«Юртарча берашта лоархӏаме дар цу оагӏонца дувзаденнараш кхетаде, доаржаде. Юртарча пхе ишколерча берашта юкъе «Гӏинбухера боккха никъ» яха хаттарий, декхарий ловзар дӏадихьар оаха. Гаьнарча Арктике хиннарашта духьала нийсденнача хӏамаеех дийцар берашта. Цу моттига истореца, географеца дувзаденнараш дайзар царна», - дийцар «Сердало» газетага цу моттигерча болхлоша. Кхолламах йолча кружока кулгал деш йолча Евкуранаькъан Хаде «Арктика йовзар» яха суртий яхьаш йоаржайир берашта юкъе. Гаьнара гӏинбухе духьалъувттаеш, цигарча моттигашца товш да аьнна шоашта мел хетар каьхатага гӏолла гойта хьежар геттара дог айденна кхеста бераш. Кхетаче шоашка мел дийцар сурташка гӏолла дӏахьокха хьежар уж.

«Ша бижа наькъаш» яхача оагӏонга гӏолла Арктикаца дувзаденнараш довзийтар берашта, Россе исторена из лоархӏаме долга белгалдеш. Xӏ -ча бӏаьшере эггара хьалха уж моттигаш йовза, цига тохкамаш де болабеннарий цӏераш яйзар къонабарашта, иштта Кӏайча, Баренцева фордех, фордашта кӏалха тохкам берех , шан тархаш йохаеш дӏааха низ болча хи тӏарча кемаех, цигарча чарахьех, чкъаьрахоех дийцар царга. Арктика истореца массахана баха биса тохкамхой бовзийташ къамаьл дир берашка.

Россе таханарча экономически хьале Гӏинбухера хи тӏара никъ мел лоархӏаме ба белгалдир кхетаче. Европанна, Азиатски-Тихоокеански мехкашта юкъера хӏама дӏа-хьа дохьийташ, ха дикка кӏезигагӏа йоаеш никъ ба из, цудухьа лоархӏаме ба вай мехка. Шоаш бахача мехка истори довзаш хила еза къона тӏехье, тахан бераша ӏомадаьр хана йӏоахалца дахаргда цар кхетамашка. Арктика Россе вахаре мел лоархӏаме моттиг я берашта дӏахайтар дар керттера декхар. Мехка селхане, таханара вахар довзаш хила деза бераш. Россе гӏинбухен оагӏонцара моттигаш йовза безам болаш шоаш болга дӏагойтар цар.