ГӀалгӀай мехка 29 моттиг гучаяьлар, ЛЭПа лакхача тока моттигашка кхоачамбоацараш долаш
«Къилбаседа Кавказа россеташ»-«Ингушэнерго» филиала говзанчашта гучадаьлар «Пхьилекъонгий-Юрта-Махьмад-ХитӀе-2» оалача даькъ тӀара ЛЭПаца дувзаденна кхоачамбоацараш. Цу тайпарча, Ӏаьдало гӀишлош хьалъе бокъо луш йоацача моттиге, наха аргӀанара 29-гӀа цӀа хьалдеш да, 110 кВ лоархӀача тока моттиг йолча даькъ тӀара кхермзлен бокъонаш лора ца еш, леладу наха уж балхаш.
«Пхьилекъонгий-Юрта-Махьмад-ХитӀе-2 оалаш йолча электрогӀирсаша лоаттаю МагӀалбик-Шахьара 38 эзар сага ток, иштта цу юкъебоагӀа, МагӀалбика кхален 12 юртара нах а, уж ба 57 эзар. Цул совгӀа, ЛЭПа болх дика дӀабодаш хиларга хьежжа да итташ йолча моттигашкарча гӀишлоний тока хьал а. Царех я «Ингушнефть» РН ОАО; республикан керттера минеральни дарбан хий «Ачалкх» хьаду моттиг; «Южни» яха оалхазарий комплекс. Цу тайпара, Ӏаьдало цу тӀа хӀама хьалъяра бокъо луш доацача, тока бӀоагӀий дагӀача моттиге гӀишлон балхаш дӀадоладарах акт оттаяьй. ДоагӀаш дола каьхаташ дӀадохьийтаргда кхален а шахьара а администрацешка, ГӀалгӀай Республике гӀолла йолча Кавказа Ростехнадзора урхаллене, ГӀалгӀай Республикан Прокуратуре.
«Тока саьргаш лорадарах тийша да республикан 95 эзар болча бахархошта электроэнерги лоаттаяр, цу даькъ тӀа нах гӀишлош хьалъеш, баха ховшаш хиларах из хьал телхаду. Цудухьа, цкъа-дале, тхо цу даькъ тӀа тхоай балха эшаш дола лерттӀа гӀулакх лоаттаде таро йолаш дац, шоллагӀа дале, нагахьа из токацара хьал телха, гӀирсаш деха моттиг хуле, цига лаьрххӀа йола техника юкъеяккха а йиш яц тха. Керттердар - цу тайпара наьха сакхетам цахиларо, царна шоашта зе дергда: саг вала а тарлу цу бахьанех», - аьлар «Ингушэнерго» филиала керттерча инженера Котанаькъан Кимрана.
Энергокомпане говзанчаша даим а хьалхадоаккх, цу тока саьргашта юхера хьал унзара долга. Нагахьа санна тока бӀоагӀа, догӀа делхача хана ди тохе, чӀоагӀа мух хьокхаш нийслой, цӀаьхха тока саьргаш Ӏолегаш хуле, бӀоагӀа божабеш нийслой – цу дерригнех а сага зе даргда. Из доацаш а, ток хьаозаш долча электромагнитни гӀирсашта юхе саг вахаш хиларо, цу сага могашал йоаю.
ЦӀа е кхыйола гӀишло цу даькъ тӀа хьалъеш волча сага ха дезаш да, из энергогӀишлон доазув дий. ДукхагӀбараш, из ховшшехь а, цига баха Ӏоховшаш а хул, шоаш цӀа е кхыйола гӀишло цига хьалйича, «Ингушэнерго» болхлоша ЛЭП шоаш дехьаяккхарга сатувсаш. Из дехьаяккхара болх, цига ваха Ӏоховш волча сага бе безаш ба ший чотах. ЛЭП тӀайола доазув лорадеш да Ӏаьдало, цу даькъ тӀа цхьаккха новкъа хӀама ца хилийта.
2009 шера саькура бетта 24-ча дийнахьа арабаьлар РФ Паччахьалкхен Соцам, цо могаеш йола шин оагӀорахьара юкъера юкъ хила еза: ши метр - 1кВ йолча ЛЭПа ; 10 метр- 1-20 кВ ЛЭПа; 15 метр - 35 кВ ЛЭПа; 20 метр - 110 кВ ЛЭПа; 100 метр - хиш тӀагӀолларча ЛЭПа.
Цу доазон тӀа гӀишлош хьалъе Ӏаьдало бокъо луц, е цу ЛЭПа тӀабодаш бола никъ дӀалаца а йиш яц цхьанне а, цул совгӀа бокъо яц цига спортивни майдаш хьалъе, материалаш Ӏомоассае, транспорта лаьрххӀа моттигаш е, нувхаш Ӏокховса, цӀи ювза, моллагӀа йола дукха нах вӀашагӀтохаш йола кхетаченаш дӀаяхьа. Из гӀулакх электроэнерге компанеца дагаваьнна де дезаш да.
