«Мехкара хӀама хьадара моттигаш тоалуш хилар гӀадвугаш да. Цхьацца хӀама доладе ловраш мехка хӀара дийнахьа дукхагӀа хулаш латт. Вай декхар - бизнес дӀаяхьа мел эшар Ӏалашдар. Цу оагӀонца дикка къахьегаш ба мехка тахан. Дог тийша ва со, МСП вай экономикан хьал тоадеш, болх бе керда моттигаш хулийташ, дикка аьттув луш хургья. Цу гӀулакхе керттера моттиг дӀалоацаш я экономиках йола министерство, цу оагӀонцара кхыйола моттигаш», - белгалдир вай Мехкадас.

«ЗӀамига, йоккха бизнес» яхача къаман проектага гӀолла, паччахьалкхено гӀо деш хиларах дикка тоалуш латт из болх. Бизнес йоаржае аьттув луш я проект, цу юкъе да болалуш болча бизнесменашта гранташ телар, бизнесацара дешара программаш, кердача базарашка хӀама доаржадар, иштта кхыдараш а. ХӀама хьадеш барашта гӀо деш хиларо мехкара экономически хьал тоаду.

Вайцига бизнес йоаржае аьттув луш дола керда наькъаш хьаделл тахан. Вай мехкадас Келаматанаькъан Махьмуд-Ӏаьлас белгалдечох, бизнесменашта дикка гӀо лоаттаду мехкарча бизнес-инкубаторо. 2024-ча шера, 381 хӀама доладерашца кхетачеш дӀакхухьаш, болалуш болча бизнесменашта дешара программаш йовзийташ къахьийгар цу оагӀонцарча болхлоша. «Са бизнес» яхача оагӀоно 5000 гӀулакх доаржадеш болх чакхбаьккхар.

Къаьстта йоккха терко лоаттаю мехка цхьацца хӀаман тӀехьа къахьегаш барашта (самозанятость). 480 совгӀа болча бахархой аьттув хилар цу оагӀонцарча хоамашца дувзаденнараш довза, 304 сага дешар чакхдаьккха сертификаташ хьаийцар. Юртбоахама гӀулакхех йолча министерствос хьаллоац ахархой дакъа. ДӀадахача шера «Агростартап» яхача программага гӀолла 53 грант еннай, 12 грант дезала фермай болх тоабе къоастайир. ГӀо деш дӀа-хьа дийкъа ахча 145 млн сом совгӀа дар. Иштта тоадеш латт мехка туризмаца дувзаденнараш а. 30 млн совгӀа рузкъа дӀалоацаш йола 11 проект йоаржаяьй тахан вайцига.

Иштта хӀама хьадерашта аьттув болаш хул, Ӏаьдала моттигаш арендах хьаэцара болх а дикка аттачахьа баккхар. 2004-ча шера цу программанна юкъелаьцар Галашкара моттигаш. Хьалхарча кхаь шера хӀама хьадераша шоаш лелаеча моттигех тела ахча 50% хул аренда маьха тӀара, тӀехьа тӀайоагӀача хана - берригача маьхах 80%.

«Иштта тоадеш латт мехкара кхоачам арахьа дӀакхухьаш бола болх. Цу оагӀонцара болх тоабе гӀо дераша 22 моттигашта шоай хӀама арахьа дӀакхахьа йиш хургйолаш моттигаш лехай, халкъашта юкъерча тайп-тайпарча моттигашка шоай хӀама доаржаде йиш хургйолаш гӀо дир кхаь моттигá. ГӀиргӀизой мехкá дӀайийнача хӀамашта етта молхаш лоаттаергья, иштта СНГ мехкашка, Юхерча Малхбоален моттигашка кхоачам лоаттабергболаш, дувцаш латт тахан. «Росси- Африка» яхар санна йолча халкъашта юкъерча кхетаченашка дакъа лацаро цу оагӀонцара керда наькъаш хьаделл», - яздир Келаматанаькъан Махьмуд-Ӏаьлас.

ЗӀамига, йоккха бизнес йоаржае, цу оагӀонцара болх дӀабахьа аьттув лургбараш юкъедоахаш боккха болх ба тахан вай мехка дӀахьош латтар. Кхаь оагӀонцара керттердараш дикка тоадарга хьежжа, аьттув боал цу наькъ тӀа.

Бизнес дӀаяхьа аьттув лургбараш юкъедоах тахан мехкарча кулгалхоша, бизнесменашта ма хулла гӀо ду цу оагӀонцарча болхлоша, хӀаьта предпринимателаша из хӀама доаржадара тӀехьа къахьег. Цхьана, боаггӀача боараме болх дӀахьош хилча, мехкарча экономикаца дувзаденнараш дикка тоалургда, беркате йола проекташ хьакхолла, йоаржае а вӀаштӀехьадаргда.

Къамашта, моттигашта юкъера бувзам чӀоагӀбаро а тоаду из гӀулакх. Хьалхашка латта декхараш кхоачашдеш, республикан хӀама тоадеш кхоаненга кхача аьттув ба вай мехка хьалхалаттарий новкъосталца, безнеса гӀулакх доаржадеча моттигашка, къахьегамхошка гӀолла.