Турпалаш бовш хилац
Осканаькъан Сулумбика 80 шу дизад
Кердача 2023 шера хьалхарча бетта 80 шу дизад вайна массарна боча а хьамсара а волча инарала, лётчика-турпала Осканаькъан Сосаркъий Сулумбика. Из ваь хиннав наджгоанцхой бетта 8-ча дийнахьа. Цунца в1ашаг1кхера а къамаьл а хила ираз хиннад са. Цудухьа, из юха дагавохийташ, цу в1ашаг1кхетарах дувца лов сона. Ше отпусках волча хана, каст-каста цӀавоагӀаш, гаргарча нахаца, наьнаца ха йоаккхаш оамал яр гӀорваьнна хиннача лётчика. Журналисташта цӀаккха къайла хилацар цун наӀараш, цар хаттарашта, цхьаккха хӀама лочкъа ца деш, шийна хеттача тайпара бакъдар оалаш, жоп лора цо. Из валалехь, цунца Нохч-ГӀалгӀай телевидене нийсвелар со а. Со цига вийхавар, цо дакъа лоацаш йола телепередача дӀаяхьа. Сарахьо дар из, С. М. Кирова цӀерагӀча парке Ӏочуваьлар со, Шолжах тиллача тӀаь тӀагӀолла.
Телевидене цӀен тӀа ӀотӀакхача массехк гӀа мара биса боацача хана, цунна юххе сецар эгӀахьара, парка коанаӀараш йолча А. П. Чехова цӀерагӀча урамгара хьалйоагӀа машен. Кхо саг Ӏоваьлар цу чура: Осканаькъан Сулумбик, цун кхоаччара гаргара саг, комсомола обкома болхло хинна Осканаькъан Ӏалихан, Сулумбика йиша йига найц Ӏарчакханаькъан ИбрахӀим. ДӀайха ди дар из чӀоагӀа. Сайре а садикъа яр. Цудухьа хинна хургвар из, Сулумбик лоаца пхьош дола тӀема коч ювхаш вар, хила ма йоаггӀара инарала пагонаш а ядаш. Цу дийнахьа мара дайнадацар сона инаралаша йӀайхача хана дувхаду барзкъа. МагӀахьара сои вокх оагӀорахьара Арсмаканаькъан Исраили хьалтӀакхаьчар хьаьшашта. Дахар-денар хаьттачул тӀехьагӀа, тхо пхи саг телестуде чувахар. Тхога хьежаш яр из передача кийчъяь а, тхо цига хьийха а йола гӀалгӀай редакце йоккхагӀйола редактор Мартазанаькъан Лейла.
Цу хана Сулумбик вар Липецкерча авиацех латтача тӀема даькъа командир, цигарча областной Совета депутат, СССР гӀорваьнна лётчик. Цо лелаеш хиннараш яр эггара кердагӀа йола СУ-2, МИГ-29 М яха самолёташ. Цу хана 4 эзар сахьатага дӀакхоачаш яр цо сигала яьккха хинна ха.
Цул совгӀа Ӏилман болх а бар цо беш. Из къахьегаш вар Ӏилмай кандидат хила дагахьа язъеча диссертаце тӀа. Цу дийнахьа оаха даь къамаьл дукхагӀча даькъе цун балхах, дӀахо де лерхӀаш, дагалаттачох, кагирхой вахарах дар. Цу къамаьла юкъе дакъа лаьцар Олимпийски чемпиона Арсмаканаькъан Исраила, комсомола болхлочо Осканаькъан Ӏалихана...
Дукха ха ялале, 1992 шера 7 феврале, ийрча хоам кхаьчар вай мехка. Самолёт Козельки яхача юрта бахача наха ӀотӀа ца йожийтар духьа, ше а леш, Сулумбика тӀема машина хьун юкъе чуйожарах бар из хоам. Со цу хана Шолжа-ГӀалий тӀа вахар. Балха Нохч-ГӀалгӀай книжни издательстве вар. ГӀалий тӀагӀолла цу сахьате чакхбаьлар лётчик укхазарча аэропорте йоагӀача самолётаца цӀавахьаш хиларах бола хоам. Цунца Ӏадика ювца ловш бола нах, кепайоазон цӀен хьалхашка вӀашагӀкхета безаш бар. Цу наӀарга гӀолла тӀехъяргья аьннадар из ваьча юрта дӀахьош йола машен. Дикка нах гулбеннабар цу Ӏуйрийна йиллача моттиге. Цигга хад гӀорваьннача лётчика вахар.
Цунна лу Россе Турпал яха цӀи. Из ше веннавале а, цун денал, къонахчал, ший къаманцара безам цӀаккха лергбац. Из гу вайна цунна увттадаьча сийленгашка гӀолла, из ваьхача юртарча ишколе хьаяьча музейга, цун цӀи лелаеча урамашка гӀолла. Цул совгӀа, къаьнарча газетий оагӀонаш тӀа йисай цун уйлаш. Цох язъяь дукха байташ, бӀарчча книжкаш да. Цар а кхувш йолча тӀехьенна довзийтаргда аьнна хет сона турпала вахар.
