Цу йоккхача, хьал довза аьнна вӀашагӀъеллача кхетачене гулбелар метта технологей, из нийсбаь дӀаоттабара даькъ тӀа къахьегаш бола говзанчаш, Ӏилмани дешареи викалаш, лингвисташ, ӀТ-проект тохкараш, метта хьал леладераш.

Хьалхара балха ди хетадаь дар «Россе халкъий метташ хьаллацара таьрахьий кхоачам хилийтара: метта базови технологеш» яхача деша.

Цига къамаьл деш, дукхагӀча даькъе дийцар дар наьна меттала деш дола йоазув лорадар, онлайн-ишколашка цу тайпара хьал дегӀадоаладар. Россе тайп-тайпарча мехкашкарча говзанчаша шоай балха дакъа гойтар: мобильни оагӀонаш, автоматически таржам дара дола видеохоамаш, наьна меттала хьал тахкар, иштта кхыдола наькъаш лахар.

Къамаьл деш хилар Россе ФАДН къамашта юкъерча гӀулакхех долча даькъ тӀа паччахьалкхен политикан Урхаллен кулгалхо, РАН метташ Ӏомадара института болхло Харитонов Василий.

Россе ФАДН кулгалхочун гӀончас, цигарча таьрахьий трансформаце кулгалхочо Бедкин Станислава йоккхача кхетаче белгалдир, «дунен тӀарча дукхача меттай мехкаша шоашта могар ду, уж метташ лорадара, технически дегӀадара оагӀув шерагӀа яржаш латтача хана, дукхача метташца дувзаденна хаттараш кхоачашдара».

Цо дӀахо аьлар, тахан латтача хана, доккхийча мехкаша хоамий, таьрахьий даькъ тӀа метташ дегӀадоаладара терко лоаттаю.

Карарча хана, дукхача къамех латтача Российски Федераце дика дакъа лоац из декхар кхоачашдеча.

Иштта С. Бедкина терко тӀаяхийтар, таханарча денна ший наьна мотт безаш болча наха, дег чура наьна мотт лорабе гӀерташ къахьегаш хилара.

«Цу сессе хиннача метта хьал леладераша, технически говзанчаша дукха пайда шоашкара боалаш дола къамаьл дир», - аьлар Курскенаькъан ИбрахӀима, шийна хетар дувцаш.

Маьтсела бетта 14-ча дийнахьа, цу сессе доакъашхошта говзанч-хьехам гойтар ӀТ-говзанчаша машинаца таржам дарца, кулгайоазув кхетадара йола технологеш юкъейоалаярца бувзабенна.

Болх йистебоалаш дийцар, Российски Федераце къамий метташ вӀашагӀдохкара йолча Россе ФАДН чуйоагӀача тоаба заседане, «Яндекс-таржамхо» балха юкъейоалаярах.

Белгалдаккха дезаш да, тахан цу хьакъехьа къахьегаш йолча балха тоаба чубоагӀаш ба РФ 18 моттигера викалаш, цар хьахержаб дӀахо болх бара 24 мотт, цу юкъе гӀалгӀай мотт а болаш.

Цу лоархӀамеча гӀулакха дӀаяздаьрашта юкъе да жӀайхой, абзой, аьдагӀий, бурятий, доаргӀой, гӀаьбартой-черсий, къарший- балкхарой, гӀумкий, гӀазгӀумкий, лаьзгий, мансий, мокший, ненций, негӀий, хӀирий, табасрой, тувий, хантий, нохчий, эрзий метташ. Кастлуш уж метташ кхы а дукхагӀа хургда.

Цу тайпара, хьаэца хӀама долаш, дӀайихьача кхетачене, «Сердало» газета шеф-редактора Курскенаькъан ИбрахӀима барт бир Яндекса Андроид-клавиатура тӀа гӀалгӀай мотт хьаоттаргбола гӀулакх вӀаштӀехьадаккхара тӀехьа.

Цига дийцар ГӀалгӀай мехка лингвисташ- таьрахьий технологей говзанчаш боагӀаргбола дош, цар дипломни балхаш кийчдеш новкъостал дергда гӀалгӀай мотт таьрахьашка ка баккхара.

Таханарча замах, дукхача хоамий, культуран даькъ тӀа, тайп-тайпарча къамий белгалонаш йовш латтача хана, чӀоагӀа лоархӀаме да ший наьна мотт лорабар. Цига дукха низ а, безам а, къахьегам а эш.

Цу гӀулакха керда хьалаш эш. Царех цаӀ да - мотт таьрахьий кӀийлен тӀа баккхар, вахара бувзамашка ший мотт хилийтар. Къаьстта цудухьа, из декхар кхоачашдеш ба ГӀалгӀайчен говзанчаш, иштта Россе кхыча моттигашкара цар новкъостий.