Нохч-ГIалгIай Республика йолча хана, укх мехка мел ваха саг дог лазаш вар «Терек» яхача командах, цун хIара котало доккха цIай санна тIаэцар, цох дувцар газетий оагIонаш тIа, телевидене гIолла, радиопередачашка. Бакъда, республика ехача, ГIалгIайче цхьаккха тайпара йоккхача футболах ловза тоаба йоацаш йисар. Цу хана республиканна доал деш хинна Овшанаькъан Руслан а вице-президент Агапов Борис а – шаккхе цу ловзарца чам болаш, мукъача хана шоаш ловзаш бар. Республика хьаяь дукха ха ялале, цох дола амар тIехьагIо арадаьннадале а, бакъда «Ангушт» яха къаман футбольни клуб вIашагIъеллар 1993 шу чакхдоалаш. Эггара чIоагIагIа цу гIулакха оарцагIбаьнна лийннача нахах вар Малсаганаькъан Дауд, Мержой Султан, КIуренаькъан Тимур, кхыбараш. Цхьаккха кIийле йоацача, яьссача моттиге хьае езаш яр команда. Юрташка а тайп-тайпарча къахьегама цхьанкхетарашка а бургацах ловзар дезаденнача наьха тоабаш мара хIама дацар гIалгIай лаьтта. Из кхоачам болаш дацар къаман футбольни клуб хьае. Цу тайпара хало нийсъелча, цу гIулакха оарцагIбаьнна лелача наха лаьрхIар эггара хьалха КIуренаькъан Эрисхана Тимураца дагабовла. Из цу хана республике дика вовзаш вар «Терек» яхача командаца лайза ах защитник а, цул тIехьагIа Шолжа-ГIалий тIарча «Эрзу» яхача командан хинна тренер а санна. Цун новкъосталца, вIашагIтехар «Ангушта» юкъера дукхагIа бола кагий нах. Дагалатта уйла кхоачашъяр духьа, цига хьийхар командан капитан хинна дIаэтта наIараш лораеш вола Iалбакханаькъан Беслан. Ховш ма хиллара, цхьоалагIча таьрахьа хьарак латташ хул цу тайпарча доакъашхой барзкъа. Дукха ха ялале, лехар дикагIвола нападающи санна ше дIавовзийта Мархенаькъан Iийса, дIахо – МусаевгIар Р., ИбриевгIар Р., Фоменко О. Уж берригаш а хьалха «Эрзу» яхача, Тимура кулгал даьча тоабанцара бар. Бургацах ловзар дика довзаш, цхьаццайолча клубашка из шаьрдаь, цIераш дIахазийта бар Суворов А., БайтиевгIар И., ГурижевгIар Я., Маляренко В., Казберов Я. Къилбаседа Кавказа а Ставропольски крае а ловзаш хиннабар уж, хьалхарча заман чухь. Команда юкъебаьхкар гIалгIай кагий нах Дзейтанаькъан А., Лаьнанаькъан М., Зангенаькъан Т, кхыбараш. Геттара тIехдаьнна хьалаш цар хиннадеце а, амма къонача республикан вахарга диллача, футболисташ во бахацар. Цкъа-дале, Наьсаре гостиница яр лаьрххIа царна дIаенна, хIаране алапи 350-400 эзар сом дар. Цун хьалхара тренер а хинна дIаэттар Эрсихана Тимур. Из малав, мичара ва дувца ца дезаш, массанена вовзш а къоабалвеш а вар. Российски футбола доазонашка кхоалагIча лиганна чуйоагIаш яр юххьанца «Ангушт». Цу хана футболисташа а цар хьехамчас а шоашта хьалхашка оттадаьча керттерча декхарех дар, дукха ца говш, шоллагIча лиге хьалчубовлар. Цу гIулакха цхьа-ши шу ха мара езанзар, вай мехкарча футболисташта. Каста уж ловза баьлар Махачкалерча «Анжи», Вологдерча «Динамоца», Санкт-Петербургерча «Динамоца», Кисловодскерча «Олимпаца», Таганрогерча «Торпедаца», Ростоверча СКАца, Липецкерча «Металлургаца», Пятигорскерча «Энергеца». Во доацаш толамаш а доахар моттигерча футболисташа. Со цу хана «Наьсарен оаз» яхача газете къахьегаш вар. ХIара аргIанара ловзар чакх мел доалача хана, газета оагIонаш тIа арадоалар цох дола йоазув. Каст-каста кепа еттар яхьан таблицанна, наьсархошта «Ангушт» ший лиге малагIча моттиге я ховргдолаш. Команда начальник хиннача Мержой Султанагара, тренер хиннача КIуренаькъан Тимурагара ийца йоккха шиъ интервью араяьлар 1995, 1996-ча шерашка. Цул совгIа, язйора белггаларча футболистех йола очеркаш. ДагадоагIа айса цу тайпара очерк, шийца сурт а долаш, Мархенаькъан Iисайх язъяь. Цу шера (1995) шоашта духьала ловзарий наIарашка 22 бургац чутехаяр цо. Из боккха толам бар. Россе кубок яккхара долча ловзарашка «Ангушт» лайзаяр Москверча «Спартакаца». Цунна 66 минота вай наIарашка цхьа бургац чутоха мегадацар. Цу масало хьагойт вай къаман футболисташ лакха говзал йолаш хиннилга.

Цу хана (1996) тренерца Эрисхана Тимураца къамаьл деш, аз хаьттар:

- Хьога ладийгIача, кхетаде хала дац, укх шера лакхача доазонашка кхача шо лаьрхIа доацилга. ХIаьта а цхьа уйла, сатувсам боацаш хург мичад шо.

Са хаттара жоп луш Тимура аьлар:

- Шу дIадолалуш оаха тхоашта хьалхашка ши декхар оттадаьд. ЗIамагIдар – шоллагIча лигера тхоаш ара ца доахийташ, цу чу дисар. ШоллагIдола декхар – лигерча дикагIча итт команданна юкъедахар. Сона хеташ, из а вож а тхона дулургдолаш да. Цу тIа а совца лаьрхIа дац тхо. ДIахо тха кхоачашъе еза, хьалхарча лийгага дугаш йола программа. Из лаьрхIа я гаргарча шин-кхаь шера. Ала деза, цу тайпара программа тха хIанззе йолаш я, аьнна.

Тимураца из къамаьл са хннача шера, «Ангушта» эшаяьяр Краснодарера «Колос», Армавирера «Торпеда», Санкт-Петербургера «Динамо» таблица тIа 15 моттиг хиннача вай командо эшаяьяр цун кхоалагIча мугIар тIа латташ йола команда. Цул совгIа, цо котало яьккхаяр «Москвера–Селятино» яхача командагара, чот 1: 0 йолаш. Цкъа Таганрогерча «Торпедаца» вай мехкахой ловзача дийнахьа, цига нийсвелар со. Доккха хIама дар цу дийнахьа стадиона тIа даьллар. Трибунаш йизза яр, дукха адам вIашагIкхийттадар цига, хIана аьлча шоллагIча лиге дикагIчарех цаI йола команда яр вай мехкахошца ловзаш хиннар. Цу ловзара юкъе хьаьшашта ши бургац чутехар «Ангуштерча» кагийча наха. ХIаьта вай наIараш лораеш чIоагIа къахьийгар Iалбакханаькъан Беслана. Цу хана 30 шу даьнна вар вай команда капитан. НаIараш цо чIоагIа лорайойя а, хIаьта а цунца бегаш бора новкъосташа. Дукха ха йоацаш саг йоалаяьча Бесланах оалар, «саг йоалялехь дикагIа ловзар ер». Вай наIараш лораеш хинна Беслан хьалха Минводерча «Локомотиве» а, цул тIехьагIа «Эрзу» а лайза вар. Духхьал цунна баркал ала дезаш, чакхдаьлар из ловзар, вай команда наIарашка цхьа бургац чу ца тохийташ. Иштта моттигаш каст-каста нийслора «Ангушта» вахаре цу шерашка. Минводерча «Локомотиваца» ловзача дийнахьа цига хиннар дувцаш репортаж язъяьяр аз. Цунна юкъера цхьа дакъа оаш дийшача бакъахьа хет сона: «...Дукха ха яц «Ангушт» хьаяь. ХIаьта а хIанзле сийле яьккха, ше езалийта кхийнад цун дикача ловзарца. Гой, тахан мо. Сигаленнеи лаьттаннеи юкъе санна, йоккха юкъ я цуннеи хьаьшаштеи юкъе. ДегIаца сийг боацаш, мекъалца оагIув болаш гу «Локомотив». Из хьайна ялалехь, йодайий дIахьу бургац. Цудухьа дукхагIа йола ха цар ах оагIон тIа йоаккх футбола даькъе зиракаш санна лархIа мегаргбола вай кагийча наха. Царна юкъе а белгала ва МусаевгIар Руслан. Михаца ведача, михал котвала тоам бар-кх ер, аьле хеталу. Уллувваьннар тIехьавуташ, духьалкхийттар Iехавеш, вахе къовсамхой наIарашка дIаотт из. Аьттув боалаш а ха йоагIа, хIанз мо. Баьсса латтийтача саьн чу хьожаяь, цо теха бургац, нийсача апарах а йиже, наIарашка чуйоал. Аг майда. ЦIогIарч, шокарч тох. Дага боацача толама шоакъ я из. Хьаьший чIоагIале йохаяьча зIамигача сага иштта сий ду наха.

Массаза мо, тIах, аьнна, ва йоккха поалхам йола футболист Мархенаькъанвар а. ПIелг миссел духьалдаьннача оарцах чакхваьле, чутох цо ший хьалхара бургац. Из ца лоархIаш йитача, вIаштта кхы а шиъ тох. ШоллагIъяр тохача хана, ловзара юкъ екъаяла цхьа минот мара йисаяцар. Майдан тIа хьалдоаллача улга тIа доккха таьрахь хьаотт цул тIехьагIа – 3:0...

ХIанз каст-каста сахьатага хьежа баьннаб наьсархой. Вай наIараш лораеча Iалбакханаькъанчунга хьогама а бургац хьа ца кхоачаш, чакхйоал ловзара ах ха. Саготлу хургда-кх Беслана. Тетте хьалвоагIа из майдан юкъ йолча. Ваьлле, юхавода...

Бургац-м къовса ма езий, дIá «Ангушта» юкъерча кагийча наха къовсача тайпара. Сел чIоагIа шоай са даарах эгIазбахача Минводерча кагийча наха дIатотт. МIижка Iотт. Ког тессе Iотох царех цаI. ХIанз МусавгIарвар техача беса. Вешта, цох-м беларгбац уж. Из бахьан, гIод тохаш, бургац хьожаю цар наIарашка. Руслана, гIалат ца воалаш, хьаьшаша мукъа битача аьтта оагIорча саьн чу тох из.

Таьрахь нийсде удаш болх кIаьнкаш. ХIанз 4:0 отт цу тIа...

Таханарча денах йоккха дегагIоз хиннай «Ангушта» начальника Мержойнаькъан С. Барайтта команданна юкъе шоллагIа моттиг йоаккхаш, чахкдаьккхар цо карара шу.

- ХьатIадоагIача шера шоллагIча лиге ловзаргба вай футболисташ, - йоах Султана...»

Цу тайпара кхоачашхилар командан тренера Эрисхана Тимура оттадаь хьалхара декхар. Цун кIантий, шоайл Кисловодскера цхьа «Олимп» мара хьалха ца йоалийташ, хьалчубаьлар шоллагIча лиге. 1996-ча шера денз, цун чухьа болаш лайза а лайзавр.

Цу ханара толам бувзабе беза тайп-тайпарча бахьанашца. Царех цхьа бахьан дар команданна оттаяь юкъара бокъонаш лораеш, уж телха ца еш хилар. Контракто дIадеххар кхоачашдар. Ховш да, футболисташ гIаьле увзаш, къаракъ мелаш, тоам боаца хIамаш карагIдувлаш, айлаюкъе йорт етташ, тренировкашка хьа ца ухаш, лела йиш йолаш боацилга. Цу тайпара хIама гучадьлча, из ловчарех вацар Тимур. ХIаьта а цу иштта хIамаш нийслора спортсменашта юкъе. 1996 шера Iомабалара-ловзара оттадаь доазонаш телхадарах, цар дIадехар ца деш леларах, команданна юкъера дIаваьккхар КамурзаевгIарвар. Цу тайпара хIама леладе йиш йоацилга дIахайтар тренера кхыча футболисташта а, дувцаш долча масалца. Кердача шера, шоллагIча лиге а болаш, иштта дIанийсдаьдар футболисташа шоай низаш: 3-4-3. Кхыча дешашца аьлча, кхо защитник – виъ ах защитник – кхоъ нападающи бар ловза безараш. Нападающеш бар Мархенаькъан I., ЦIунтолганаькъан А., КокаевгIар М. Ах защитникаш бар ГурижевгIар Ю., Зангенаькъан Т., ИбриевгIар И., ХасхановгIар М. Защитникаш бар Суворов А., Маляренко В. Царца цхьана наIарашлораеш вар Iалбакханаькъан Беслан, из команда капитан а вар. Махачкалерча «Анжица» ловзаш дIадоладелар «Ангушта» шоллагIча лигера вахар.

Ховш ма хиллара, футбола дунен тIа каст-каста нийслуш хIама да кхыча командацара футболист ловза хьехар, из «эцаш» цох белггала ахча луш хилар. Цу тайпара «ийца» вар КокаевгIарвар. Цох денна ахча мел да хьаала ловш хиланзар команда кулгалхой. Хетаргахьа, уж эараш а доацаш, миллионаш дар...

1996 шу шоллагIча лиге болаш чакхдаьккхар «Ангушта» футболисташа. Кердача шера (1997) керда декхараш дар. Лигерча дикагIйолча пхе команда юкъебаха а ца Iеш, кхы а доккхагIдола толамаш даха лерхIар цар. Керттерча командан юкъебоагIаш хиннарех цхьаккха саг дIавахавацар «Ангуштера»», ахчан гIулакх а дика леладе дош деннадар кердача доалахоша, уж хIанз БИН-банка Iалашбергба аьннадар ахчанца дувзаденна мел долча хIаманца.

Шедар дика дар, бакъда цхьа доккха кхоачамбоацар дар вай республикерча футболаца дувзаденна. ШоллагIчеи кхоалагIчеи лигашта чуйоагIача командай шоай зIамагIболча футболистий ишкол хила езар, 250 бер чудоагIаш. Цу тайпара ишкол «Ангушта» яцар. Сога хаьттача, из цIенхашта кхоачамбоацар а дар. Тахан из гIулакх а гIадвугаш да. Вай республике къона футболисташ кхебеш массехк ишкол я. Царех цаI я Шолжа кхале, цох Оздой Мухьмада цIерагIа йола ишкол оал. МагIалбике я Дзейтанаькъан Адам керте латташ йола ишкол, хIаьта Магасе а кхебу къона футболисташ. ТIехьа тIайоагIача ханашка «Ангушта» аттагIа хургда аьнна хет сона дикача футболисташца команда Iалашъе.

Миштад вай футболистий таханара хьал? Укх шера кхоалагIча лиге, «Юг» яхача тоабанна юкъе ловзаш хиннаб вай мехкахой. Цу лиге, ховш ма хиллара, цхьаькха тоаба яр, «Север» яхаш. Цу шинна тоабанна юкъе 3-гIа моттиг яьккхар «Ангушта», къаьсттача ший тоабанна юкъе шоллагIа хилар из. Цудухьа хьатIадоагIача шера шоллагIча лиге ловзаш хургба вай футболисташ. КхоалагIча лиге болаш бюджете бар уж, хIанз цу ахчанца командан хьашташ атта кхоачашдулургдац. Хетаргахьа, уж дешаш а къоастадергда аьнна хет сона вай Iаьдало. Дика совгIат да вай футболисташа, шоллагIча лиге хьалчубаьнна, шоай мехкахошта даьр. Карарча хана командан генеральни директор ва Иленаькъан Беслан, цун заместитель ва Мархенаькъан Iийса, керттера тренер - Мархенаькъан Iумар.