀакай олимпиаде, цигара дӀадолалу вай мехка црех ловзара чемпионата истори, из цу хана хьаллоацаш яр паччахьалкхе. Жӏакаш тахан наха юкъе чӀоагӀа яьржа ловзара оагӀув я.

Дукха ха йоацаш «Ади Ахьмад» жӏакай клубе дӀайихьар республикан Хьалхале яккхара яхьаш, из ловзар дезарашта чӀоагӀа лоархӏаме а яр уж. Хьалхале яккхара болх дӀаболабелар 64 дакъилг долча улга тӀара кхаь даькъа дийкъа: блиц, классика, рапид.

Цига керте латтар, спортивни лерхӀам хиларал совгӀа, иштта Къилбаседа Кавказа федеральни куран-2025 Хьалхален яхьашта ГӏалгӀайчен гулъяь тоаба чуйоагӀаш хилар. Ховш ма хиллара, коталон моттигаш атта хьакхоачаш яц. Къонача вай мехкахочо дика кийчо яьяр цу лоархӀамеча къовсамга.

Сиха а нийса а уйла е ховш хиларах, Илдарха-Гӏалан культура ЦӏагӀа Ӏомалуш волча Малсаганаькъан Амира таро хилар «рапид» яхача, ловзархошта боараме ха луш йолча моттиге котвала. Цу тӀехьа доалаш дацар Мухьмада Танзилас хьехаш волча дешархочун толамаш, цо иштта яьккхар «классика» яхача даькъе кхоалагӀа моттиг.

Кхы кӀезигагӀа лерхӀам болаш яцар Хьалхале, Магас шахьара культуран, спорта, туризма Центра викалашта а. Тренера Ӏелджаркъанаькъан Мусас хьаллоацаш; бераша юхабаьккхар шоай кхерам, шеко хилар.

Тӏехьарча даькъ тӀа вӏашагӏкхетар дӀахьош, Магасерча Маькенаькъан Микаила, Цӏечой Рамазана дагалаьттар кхоачашхилар. Цар аьттув баьлар СКФО Хьалхале дӀахьоча бахара путевкаш яха, из хургья ардара бетта тӀеххьарча деношка Черкесск-Шахьаре.

Цхьаннена а къайле йолаш дац, жӏакаех ловзаро сакхетам лакха болаш, дуккха хьалхалатта хӏама гуш хила везилга. Нагахьа санна удашбарий дерригача дегӀа хьал геттара ӏоткъама кӏала хила дезе, жӏакаех ловзараш паргӀата хила беза. Цох ловзараш сатеме, хӀара лоадам боаца хӀама зувш хул.

Жӏакаех ловзара даькъ тӀа республикан карагӀдаьннараш дувца эттача кхоачам болаш да, ГӏалгӀайчен спортсменех доаккхал дайта. Вай мехкахошта юкъе цу даькъ тӀа гаьнаваьлар Инаркъанаькъан Эрнест, из кхо шу хьалха Россе 29-ча чемпионате котваьлар, «Премьер-лиган» маӏача наьха тоабанна юкъе.

Из спорта кеп езарех ва МагӀалбикера Осменаькъан Ӏаьла. Зӏамигача сага дукхаза еннай ГӏалгӀайчен котвалархо яха цӀи, хӀаьта 2023 шера цо даьккхар Москве дӀайихьача дукхача къамий дин викалашта юкъерча лоархӀамах йолча яхье борза совгӀат.

Къахьегама тӀера хилар - коталон дӀоагӀа. СКФО Хьалхаленга кхачале, вай тоабанга кхоачам болаш ха я тренировкаш дӀаяхьа. Тхо тешаш да; цар бокъонца йола говзал гойтаргья, толамаш доахаргда, аьнна.