ГӀалгӀай къаман
юкъара газет

Кердадараш

Кердача книжкан хьакъехьа

Берашта лаьрхIа дола йоазош

Укх деношка сога кхаьчад, дукха ха йоацаш арадаьнна Iахилганаькъан Заретай «Дошо зама» яха книжка. Из берашта хетадаь а байтех, фаьлгех латташ а да. Москверча «Академи» яхача издательстве кепа а теха, арадаьннад из. Ховш ма хиллара, вай литературе тахан кIезига бисаб берашта яздеш бола нах.

Яздераш-м дукха ба, бакъда дика яздераш бац-кха цхьан кулга пIелгашца дагарбилла. ТIехьарча 10-15 шера вайцара къаьстаб деша говзанчаш: Чахкенаькъан СаIид, Кхоартой Мурад, Гаьгенаькъан Гирихан, Коазой Нурдин, Тирканаькъан Аьсет. Цу тайпара йоазанхой боккха низ бар, уж дIабалар доккха во да. Кхы цIаккха вай литературе хуле тамаш я цу тайпара нах, къаьстта дика вIаштIехьадоалар цар берашта хетадаь йоазош де, цу берий оамалаш, хьашташ, гIулакхаш довзийта.

Заретай керда книжка дIадолалу, берий дай-ноаной шоай дезалашта наьна мотт Iомабара тIахьехаш, цо ший цIерагIа эрсий меттала даьча йоазонгара. Книжка ше-м гIалгIай меттала да. «... Наьна мотт беза Iомаде шоай бераш! Вай къаман Iаьдалий а Iадатий а сий де Iомаде уж! ДукхагIа деша, къамаьл де царца наьна меттала! Наьна мотт ца ховш вола саг наха вицвалара гарга латт! Мотт къаман юхь ма йий! Халкъа дог ма дий!..» «Берашцара безам» яхаш я цу книжка чулоацамах йоазанхочо Горчханнаькъан Бадрудина язъяь дешахьалхе.

Хьож вай малагIа мах баьб Заретай кердача книжкан ше а берашта яздеш волча сага:

«Берашта яздеш бола автораш дукхагIа хулилга, чIоагIа лоархIаме хIама да. Иштта болча авторех я Iахилганаькъан Зарета а.

Дукха ха яц цун стихаш духхьашха вай берий журнала оагIонаш тIа кепа теха. Тахан цун книжка арахецаш да.

Хоза, берашта атта ешалуш, царна сакъердаме хетаргйолаш стихаш я Iахилганаькъан Заретас язъераш. Из атта гIулакх дац, къаьстта вайдар санна шерашка хьежача къона долча литературе.

ХIаьта цунна карагIдаьннад из гIулакх.

Керда книжка арадалар чIоагIа лоархIам болаш хIама да. Из вай къаман берий дуне хозагIа хулийташ, сигале къаьгагIа, басараш дукхагIа хулийташ болх ба. Цул совгIа, вай литературни а культурни а ганз кхы а йIаьхий, беркатегIа еш болх ба из, хIана аьлча цкъа книжка тIа IотIаяьнна произведени вай меттала хьа мел кхеллача йоазонашта лала дIаотт, даим вай меттаца, литератураца яха аьле юс.

Ер книжка берашта беркате хилда, автора кхы дIахо а аьттув балба дуккха а дика произведенеш язъе!»

Дувцача книжканна юкъеяхай 22 байти 3 фаьлги. Царех цхьаяраш эрсий меттала язъяь, СаьпарIаланаькъан М. таржам даь, гIалгIай меттала яьха я. Цу стихотвореней мах бе, дикаяраш къоастае, вояраш белгалъяха деш йоазув дац садар. Аз сайна хьалхашка оттадаь декхар да, из арадаьнна хиларах бола хоам бар. Ала даеза, из довзийташ дола вIашагIкхетар хиннад Янданаькъан Дж. цIерагIча къаман библиотеке. Заретас яхачох, из хиннад 4 бутт хьалха.

ЦIаькха а ях аз, дика я цунна юкъера байташ, фаьлгаш е во я яха дош аз гIоттадерг дац, хIана аьлча сона дикацахетар, кхычоа езаяла тарлу. Из книжка дийшача хIаране ший дегага ладувгIа деза, цо хьааргда, хIилла йоацаш, миштад Заретас яздаь аргIанара книжка. Тайп-тайпара берий вахарцара хIамаш да цо дувцараш: Даьхе, саг бакълувш е харцлувш хилар, цIайш дездар, къахьегам, дешар, оалхазарий дуне, Iалам, дийнаташ, хьехархой, машенаш, мархаш, кхыдараш.

Берий книжка сурташца хоздаь хила деза, укхаза дика къахьийгад аьнна хет сона Зовранаькъан Дианаси Чуранаькъан Лейласи. Книжкан мужалт а цун оагIонаш а хозъеш да тайп-тайпара чулоацам а бесаш а дола сурташ. Шедар дика да, бакъда цхьан хана книжни издателствон болхло хинна хиларах, цхьадолча хIамашта юхегIолла тIехвала, бIаргаш дIакъовла магац сона. Ер книжка е редактор а е корректор а воацаш да. Из сога хаьттача доккха кхоачамбоацар да. Цудухьа юкъ-юкъе чакхдийнна гIалаташ гу вайна. Къаьстта а уж дувзаденна да гIалгIай орфографеца а сецара хьаракашца а: «Харца ца лув бIаргаш» яздаьд, «Харц ца лув бIаргаш» язде дезача; воалар — воаллар, тIакха — тIаккха, хьалсаг — хьалсага, бага йоалар — багайоаллар, улув — уллув, бархлагIа — бархIлагIа, юха делча — юхаделча, бакъахь — бакъахьа, йокхагIа — йоккхагIа, хьажкъа — хьажкIа, и. кх. дI.

Заретайга а кхыча вай йоазанхошка а дехар дар са, из мо дола книжка арадоаккхаш хилча, цхьан дийнахьа дахалда аьле даккхац. Итташ шерашка а кхы дукхагIа а наьха, паччахьалкхен библиотекашка латта деза цун. Цу юкъе арадаьнна цхьа гIалат а бIаьш болча наха Iаткъаш, мотт кегабеш хургда. ХIаьта укх книжка тираж-м 1000 а ма йий. Ма кходе корректора дала деза бIаь е ши бIаь тума! ЛоархIаме, цIенхашта хIама ма дий, гIалат доацаш, книжка арадаккхар.

Электронни газета язле

(PDF) кӀира цкъа арадувла къаман юкъара «Сердало» газет, цӀагӀара ара ца воалаш деша таро я

Хьаязде