ГӀалгӀай къаман
юкъара газет

Кердадараш

Газелашцара хьал

Сатем байна ха я хӀанз эттар

Сомадовла, нах! Мичахьа кхача гӀерташ да вай? ХӀана дац вайца сабар? ВӀаший хам хӀана бац наха? «Деррига дуне - машинаш, машинаш» яха Чахкенаькъан СаӀида «Трасса» яхача дувцар тӀара дешаш дагаух… Уйлаш хьувз керта чу. Вайна-м кхы тӀом а эшац! ТӀехьарча хана машинаш сиха лелаярца, дукха нах боабу вай мехка. ПаргӀато кхоачача беса кхаьчай вайга сатем байна ха а. Еззача беса транспорт я тахан вай вахаре, массайолча республикашка. Хьалха санна га везац дӀа-хьа водар, автобусага а кхыча машенашка а хьежаш. Къаьстта «Газелаш» яха машинаш дукха яьржай. Вахара-вара йоккха паргӀато я. Денгара-денга тоалуш доагӀа адамий вахар. Лоацца аьлча, заманца боаккхаш ба ког. Из-м дика дар, цу юкъе цхьацца кхоачамбоацараш ца нийслоре…

Са дувца безам ба, къаьстта «Газель» оалача машина водителах лаьца.

ГӀалгӀай къаман маӀача нахага товш дац, хийрача кхалнахага айхьаза къамаьл дар. Бакъда цхьаболча водителаша из дицдаьд. Царна довза деза шоай декхар - нах маьрша цӀакхачийтар. МоллагӀа зулам, моллагӀа во хӀама дала тарлу, шийгара ца доагӀа къамаьл а деш, яппараш а еш, мух мо сиха машинаш а хехкаш, лелача водителашкара. Из кхетаде деза. Цхьан дийнахьа балхара чуйодаш, цу тайпарча машинаца нийсъелар со (наггахьа мара-м со а йодацар цунца), бакъда мел йодача хана цхьа вас йоацаш Ӏо-м ялац со цу тӀара. Йизза нах чуболаш йола «Газель» ма хулла сиха лаьлла водар водитель. Из вар хана воккха воацаш саг. Вайна дукха нийсденнад, къаьстта машин сиха лалларах дола зуламаш. Бахьан из долаш, хургдар-кх цкъа а шозза а чубагӀача наха цунга: «Даьллахь, зӀамига саг, шортагӀа лоаллаялара Ӏа ер машин», - алар. Бакъда из къамаьл теркалдеш вацар водитель. Кхерабенна, унзарбаьнна бар кхалнах, царна юкъе дикка ха яьннараш а бар. Бакъда, башха царех эхь хеташ вацар машин лехкар. Цкъа-шозза бехк боаккхаш, хьакхайка кхалсаг а соцайир; цхьа во, охца баге а теха: «ЯгӀал хьайна, даьци, хье яггӀача. Сайна хаций сона айса фу леладу? Лергьяц хьо, Ӏоажал йоацаш».

Шийгара ца доагӀа «даьци» наьха кхалсагага оалаш санна, цун яьнна ха, ший нана дагаеха а, лаьрхӀаяларе, кӀеззига сий долашагӀа хинна хургвар из. Юххера а, Ӏояла езаш а хинна: «Хьажал, воӀилг, цу дӀарча трафарета юххе Ӏояла еза са», - аьлар кхыча цу чу яьгӀача йоккхача сага. Бакъда водитель водаш вар сихвенна. Юха а аьлар кхалсага:«Соца е сона, укхаза Ӏояла еза са», - аьнна. ЧубагӀарий цӀогӀарч айделар: «ВанагӀа, зӀамига саг, менна-м вац хьо? Ма чӀоагӀа ираз дайна кхест хьо тахан!» - яхаш.

Цул тӀехьагӀа, цхьа во чархаш кхостаяь, катеха соца а яь, Ӏояла езача кхалсагагахьа хьа а вийрза, водитель йистхилар: «Трафареташ-м со Ӏо мел воагӀа а ма латтий, хьайна малагӀа деза ха дезаций хьона?» - аьнна. Цунга кхы ала хӀама доацаш, кхалсага цхьа юкъ яьккхар, тӀаккха: «Дала ше нийсволва хьо, цхьан даьна-м балийна варгва хьо», - аьнна, Ӏояьлар из.

Дукха нийслу вайна юкъе, цу тайпара охца хилар юкъедаьнна моттигаш. Базар тӀа латтача истел чӀоагӀагӀа багенаш етт водителаша, шоаш машенашца дӀабугаш болча нахага, хийрача кхалнахаца нийсбала отт, йоккха яле а, зӀамига яле а наьха кхалсаг ма йий из, кӀеззига ший эхь-эздел лораде мегацар-хьогӀ, кхалнахаца нийс ца луш. Са-сай цӀенъюкъе а нийсделар цу тайпара цхьа зулам, дукха ха йоацаш.

- Цхьаккха хӀама гунахьа доацаш, ший берий каьхаташ кийчде аьнна араяьнна тха цӀагӀара кхалсаг, цхьа Даьла бӀарг ӀотӀахьежа мара, лозаяь е енна чуяхьар «газела» водитела бехках. Из яр Наьсарен- Шахьаре гӀолла лела №7 йола машен. ЗӀамига саг вар цу машина тӀа ваьгӀар а. «Газела» лагӀа тӀа ког укхо хьалтӀабоаккхашехь, ше-ше дӀакъовлалуш йола ниӀ ше ма ярра сухалца тӀатехай, дегӀа маьже а лоацаш. Юххьанца башха хоаденнадацар лазар, хетаргахьа, сомадаланза хиннад из, бакъда, чуена цхьа ха яьлча, сиха лорашка йига езаш хилар, кхы цунна сатоха ца магарах. Кулг а балам а човхабаь хиларах, лаьрххӀа тӀабоаллабеча беттаца кулг дӀа а дийхка, чуяйта ши кӀира даьккхар цо, цхьан хӀаманна дӀатӀакховда йиш йоацаш. Уж мо йола моттигаш каст-каста нийслу. Из саг хьалаха хала дац, хала да цунцара «дӀаьхлургдола» къамаьл, цудухьа наха дукхагӀа сатох цу тайпарча моттигашта. Вай дукхагӀа са мел детт, уж дукхагӀа хьаьрбоалаш боагӀа. Мел чӀоагӀа вай тӀадетталой а, шийна дегӀача рузкъах мара кхувргвац цхьаккха а, газелисташка а кхоачаргдац из рузкъа кхы дукхагӀа, бакъда лозаваь е, цул вогӀ, чов яь вагӀийсар дуне мел доал царна балийна хургва. ТӀаккха цун мукъагӀа уйла яь, кӀеззига паргӀатагӀа хилча фу дар-хьогӀ? ХӀана яц кхоанен уйла? ХӀаране боча ма вий ший дезалхо. Ше-шийца дагаваьлча, кхетаде хала дац, дагадоаца во коа доагӀачул, укх дунен тӀа цхьаккха доацаш вагӀар гӀойле йолга.

Аз кхайкарал ду массанега а. Ма дувла, вежарий, кхалнахаца айхьаза! Ма хехка уж машинаш сиха! Зенах а зуламах а Дала лорадолда вай!

Электронни газета язле

(PDF) кӀира цкъа арадувла къаман юкъара «Сердало» газет, цӀагӀара ара ца воалаш деша таро я

Хьаязде