ГӀалгӀай къаман
юкъара газет

Кердадараш

Нана - лакха лоам

Хьамсарча сагах лаьца

Фу хила йиш я укх дунен тӀа наьнал хьамсарагӀа?! Вайх моллагӀчунна: зӀамигача бера, кхийнача сага е воккхача сага - нана эггара езагӀеи кхоачарагӀеи я. Цо деннад бера эггара хьамсарагӀдар - вахар! Наьна безама низ - хьан бустаргба из? Халкъа кица да; «Нанас бер ийс бетта дега кӀал леладу, дӀахойолча хана дег чу леладу», яхаш. Из иштта да, наьнал чӀоагӀагӀа дог лазаргдац вайх цхьан сага.

Деррига хоза дешаш хетадергдар аз сай нанна. Бакъда тахан из соца яц. Нана дийна йолаш айса яьккха ха, ялсмален наӀарех чу-ара ювлаш яьккхача санна хет сона, тахан из йоацача хана къаьстта а. Массаза бахац вайна да а нана а. Бакъда бицбенна ха-м ягӀац цхьаккха минота.

Дукхаза хезад вайна; «Нана дӀаяьлча йиӀий дег тӀара зиза Ӏодож», оалаш. Цунах тарра, из йоацаш висача дика хов цун хам.

Цхьаннена а къайле яц, керттера наьна рузкъа дезалхо хилар. Ший дезалхочунцара безам, боарам боацаш боккха ба наьна. КӀаьда а къахетаме а кулгаш да наьна.

Уж сай наьна кулгаш цӀаккха а дицлургдоацаш, дег чу дисар сона цхьан дийнахьа. Со балхара чуеча со йолча хьоашалгӀа енаяр са нана. Дунен хало дика яйза саг яр из, цудухьа хетар ший ханал дикка къаьнагӀа. Тхона чӀоагӀа тоам хулар из еча, тхоай коа гӀолла хьал-Ӏо йодаш яйча, ма ярра цун йӀовхал хоалуш хулар тхона. Бераша кхааш доахар балхара чуйоагӀача сога: «Вайцига нани енай хьона!» - яхаш. Сайна хоа а луш, дега тоам хулар сона уж дешаш хьахезача. Цу ханашка башха нахага телефонаш а яцар, хӀанз санна ховш хилацар, вена хьаэттача мара, саг воагӀий а. Иштта нийсденнадар из а.

Са гӀадъяхара мах баь саг варгвацар, цул везагӀа хьаьша вацар са цӀен. Хетаргахьа, из-м массане а иштта еза хул. Со цӀагӀа чуяьлча, сона яйра Ӏаькъа чу сискал юллаш йоалла сай хьамсара, боча нана. Тахан санна бӀаргашта хьалхашка латт сона цо сискала бустам боаккхаш тӀагӀолла йистош дӀа нийсъеш хьийкха кулг. Са бӀарг тӀасецар къаьстта цу тӀа, ший тайпара ноанал хетар сона цо дечох, чам хулар цо кийчдаь даар дуаш, вӀалла виза ца кхеташ. Ха яьнна хиларца, боча йолаш лорайора из, наггахьа мара ноанал тӀа ца оттийташ. Из а цун ший догьэттача мара хилацар. Цхьайолча хана оалар цо: «ХӀанз аз дергда вайна ноанал, тӀаккха тӀатохар, кхы оаш дечул вогӀ а дергдац». Цудухьа дарий а хац, чӀоагӀа гӀадъяхар со, сай дезалца из фусам-нана хинна кхесташ бӀаргаяйча. Цу хана мара аз теркалдаь хӀама а дацар из. Ший тайпара беркате кулг зийра аз цу даар тӀа. Хетаргахьа, се цунца яхаш цахилар хургдар-кх из. ЦӀаьхха согахьа хьа а хьежа, нанас аьлар: «Хьо чуйоаггӀашехь а, даьй кхача кийчбе эттай со. Фу хургда сискал-кӀодар даарал чам болашагӀа?» Наггахьа мара са фусаме я раьза хилацар из. ГӀулакх дац, маьре яха йоӀ йолча дукха леста, оалар цо. Тахан-м башха лорадеш хӀама дац из. Сайга хаьттача, аз хӀара кӀира нана ший йоӀ йолча хьоашалгӀа хулийтаргьяр. Фу дергда, вай Ӏадаташ иштта хилча, наха дер мара де йиш ца хилча? Хьалхара ноаной хӀаьта а бар, эсала хӀамаш ца дезаш. Уж-м хӀанз а дацар эшаш, бакъда зама хувцалуш йоагӀа, хӀанз башха теркалдеш а дац из.

Наьна кулгашта де ца могаш хӀама дац. Тхона болча тоама а, хӀара шера баа сом хилийтара а, хозала а нанас кхеяь йоккха беш яр тха. Ахкан замалахьа сом кхаьчача, сай нешашца цу гаьнашта кӀалха ювргӀа боаржабийя, ловзар со зӀамига йолаш. Гаьн тӀара сом боаккхаш, из бохкаш санна ловзараш дора оаха, цхьа зӀамига кор санна моттиг а йий, со йохкаш яр, са нешаш-эцархой хулар, иштта ловзараш дора каст-каста. Тика чура болх даим хоза хетар сона. Цу заман чухь хоза, кӀай кий тилле, хьалхашка тӀолг элле, тараз тӀа хӀамаш озаш латтарех хьагаш хулар со. Юххьанца аз лаьрхӀар тика болхло хила. Бакъда болх геттара бехктокхаме хилар массаза дагахьа латтар сона, хӀана аьлча сайх Ӏаьдала хӀама хьарчар а кхерар, цо кӀеззига юхатохар со цу балхах. ТӀехьагӀа лор а хьехархо а хила ловш ха ера. Цунах цхьаккха кхоачаш а хиланзар.

Ха дӀа мел йода уйлаш хувцалора. ЦӀаккха а йицлургьяц наьнаца яьккха ха, эггара хозагӀа йола ха яр из. Цхьаккха гӀайгӀа е бала хила йиш йий-хьогӀ укх дунен тӀа, нана уллув хилча!?. Цхьаккха а дезалхо ма вусалва нана йоацаш, цох хьагаш.

Электронни газета язле

(PDF) кӀира цкъа арадувла къаман юкъара «Сердало» газет, цӀагӀара ара ца воалаш деша таро я

Хьаязде