ГӀалгӀай къаман
юкъара газет

Кердадараш

Берий дог ховш ваьха поэт

Михалков Сергея 110 шу дизад

Вай мехка хьалха а тахан а дика вовзача поэтех цаӀ ва Михалков Сергей Владимирович. ДукхагӀа мел дола ший йоазош цо берашта лаьрхӀа деш хиннад. Бакъда берригача мехка из везавала волавеннав Сталин паччахь волча хана. Цу хьакъехьа язъяь хинна статья йийшай аз газета тӀара.

Михалковс цу заман чухьа язъяь хиннай «Светлана» яха стихотворени. Сталина йоӀ хиннай Светлана (Аллилуева) яхаш. Халкъий «даьна» езаеннай из байт, цудухьа цо лоархӀаш, вовзаш, оагӀув хьаллоацаш вола поэт хинна дӀавахав Михалков. Сталин валале, СССР Паччахьалкхен преми кхозза енна хиннай цунна (1941, 1942, 1950) шерашка.

Берашта меттел, из дика вовз вай мехка мел бахача а доазол арахьарча а наха, хӀана аьлча из ва Россе керттерча илле — гимна дешаш яздаь вола саг. Юххьанца из язъяь хиннай СССР гимн санна 1943 шера Гарольд Эль-Регистанаца цхьана, 1977 шера тоаяьй, хӀаьта Россе гимн санна цо яздаь дешаш чӀоагӀдаьд 2021 шера.

Берашта из геттара везавалийтар да цун «Воти Стёпа» («Дядя Стёпа») яха книжка. Са ханарча берашта юкъе «воти Стёпа — милиционер» ца вовзаш саг вацар. Из геттара лакха воландаь, лакхача кӀаьнкех Стёпа аьле цӀи туллар, боккхагӀчарех а оалар «из-м цхьа дядя Стёпа ма вий».

ДагадоагӀа, цу тайпара виткъо лакха кӀаьнк вагӀар аз дийшача №1 йолча Наьсарерча ишколе, Бузуртанаькъан вар из. Массане а, ший цӀи ца йоаккхаш, Стёпа оалар цох, цунна шийна а из цӀи хоза хетар мотташ ва со. Книжкаш дешарашта карарча хана а сакъердаме хургда аьнна хет сона из йоазув.

Михалков Сергея миссел книжкаш арадийнна саг наггахьа хургвац Россе. Цо хьегача къин лакхара мах баьбар паччахьалкхено, Социалистически Къахьегама Турпал яха цӀи, Ленински преми, диазза паччахьалкхен премеш а енна. Вай республикаца айхха бувзам болаш вар Михалков, хӀана аьлча нохчаша, гӀалгӀаша шоай цӀерагӀа СССР Лакхехьарча Совета депутаталла хержавар из. Цунна дика бовзар вай йоазанхой: АхматовгӀар Раиса, Янданаькъан Жамалда, Боканаькъан Ахьмад, Ведажанаькъан Ахьмад, Гаьгенаькъан Гирихан, кхыбараш.

Базорканаькъан Идриса хьакъехьа Тирканаькъан Ӏаддал-Салама дийца хӀама дицлуц сона. Сергей Владимирович депутат волча хана, из вена хиннав Наьсаре. Цу вӀашагӀкхетара юкъе дакъа лоацаш хиннав наьсархо а. Ӏаддал-Салама хаьттад Михалковга, фу йоазанхо хет хьона Базорканаькъан Идрисах, аьнна. Вокхо жоп деннад: «Россе 8000 йоазанхо ва, Идрис царна юкъе Идрис ва. Аз аьннадар цунга, хьай политически уйлаш хувца. ЛадувгӀанзар цо сога. ХӀаьта а книжка шозлагӀа арадаккха гӀо дир аз цунна».

Ала деза, Михалков Сергей цӀихезача кинорежиссёрий Михалков Никитай Кончаловский Андрея да ва, аьнна. Укхаза дагадох сона Никита Сергеевича телепередаче цкъа дийца хӀама. ЗӀамига волаш, даьца машена чу а вагӀаш, хьавоагӀача Никитас аьннад:

— Сона-м геттара хоза хетац хьа берий байташ.

— Хьайна уж хоза ца хете а, цар хье кхоабаш хиларах сий де дезар Ӏа цар, — аьннад дас. Дика дагадагӀац сона, машена тӀара Ӏоваьккхавар мотташ а ва со, Никита гӀаш гӀоргволаш. Байташ, кӀоанолгаш хоза язйора аьнна хет сона Михалковс, из берригача мехка ховш а да. Цун байтех цаӀ «Лувжорг» («Каток») аз гӀалгӀай меттала яьккхай. Еш вай из:

«Лувжорг, лувжорг,
Даьннад къега,
Шедар даьд цо
Тахан кега:

Никъ, машенаш
Сувца майда.
Тормоз тохе,
Хилац пайда.

Мича вода
Хьо цу гӀорах?
Арахьежаш
ВагӀа корах!»

Кхелхав Сергей Владимирович 2009 шера, ший 96 шу даьннача хана.

 

Электронни газета язле

(PDF) кӀира цкъа арадувла къаман юкъара «Сердало» газет, цӀагӀара ара ца воалаш деша таро я

Хьаязде