Iаьдалгахьара йоакхо йой а, ишколашка, берий бешамашка дIахьехе а, тахан мотт бувцара гIулакх тоаденнад ала йиш йолаш дац вай. Сога хаьттача, ший бахьанаш да мотт дегIабара духьале еш. Хьалхара бахьан да, мотт бувцаш, каьхата мотт боаржабеш йола моттигаш ладара хилар. ШоллагIа бахьан да, денгара-денга гIалгIаша шоай мотт кIезигагIа бувцар, бувцачар а, шаьра ца бувцаш, эрсий меттаца эбеш бувцар. Наьна мотт бувцаш бола гIалгIай кIезиглуш боагIа, итт-пхийтта шу хьалха, юртара бахархой, мотт цIена ховш, берашца цIагIа из бувцаш бар, хIаьта хIанз, цIагIа къонача даьша-ноаноша берашта, ага хана денз, Iомабер эрсий мотт ба. Боккхий нах болча фусаме мара къаман мотт бувцац. Из доккха зе да вай зIамигача къаман мотт дегIабара. Дезалца нанас бувцача меттах мара хилац наьна мотт. Цудухьа дукхагIа меттацара лоархIам а, чам а, къаман хоза гIулакхаш а бера довзийтар нана я. Хоза хета аьнна дешаш дац уж: «КIаьнк дика кхевечо, къонах кхеву; йиIиг дика кхеечо, къам кхеду», - яхараш. ДукхагIча даькъе гIалгIай наьна кара да, бера вай къаман мотт Iомабар, безабалийтар. Цунна деша, язде бер Iомадар тIадиллац вай; мотт Iомабеш доагIача хана бераца гIалгIай мотт цо бувцаре, вай мотт лорабара, Iомабара доккха дакъа юкъехьоргдар хIара гIалгIай нанас.

Мотт лорабари дегIабоалабари дерригача къаман юкъара гIулакх да. НизагIа ший мотт бувцийта вIаштIехьадаргдац, тахан вайна эрсий мотт а ингалсий мотт а эшаш ба. Цхьабакъда хIара къаман шийна ха а деза, къам доккха дале а зIамига дале а, мотт боацар къам доацилга. Мотт къаман овла ба. Къаман яхь, денал, къаман сийле наьна метто санна, дег чу кхеергьяц кхыча метто. ГIалгIай санна долча зIамигача къаман мотт геттара а чIоагIа бувца а беза, гIалгIай меттала дукхагIа язде а деза – из бокъо тахан вайна конституце а еннай. Вайна эхь хет наьна меттала воайла къамаьл де. Балха, базар тIа,транспорта тIа вайна тахан хозар эрсий мотт ба. Вай тахан ладарло йойя, вай тIехье вай бийца мотт кхетабеши бувцаши хургьяц. Мотт дийна хургба, из наха бувце. Цудухьа тахан лаьрххIа къаман программа хинна дIаотта деза, мотт лорабарцеи дегIабоалабарцеи дувзаденна декхар. Нагахьа вай мотт бувцаш хуле, вай къам дахаш хургда укх лаьтта. ГIалгIай кхувш йола тIехье; шоай мохк, мотт, эздел, Iадаташ, истории, къаман сий дола къонгаш бовзаш, даьй гIулакхаш лорадеш; кхее еза.

Цу хьакъехьа тха колледже дукха яхьаш, йийлла урокаш, литературни сайренаш дIакхухь. Тха хьехархоша алсама къахьег гIалгIай мотт дIахьехаш. ДIадахача дешара шера, студенташца кийчъяь, «БIаьшерий боадонгара» яхача Базорканаькъан Идриса романа хетаяь гIалгIай меттала дешара кхетаче дIайихьар. Цига дакъа лоацаш бар цхьоалагIча курсашкара студенташ.

«Даьй мотт» яхача ганзо дIакхухьача дунен юкъерча яхьашка дакъа лаьцад тха студенташа. Къамурзой Тамарас гран-при яьккхар «эссе» яхача даькъе (хьехархо Къулбажанаькъан Х. И.),Эгенаькъан Лейлас хьалхара моттиг яьккхар « Презентаци» яхача даькъе (хьехархо Тоалданаькъан Р. У.)

Лакхе хьоахабаь колледжа хьехархой дипломашца белгалбаьхар «Даьй мотт» яхача ганзо, студенташца дика болх барах.

Мотт дIегIабоалабара хьалхара гIа боаккхараш ба Iилманхой, журналисташ, йоазанхой, хьехархой, гIалгIай мотт цIена, нийса бувцараш. Цох къаман керттера декхар лаьрхIе, метта оарцагIбоал уж. Мотт ишколашка хьехар тоаде деза, хьехархой бехктокхам кхы тIа лакхбе беза, дешархошка, кхыдола Iилмаш санна, Iомабайта беза гIалгIай мотт. Сона вай мотт нийса бувца, хоза бувца, даьша бийццача тайпара бувца, таржам нийса деш а, гIалгIай мотт шаьрбеш а, Iомабеш а йола передачаш телевидене а радио чу а дукхагIа хилча бакъахьа хетар. Цул совгIа, даьша-ноаноша дукхагIа теркалде деза шоай бераша мотт Iомабой, ишколе цох дика деший яха дош.

Вай мотт бувца а, Iомабе а, иллешца бекабе а маьрша хилда вай мехкара вахар а вай къам а.

Тоалданаькъан Радимхан, Наьсарерча политехнически

колледжа гIалгIай метта хьехархо