Къаьстта вай республиканна чӀоагӀа лоархӀаме болх ба из. ХӀара денна къовсам лоаттабу вай нувхаш йоаржаерашца, хиш, аренаш бӀехъерашца. ЛархӀа эттача, кӀира 3-гара 5 кийлага кхоачаш нувхаш хул хӀара сага тӀехьа. Дерригача дунен тӀа санна, каьхаташ, яьсса кӀопилгаш, пластика шушаш, иштта кхыдараш да цу юкъе.

Итташ миллионаш совгӀа, нувхаш я хӀара шера чакхйоахараш. Иззал аренашка, Ӏалама моттигашка яда юс уж. Ма дарра аьлча, экологе хьал хьалдаккха хӀанзчул тӀехьагӀа дукха да де дезар, цудухьа хӀара миӀинге бахача наха шоаш бахача моттигашка дӀакхахьа безаш боккха, лоархӀаме болх ба из.

Тахан хьалхашка латтача керттерчарех да, нувхаш чакхъяьха, царех кхыбола кхоачам хьабар, хӀаьта из атта, цхьа моллагӀа болх бац, цох лаьца дукха да дувца. Тахан юкъедоаладеча кердадараша хьагойтаргда малагӀча моттиге Ӏалама хьал эшаденна латт, мичахьара хьаволавенна тоаде деза. БӀарчча проектни болх дӀахьош, тоаде дезаш гӀулакх тахан из долга кхетаду вай.

Цу моттигашта сурташ, видео йоахаш, дезинфекцеца, радиацеца дувзаденнараш гойташ из гӀулакх дӀадахьаро хоалуш тоадергда экологе хьал. Саг чувоацаш лелача гӀирсашка гӀолла; дерригача дунен тӀа, вай мехка экологена хулаш дола зе меттаоттаде йиш я. 

МагӀалбике е Илдарха-ГӀалий тӀа латтача нувхий гувнаш тӀа дӀатӀавахари, лакхера из деррига гуш хилари къоастам болаш да. Лакхера хьежача, деррига ше ма дарра гу, малагӀча моттиге болх боаггӀача боараме чакхбаьккхабац а хоалуш хул. Ӏалама хьал лорадарах болча оагӀон болхлошта ховргда, малагӀча юкъа мел нувхаш хьаӀов хӀара моттиге, лазерцара сканировани еш дӀабахьа йиш я из болх эшача моттиге.

Иштта, саг чувоацаш гӀетташ лелача гӀирсага гӀолла, нувхий гувнаш латтача хӀара моттиге мел оалхазараш да, цӀи ялара кхерам мел лакха ба ха йиш я. Вайна ховш да, ахкан хана нувхаш латтача моттигашка цӀераш ювлаш хатараш хулилга, из хатар юстардаккха дукха болхлой оарцагӀбаха безаш хул.

Оалхазарий хьал теркаме лаьцача, из лоархӀаме да Ӏилманхошта а. МалагӀча моттигашка яржаш лел кхетаду вай шахьарера, юрташкара къайгаш. РФ хӀара мехка, ма хулла тоабеш, дӀахьош латташ болх ба из тахан. Къоастам беш, нувхаш дӀакхувсаш йола моттигаш хӀара денна дукхагӀа хулаш латт; хьунашта, хин моттигашта тӀахьожам лоаттабар дикка чӀоагӀдергда. ДӀахойодача хана кхы толашагӀдараш а юкъедаха мег вайцига.

Иштта хилча-м геттара дика хургдар, хӀана аьлча эшалур вай Ӏалама моттигий, вай мелача хин, хьун, хьунагӀа лелача дийнатий хьал да. Тахан дерригаш а Дала хоза кхеллача Ӏалама хьал тоаде, лораде отта деза вай. Кхетаде декхарийла да, из кхоанен кхоане йолга!