ГӀалгӀай къаман
юкъара газет

Кердадараш

Лораде вай Iадаташ

Беркатеча гIулакхий сий де деза     

Вай къаман юкъерча, хьаькъалах бизза болча къоаноша яьхад, сийдолча наха, кIоаргга маIан долаш, вIашагIдехкараш доха ма делаш, уж оаш дохадича, деррига харцаргда шун! Вахарерча цхьацца гIулакхаша, дуккхаза а хьахьекхад, цар яьхар цIена бакъдолаш хиннилга... «А, дац», — оале, харцахьа-м хургда вай! Кхыдолча къамашта юкъера дукха нах хьийгаб, тахан а хьег, вай тхьовра денз хьадахьача Iадатех.

Из вайна хезад, укх республиках, вай леладеча гIулакхех передачаш яха хьаихача кхыдолча къамашкара. Ер язде со оттар-м, цхьа бух болаш да... ЧIоагIа тамаш яйташ сурт дайра сона, сай гаргарча наьхацига яха ягIаш.Тамаш ярал совгIа, дега Iоткъам а бир сона-м цу хIамо... Геттара хоза вай къаман Iадаташ, оамалаш лораеш нах ба ераш, аьнна, сона хеташ хиннача цIагIа, маьр-даьца цхьана шун тIа хайша, гон тIа гонаш даьха, хIама дуаш ягIар цу цIагIара ши нус. Цхьацца хабараш дувцаш, цIен-да волча къонахчунца аркъалъухаш белаш багIа уж бIаргабайча, цецъяьннача йисар со. ВIалла вай къаман юкъе леладу оалаш сона хеза хIама дацар из! Вай ворххIе хана денз, маьр-да волча Iо ца ховш, эхь кхоабаш, цунна дIахозача оаз айяь къамаьл ца деш, цIен-да, маьр-да ва яхача сага гIулакх дIадерзалца, кхы дIахочунга ца хьожаш, хиннад вай къаман юкъе. Маьре яха эттача, вIалла хьалха ца даьккхача а, из деррига довзаш, ховш кхувш хиннай гIалгIай йоI массахана. Маьр-да волча Iоцахар, тахан вайна дагадеха, вай юкъедаьккха хIама мичад, из тхьовра денз, дIа-а лоамашка латтача гIалашка вай къам дахача хана денз, иштта оттадаь хьадоагIаш да! Хьаькъалах бизза болча, дунен хIама довзача зиракаша юкъедаьккха гIулакх да из, цунгара боала пайда керте а лаьца... Цецъяьнна, цу цIен-наьнага аьлар аз:

— Ай, мишта леладеш хIама да шун из, мичахьа дайнад шоана, несарий маьр-даьца шун тIа хувшаш?!

— Дош дацар из-м, наха бIаргагуча ховшац уж, — аьлар, эздий, сийдолаш, яхь йолаш мел дар ший гIулакхашца дIа а хьокхаш, хьачубаьхкача несарашта хьалхадаккха дезаш йолча маьр-нанас.

— Ай, кхы а наха юкъе ховша безар уж, маьр-даьца цхьана хIама даа!.. — аьлар аз. — Къаман юкъе тхьовра денз хьаоттадаь, лорадеш хьадоагIа хIама дохадар, чIоагIа харцахьа да шун. Из-м беркате Iадат ма дий! Цу гIулакхо лораю несараштеи маьр-даьнеи юкъера юкъ, эхь-эздел дохийтац, хьакхаштло юкъеялийтац. Керттера бахьан из деций цу Iадата?! Тахан цаI оаш дохадича, кхоана-ломма юхедисараш а шоаш деха дIадаргда. Керте латтачун лар йохаераш шо-шоаш ма дий, тIаккха малагIа эздий гIулакхаш дисар догдоах оаш...

Миска-яI маьр-да, аьнна, хийтар сона... Тахан дуккха моттигаш я вайна юкъе; даьшкара хьадоагIа цхьадола беркате, хоза Iадаташ; совлен хIама дар из-м, дезаш, эшаш дацар уж-м; оалаш. Шоашта хала дар, юкъера дIадаккха гIерт цхьабола нах! Из нийса дац, нийса доацилга вахаро хьа а хьокхаргда цу нахага... Телевидене гIолла хьокхаш хиннача, гIалгIай вахарах йолча передаче цхьан йоккхача сага дувцар: «Хьалха, керда енача несо, Iурра араяьнна, ший коанаIарга хьекха яьлча, лоалахой наIарга а нув хьокхар, ше кийчдаь дIайха даар, лоалаха ха яха нах бахе, царна хьора. Эздий нус чукхеста кови цIаи, коа хьачувоаллаше, гуш хулар. Ха яхача наха хьалхашка йист ца хулаш, мотт кхоабаш, бIарчча шераш доахар тхьоврарча несараша.

Маьр-да гIатталехь, цун маьчии барзкъеи аьшк теха, къоагадаь, кийчча Iодилла дезилга, эггара хьалха эггара дикагIдар цIен-даьна хьалхашка дахьа доагIилга хьалхадаьккхе, накъайоаккхар маьре йода йоI тхьоврарча ноаноша. Маьр-да волча чIоагIа йист ца хулаш, дикка ха йоаккхар несо, дукха бар, шоай бер а цунна хьалхашка мархIацадоллараш. КIоарга маIан долаш, юкъера юкъ лораеш, беркате Iадат хиннад из массахана. Тахан, воашта леладе хала хетар, юкъера дIа а доаккхаш, вай дIадолхе, хьакхаштло юкъеяьнна, дуккха дикаш хаьдда харцаргда. Из моттиг чIоагIа лорае еза вай. Мехках, дерригнех даьнна, хийрача, бирсача мехка лелаш, оаха-м дохадаьдац, вай къаман хоза гIулакхаш.

Къе, меца, шийла яле а; эздийча Iадатий сий де гIийртаб нах, цар лерхIам боккха болга ховш», — дувцар, вахарера гIулакхаш дика довзаш йолча, беркатеча йоккхача сага. Уйла е хIама да из дуккханешта...

Электронни газета язле

(PDF) кӀира цкъа арадувла къаман юкъара «Сердало» газет, цӀагӀара ара ца воалаш деша таро я

Хьаязде