Хьехархо, йоазонхо, юрист
Ахильгова Заретай 60 шу дуз укх деношка
ГӀалгӀай республика кхоллаенначул тӀехьагӀа, вай мехка бахача наха байзача йоазонхоех цаӀ я Ахильгов Хьусена Зарета. Тайп-тайпарча жанрашка къахьегаш хьайоагӀа из укх тӀехьарча хана. ДукхагӀа цо язъераш боккхагӀчарна а берашта а лаьрхӀа байташ я, иштта цо къахьег, берашта дезалургдола дувцараш яздеш а.
Массехк шу хьалха цун кхолламах а вахарах а лаьца йоазув деш, аз аьннадар: «Литературанна ше юкъеена дукха ха еце а, бакъда арадийннача книжкашка, йоазонхошта юкъе ший моттиг хьалацарга диллача, из боккхагӀчарна тӀехьакхийнай, цхьадолча даькъе хьалха а яьннай. Зарета яь хиннай 1961-ча шера ХӀирий мехка Терк яхача моттиге баьхача ТӀоха Хьусенеи Атабе Хьавайи дезале. Да дийша саг хиннав Заретай, цо тайп-тайпарча ханашка ЖӀайрахой-Юрта (Джарах), Буро тӀа хьехархочун а школан директора а балхаш даьд. ТӀехьара цо къахьийга моттиг я Къилбаседа Кавказа газ чуюлла управлени, цига мастер хиннав Хьусен. Нана балха яха паргӀата хиннаяц, хӀана аьлча, бархӀ дезалхо хиннав цун бӀарга кӀалха кхувш воагӀаш: виъ воӀи йиъ йоӀи. Зарета царна юкъе ворхӀлагӀа хиннай. 1964 шера кхелхай Атабе Хьава, цу хана йиӀига кхо шу мара даьнна хиннадац. Дукха ца говш (1967), даьх а къаст из. Вешта аьлча, кхувш доагӀача бера эггара чӀоагӀагӀа эшаш вола ши саг воацаш йисай Зарета, беракӀиг долча хана денз. Укхаза сона дагайох Базоркин Идриса «Заретта» яхача дувцара турпал. Из а юс геттара зӀамига йолаш да-нана доацаш, фашистий гӀаьрхоша бомбаш чуйийтте боабу уж, бойла юс Заретта а, цул зӀамагӀдола бераш а...»
ХӀаьта а Дала, наха кӀалйитаяц Ахильгова. 1978 шера Буро магӀарча Теркера школа йоаккх цо. 1979 шера денз школе болх бе йолалу, юххьанцарча классашка хьехархо йолаш. Болх бешше деша а дешаш, 1985 шера ХӀирий паччахьалкхен университете химико-биологически факультет йоаккх цо. Язде-м зӀамига йолча хана йолаенна хиннай йиӀиг, бакъда йоазонхочун йоккха цӀи лелае дагахьа цӀенхаштта кхоллама болх цо дӀаболабир 2008 шера. Цул тӀехьагӀа дукха книжкаш арадаьхад цо. Царех да: «Безамахи безарехи» (2011), «Ханахи, вахарахи, кхелахи» (2013), «Дагардар» ( 2015), ,«Хьалхара такилг» (2016).
Москве арадийннача юкъарча книжкаш тӀа а хиннад цо даь йоазош. Царех да «Литературни республика», «Добровольца шу», «Безам дӀакъодабар», «Шера ханаш», «БӀаьшерен кхелаш», «Толашбарий доккха книжка», «Россе дахача къамий литературан антологи», «Кавказа поэзи. ГуржегӀе». Республике а цул арахьа а арадувлача журналаш тӀа а газеташ тӀа а кепа йийттай цун байташта.
Духхьал укх цхьан шера массехк доккха таьрахь нийсденнад цун вахаре. Из яь 60 шу дуз, из Аьлтий-Юртарча Цуров Мехьте Абойга маьре йола 40 шу дуз, «Безамахи безарехи» яха цун хьалхара книжка арадаьнна 10 шу дуз, иштта 2011 шера цо чакхъяьккхай Москвера академически дунен халкъашта юкъера институт, цу хана денз «юриспруденци» яха балха говзал а я цун.
Иштта саг я хьинарах, литературацарча безамах йизза йола вай мехкахо. ДӀахо а аьттув хилба цун ший вахара новкъа.
