Со кхеташ дац цхьа хIама: эггара дикагIа ГIалгIайче хоастаяьча поэта цIерагIа цхьаккха урам хIана бац. Из дош аз хьалха а гIоттадаьдар газета оагIонаш тIа, йоазанхой Союза правлене председатель йолча Дидиганаькъан Раисайга а аьннадар, хIирий йоазанхой Союзага каьхат а яздаьдар, из ваьхача ГIалмисте мукъагIа цхьан урамах цун цIи тилла, Жабраила 80 шу дизарца дувзаденна (2020). ХIанзарчоа цу дехарга ладувгIаш саг вац. Нагахьа санна урамех цIераш техкаш болча хьакимаша цун байташ йийшаяларе, уж царна йовзаре, цун цIи эггара хьалха тулларгьяр цар моллагIча урамах. Мехко а къамо лархIа везаш саг ва МурцаIалий Жабраил. Эрсий цхьа кица да: "Ший мехка пайхамар хинна саг вац«,- йоах цо. Из доагIаш да вай вувцаш волча поэта.

ГIалгIайченах эггара хозагIа байт язъяь саг ва вай вувцар. Ишколе дешаш долча бераша лоаца байташ а цкъаза хала Iомаю дагахьа, цхьабакъда «ГIалгIайче, хьо еза сона» яха байт ца Iомаеш деша хьавагIац геттара мекъавар мара. Иштта езалуш, берий а боккхагIчар а теркам шийна тIаозаш стихотворени я вай ювцар. Тахан, из вай литературанна юкъе хиларах доаккхал а деш, юха дагайохийта лов сона из байт поэзи езаш болча наха, кIеззига лоацъяьча хьисапе:

«ГIалгIайче, хьо еза сона,
ВоIа нана езаш мо;
Гаьна, гарга, диканна, вонна
Хьоца дакъа ду дего.

Еза сона ГIалгIай лоаме:
ГIалай, вIовний бирса мохк,
Хьаьна наькхах Тирк докхош йоа
Бешлоам тIара хIара морх.
Деза сона ораш, аьлеш,
Iарам, Эса, Шолж, ГIалми;
Форд мо терка ялатий ареш,
Кура гIалгIай вежарий.

Еза сона Ачалкхенаш,
МагIалбике, Наьсаре,
Жовхьар — ГIалмисте со кхеваь,
Вахар дарий шо ецаре?..»

Тахан дунен тIара хьал мел чIоагIа ирденна латт, вайна массанена дика ховш да. Вай мехкара кагий нах бовш латт, Россе доазонаш лорадеш. ТIемаш цIаккха хиннадац дика тIехьале йолаш, цар бахьар бала, сагото, гIайгIа хиннай, хIанз а я. Вай мехкара дукха кагий нах байнаб Украинерча тIем тIа, царех ба Хамхой, Бохтаранаькъан, Овшанаькъан, Мержой, кхыча тайпаех хьабаьннараш. Иштта байнаб уж вай мехкарча кхыча республикашкара а. Ше тIом бIаргабайна веце а, МурцаIалий Жабраила, цхьаннена ца ховча беса, хайнад тIема бокъонца дола сурт оттаде, цо наха дахьаш дола во хьахьокха.

Цхьаккха саг вац ханал хьалха вала безам болаш, бакъда ший мехка гадаккхар духьа цкъаза, бIаргногIар ца тохаш, майралца довна юкъе латташ, вахар дIаденнад бе-беча тIемашка вай мехкарча наха. Цар денал тахка еча санна я хIанзара зама а. Бакъда шоай дай санна денале, къонахчал долаш, Даьхе кхайкача гIовтта кийча болаш кхийнаб таханарча ноахалах бола бIухой. Из гу вайна, хIара бус хIана кхайкаяц аьнна, хьакхайкаеш латтача турпалий цIерашка гIолла, царна карагIдувлача гIулакхашца. Дуккхача вай мехкахошта Денала орденаш еннай, цхьаннена Россе Турпал яха цIи еннай, ший са ца кходеш паччахьалкхено шийна тIадилла декхар кхоачашдарах. Дуккхача наха къахьег вай кагий нах боа ца байта гIерташ, царна герз, кхача, барзкъа лоаттадергдола оагIув вIаштIехьаяккха гIерташ. Бакъда, гIалгIай литературанна юкъерча цхьан турпала аьннача беса, тIом — из тIом ба, «даьтта-худар дац», цига нах боабу. Из хIама чIоаггIа дега Iаткъаш язъяьй Iалбаканаькъан Жабраила ший «Ваха безам ба са» яха байт:

«Ваха безам ба са наха
Сайна мога гIулакх деш.
Ваха безам ба са, вахаш
Сона къаьга сигале эш.

Сона лов малх ший лакхера
Ца хьежилга мукхбиа,
Бера — ираз дола берал,
Ноаной — къонгех дог Iеба.

Лов, «тIом» яха Iазапера
Дош кхы лаьтта цахазар,
ТIемах дег чу бесса кхерам
Наьха дегаш цалазар.

ТIом ба жерал багIа истий,
ТIом ба даьй тIабоаца бой,
ТIом ба лаьтта Iаьхара диса,
Човнаш хинна леша тIой.

ТIом ба цIеша диза зизаш,
ТIом — ха яха мехкарий,
Беха кIантий боацаш биса,
Яьга юрташ, цIий, цIий, цIий...»

Берий дог хьоастаргдола, царна сакъердаме хетаргйола байташ дукха яц вай литературанна юкъе. Байташ-м дукха я, дикаяраш кIезига я-кх. Царна лаьрхIа ший йоазош дика дора Чахкенаькъан СаIида, Гаьгенаькъан Гирихана, во дацар Хьоашаланаькъан Iаьлас, Коазой Нурдина кхелла дувцараш. Бакъда уж берригаш бакъдунен чу дIабахаб. ХIанз берашта дика яздергдола хайра саг висавац, вай йоазанхошта юкъе. Хала декхар да аьнна хет сона берашта яздар. Атта даларе массане а яздергдар. Жабраила берашта хетаяь цхьа байт мара язъяьяц, из я Аза яха йиIиг ювцаш. ХIана язъяьяц цо цаI мара, иштта шийна дика язде ховш хилча? Цу хаттара жоп дала сай бокъо еце а, сайна хетар аргда аз. Дуккха во яздечул дикагIа да, кIеззига дика яздича. Цу тайпара уйла йолаш хинначох тара ва поэт. Яздаь хинна а хила мег цо берашта лаьрхIа кхыдола йоазош, бакъда уж вайга хьакхаьчадац. НийсагIа аьлча, поэта ше хьакхачийтадац уж вайга. Цо ший кулгаца Iо мел яздаьр, дег чу дужаш, дезалуш да. Цо дукха а во а яздаьдаларе, цун дика йоазош а вочарна юкъе довргдар, аьнна хеталу сона. Цудухьа цхьа мугI бац цун кхолламца дешачарна беза ца луш, ладара хеталуш. Цудухьа ва из Iалбаканаькъан Жабраил а — визза поэт, наьна метта охло, бокъонца вола гIалгIа.

Мел дукха еше а, кIордайиц цу язъяь «Аза» яха берий байт:

«Аза, Аза, Аза, Аза,
Массанахьа из дIакхоач,
Со ва цIи тиллар цу газах,
Со ва эца езаш коч.

Аза — ара, Аза — беша,
Новкъа — Аза, хи тIа — из.
ДIа-м кхачац цун наьна, теша,
Юртара из чукхувла низ.

Юрта йистера, юрта юкъера,
ЭгIара ше чуйоалайой,
МагIа йода, шийца бераш
Даьха, хи чу тувса тIой.

ДIадийцача, хьадийцача,
Дац цул харцахьа цхьаккха бер.
Со-м, айса цунна коч ийцача,
Се цунна тIацакхачар кхер».

Наха везаш, дукха доттагIий болаш саг хиннав Iалбаканаькъан Жабраил. Из гу вайна цо деша вагIаш а цул тIехьагIа а даьхача суртех. ДIайхача дешашца дийцар цох лаьца из дагавоагIаш хиннача йоазанхочо Шаденаькъан Султана телепередачага гIолла, дика йоазув дитад цох литературни критик хиннача Малсаганаькъан Абос. Каст-каста из хьоахавора журналиста Курскенаькъан Ювсапа. Са къамаьл хиннадар Гадаборшанаькъан Бахьаудинаца, из цун юртхо а гаргара саг а волаш, Жабраилаца бувзамаш долаш, чура-тIера волаш, моллагIа хIама къайле йоацаш дувцаш хиннав. Кхы дукха цIераш яха йиш яр поэта гонахьа а бовзаш а хиннача наьха. Бакъда из вIалла ца вайзарашта а везалу поэт, цун тамашийна хоза байташ Iойийшача. «Иштта хила веза поэт» яха уйла йосс дег чу.