Пхи хьехам
Къаман юкъе оалараш, лелараш
Яьсса ведар Массанена ховш да, новкъа воагӀаш, яьссача ведарах бӀаргкхетар дика лаьрхӀа доацилга. Укхаза дагадох сона Ведажанаькъан Ахьмада яздаь «Муте новраш» яха дувцар. Ӏуйрийна, ворда етта новраш ийца, уж дохка базар тӀа водача Мутена бӀаргагу, яьсса ведар кара йолаш, араяьнна лоалахо Яха. Цох ший бӀаргкхийтача, новкъа хилар Мутена, бӀарчча дийнахьа базар тӀа лаьтта, цхьа нув ца бохкаш, цӀавера из. Вешта аьлча, яьсса ведар кхийтача, никъ хилац оал. Со зӀамига волаш, гӀалгӀай кхалнах яьсса ведар ийца шоаш арабалале, новкъа саг воагӀий хьожар, из дӀатӀехваьлча мара арабалацар урам тӀа. Цкъаза нийслора, цаховш яьссача ведарца араяьнна кхалсаг новкъа гуш, тӀаккха цу кхалсага барталъерзайора ший бейоалла ведар. Цу тайпара хӀама цо дича, яьсса ведар новкъа яц, оалар, цох бӀаргкхийттача сагац.
МӀара дӀаяккхар
Цхьа кӀира хьалха, Магасерча телевидене гӀолла къамаьл деш вар цхьа зӀамига саг.
Цунга деннача дуккхача хаттарашта юкъе дар:
– Бийсан мӀара дӀяьккхача фу хургда?
ЗӀамигача сага аьлар:
– ХӀама хургдац, саг дегӀа тӀа цӀена хургва.
Цо денна жоп нийса дацар, аьнна, хет сона. ЗӀамига волча хана денз, боккхача наха дувцаш хезад сона укх тайпара хӀама: «Мухьмад-Пайхамара (с. Ӏ. с.) мӀара хьахьайна хиннай, бакъда еррига хьаяьнна хиннаяц из. Ара баьдъенна хиларах, из дӀа ца йоаккхаш Ӏийнав из, цул совгӀа, Ӏуйре тӀаялцца хьаяргйоацаш, пахашкаца дӀайийхкай, сатессача дӀайоаккхаргйолаш.
Цу хана денз, бусалба наха мӀара дӀаяккхац, ара бийса тӀаена хилча.
Бетта тӀеххьара кхаьра ди
Бетта тӀеххьарча кхаьрача дийнахьа, моллагӀа цӀенхаштара гӀулакх дӀадоладе а мегаргдац, хьакима тӀаваха а мегаргвац, наькъа аравала а мегаргвац, делкъел тӀехьагӀа мара, оалар боккхийча наха. Сенца дувзаденна дар, из ди во лархӀар? 1944 шера кхаьрача дийнахьа Ӏуйрийна вай мохк бохабаьб, деррига къам арадаьккхад. Цудухьа из ди, аьттув боацаш, лоархӀар вай къоаноша.
Кхалсаг кашамашка яхар
Дукха хезад сона:
– Кхалсаг кашамашка яха мегац, - оалаш.
Ховш ма хиллара, кашамашка наггахьа бӀаргагургьяц кхалсаг, ший кхоачарча сага каш тӀа ена. Бакъда са даь-нана, басар а щёткаш а ийце, пӀаьраска дийнахьа кашамашка йодар, ший маьра чурта басар хьакха. Цо оалар:
– Кхалсаг кашамашка яха мегаш я, цхьабакъда цига йодача хана, ийс увзарг доаллаш барзкъаш дувхаш хила еза из. Барзкъа иштта хила дезилга мичара хьадоаг1аш да ала сона тахан могаргдац. Дийшача наха ха мег из.
Хетаргахьа, из дош цо техкадар, ховча нахага хаьтта. Таханарча кхалнаха дукха хац мотт сона, цу тайпара хӀама.
Кашамашта юхе е тӀаь тӀагӀолла тӀехвоалаш, хьалгӀаттар
ЗӀамига волча хана денз, дукха автобусашца лийннав со, юрташка а шахьарашка а ухаш. Оаха хьоча наькъа йисте хулар кашамаш, новкъа хулар тӀаьш. Хьалха кашамашта юхе кхаьчача, вагӀачара хьал ца айлуш, байнарий сий ца деш, царех Дала къахетам бар ца дехаш, наггахьа мара саг хилацар. ХӀанз а балха ух со автобусаца, бакъда кашамашта юхе хьалгӀотташ е хьалъайлуш бӀаьннена юкъа цаӀ мара хилац. ХӀаьта тӀаь тӀа кхаьчача, воча хӀамах лоравар дехаш санна, хьалгӀотташ цхьа-ши саг мара хилац.
Дицлуш латт из хоза Ӏаьдал.
