ГӀалгӀай къаман
юкъара газет

Кердадараш

Уйла е хьай вахара…

Ма хила, сел хӀаман хьисап доацаш

ХӀара денна хӀана дац аьнна, даггара дувце а, бакъда массайтта шера вӀалла метта ца доагӀаш латташ, хӀамаш да вайна юкъе. Дала уйла е, водар, дикадар къоастаде хьаькъал, сакхетам, дӀалакха бӀаргаш деннача сага леладар тамаш йола, уйла е эттача цхьаккха моттиге Ӏодужаш доаца ийрча хӀамаш… Газетага, телевидене гӀолла дуккхача шерашка кодадеш хьадоагӀа, доал доацаш дӀахийца лелача хьайбаша деш дола зе, бакъда из гӀулакх бокъонгахьа доалаш дац, гӀадж теха из хьайба коара дӀаарадаьккха, коанаӀараш дӀакъайлача сагота боацараш меттабахкарга, Даьлах эхь хийтта хувцабаларга дукха хьежа дезаргда, аьнна, хет сона вай. ХӀара денна кадаш ба цар зенаш даьраш; цхьабараша, геттара эгӀазъухаш, сардамаш доах, уж дӀахийца багӀарашта. Елхача дӀакхаьча, латкъаш яр МагӀалбиканна чуйоагӀача цхьоалагӀча кхален квартире яха цхьа кхалсаг.

– Эггара кӀалхарча гӀата тӀа я тха квартира. Ахкан хана малх чулаттаргбоацаш, коа арадаьнна, тхоашта Ӏи хургдолаш, ков хоза куц долаш хилийта, дукха мах телаш тайп-тайпара гаьнаш тхоай ахчах ийеш, гобаьккха корашта духьала, гӀандаш дагӀача моттигашка гаьнаши хӀара шера хьахулаш дола зизаши дӀадийнадар оаха. Доккха ков да тха цӀенош дагӀар. Ма хулла из тоаде, цӀенача феца садаккха араваьнна Ӏохайча, бӀарг гӀадбига зизаш хургдолаш, къахьег оаха. Цхьан шера оаха дӀаегӀа га, зиза дитац хьайбаша. «Къарссе» кагьеш Ӏойийхкай гаьнаш, зизаш тоӀадаьд, ког Ӏоловза моттиг йоацаш, бӀехбу асфальт. Сайран арадаьнна Ӏоховша моттиг йитаяц тхона цар, массанахьа шоай лар юташ лелаш да уж иштта. Из бала оз оаха бӀаьстан хьалхара денош хьаэтта Ӏан денош тӀадахккалца. ВанагӀ, сел эхь ца хеташ, цу хьайбаех къа ца хеташ, мишта хул бусалба саг?! Фу дегаш долаш адамаш да наха цар иштта зе делга ховшше, доал доацаш уж дӀахийца лелараш», - яхаш, елхача дӀакхаьча къамаьл дора йиш ехача кхалсага. Укх деношка дар интернете цхьаькха хӀама. Гонахьа теха сетка «парххе» бохабаь, беша чудаьнна, цу чу дӀа мел йийна хӀама йоаяьяр масайтта бежано. Уж доахан долча нахага кхайкарал деча кхалсага йоахар, шун хьайбаша сона доккха зе даьд, ераш аз чудехка доахк шоана. Акхар дай хьагучабоале сай дайнар хьатокхийтаргда аз, гуча ца боале, аз дохкаргда ераш. Ер санна долча Ӏимецача дийнахьа хьацар Ӏоухаш, беша боахк нах, цхьацца хӀама кхееш, шоай вахаре цхьа беркат хилийта гӀерташ; хӀаьта эхь, юхь дайнарий доладенна лелача хьайбаша массехк бетта кхедеш латтар цхьан дийнахьа аьче Ӏодулл.

Иштта болча наха, доал де шоай хьайбашта аьнна хьо наӀарга вахача; эхь-бехк хийтта, хьа дайнар юха меттаоттадергда оаха ала дезача, дов хьатӀаде отт хьона; «шоай наӀараш, карташ дӀакъовла, уж-м хьайбаш да» аьле. Ираз долча наха шоай хьайба Ӏулага дӀалоалл, сайрийна Ӏул чудоагӀача хана духьалбахе чудоаладу. Бакъда, иштта доладенна, коашкара коашка ухаш, массанахьара лелхадеш, чувхадеш, са хоададеш наха кӀордадаьча хьайбай дай сагота бац, кертах гӀаж теха из коара дӀааралаьлла, шоай ниӀ тӀакъайлача. Укхазара дӀаарадаьлча хьай хьаштдар леладолда Ӏа йоах цар. Иштта бахачарга хоаттаргдар аз, Ӏуйрийна денз сарралца наха хала кхеяьча беша бажаш баьлла чубенача хьай Ӏаттагара Ӏайха яьккха шура хьайна хьаьнала я моттий хьона, из ехка хьаийцачох хьайна беркат хилар догдоахий Ӏа?! Цхьа хӀама да тешшаме, Даьлацара гӀулакх хила боаггӀача боараме леладеча сага из хӀама леладергдац! Даьлах эхь хеташ, нахах бехк хеташ боацараш ба иштта миска хьайбаш дӀахийца лелараш. Из харцахьа хӀама да, хӀаьта харцдар бекхам боацаш дисац. Тхоашта гаьна боацаш баьхача цхьан наьха хьайба дагадох сона массахана… Ӏулага дӀалоаллаш боацаш, наьха коашка ухаш, во гӀар еш наха арабоахаш, деттача дийнахьа шим бизза йола шура Ӏоухаш, цхьаннахьара эккхадича кхычар коа додаш, иштта доладенна лелар из миска хьайба. Ши йоӀи, нанеи, нуси - йиъ кхалсаг чуйолча цӀагӀарча цхьан кхалсага ханнахьа гӀетта бийтте, Ӏулага дӀалаллацар из етт.

Малх айбаллалца маша баьхке, делкъа ха оттача хана дӀаараэккхабийя, миска етт Ӏехаш, урамаш техкаш лелаш хулар, ара боад отталца. Наха шоаех сел бехкаш доахаш, Ӏулага дӀалехка из бежан аларах, меттабоагӀаш бацар уж. Шераш доахаш иштта лелаш, юххера а цхьаннахьа наьха коа бахачара, муш биа бенна дӀабаьлар ираз дайнараша къиза вахар даийта из миска етт. Цун къа гӀоргдий-хьогӀ тхох, аьнна, вӀалла дагадохий-те цу тайпарча адамашта?.. Хьогал даладоахкаш, го боахаш лелача хьайбай хьал гуш ва Даьла, цар дай ба яхарий дегаш довзаш а ва! Маца меттадоагӀаргда-хьогӀ вай, маца сомадовргда?! Ше леладечох эхь хеташ воацача сагах фу дика гӀулакх доалларгда?.. Маьждигашка гӀолла имамаша кхайкадеш; телевидене, газетага гӀолла, шахьарий, юрташкарча администрацешка айдаь дувцаш хьадоагӀа из ийрча гӀулакх, тахан дикача оагӀорахьа тоаденна, меттагӀдоалаш дац. Соцам баьбар, цу хьайбай даьшта гӀод детта аьнна, бакъда цу хӀамо са хьовзадаь леткъараш кхоачалуш бац тахан.

Боккъал а ма хила селла хӀаман хьисап доацаш, эхь-бехк ца хеташ! Уж хьайбаш хьакхеллача Даьлах кхера, кхоана шоашка из хоаттаргхиларах тийша хила! Эхь да, бусалба ва яхача сага, наха балийна ваьнна вахар.

Электронни газета язле

(PDF) кӀира цкъа арадувла къаман юкъара «Сердало» газет, цӀагӀара ара ца воалаш деша таро я

Хьаязде