ГӀалгӀай къаман
юкъара газет

Кердадараш

Хозача гIулакхо везаволийт саг

Журналистах ЦIолой Iаьлий Русланах

Цхьабола нах хул, шоаш даь ер ма дий ала доккха хIама деце а, геттара шоай баьччал даккха гIерташ, даьраш а цадаьраш а дувцаш, шоаш наха юкъе дIабовзийта гIерташ. Вожаш хул, хьаьнала, цIена баьхабале а, шоашта паччахьалкхено тIадилла декхар дизза кхоачашдаьдале а, цох дувца ца ловш, сабаре, «со» яха уйла тоIае гIерташ, наха дегаза ца боалаш, безалуш. Цу тайпарча бакъахьарча нахах ва аьнна хет сона, тахан айса вувцаргвола саг. Сона хийтта ца Iеш, из мел вовзачарна а иштта хет из. ЦIаккха воча хIаманца из хьоахаваь хезавац сона. Даим наха тIера волаш, шийна дулургдола гIо царна деш, хьавенав из таханарча денга кхаччалца.

ЦIолой Руслан ваьв 1944-ча шера Мочкъий-Юрта Элмарзий Iаьлийи Овшанаькъан Махьмада Фасиманеи дезале. Да дийша хиннавац, бакъда цхьацца чIоаггIа наха эшаш йола балха говзалаш йолаш хиннав. Цун наьна-воша Къоастой Ахьмад Буро тIа тIоарскаца балхаш деча завода технолог волаш къахьийгарех ва. Цо хьалвига хиннав Руслана да, аз цхьацца хIама Iомадергда укхунна, аьнна. Нахьарашца деш дола тайп-тайпара технологически балхаш Iомадаьд цо Iаьланна. Иштта вай хозяйственни оала сапа хьаде а Iомаваьв. Из хIама вай Сибре дигача заман чухь чIоаггIа накъадаьнна хиннад Iаьлийна шийна а кхыча наха а. Вай мехкахдаьхар хала ха хиннай, чакхбаланза латташ тIом хиннаб, тиф яха лазар долаш дукха нах хиннаб, кхыдола вонаш а хиннад мехка лелаш. Цу хана Руслана даь-веший кхо йиIиг а енна хиннай, цхьацца ди мара юкъе ца долаш; пхи шу, ялх шу, ворхI шу даьнна. Ха иштта эттача, юртарча доахан доадеча моттиге къахьегаш хиннав Элмарзий Iаьла. Дийнахьара ший болх баь ваьлча, бийсан 3-4 сахьат даьлча юха а вахе, цига сапа де эшаш дола хIама кийчдеш хиннад цо, шоллагIча дийнахьа, хьа а дийя, наха дIадекъаш хиннад сапа. Из хIама дIахайнад директора. ТIавийха хаьттача, геттара могадаьд цо деш дола хIама. Эрсий къамах волча цо шоай болхлошта лаьрхIа а хьадайтад сапа, дуккхача наха дIакхаьча хиннад из. Тоъал ха яьккхай Элмарзий Iаьлас наха сапаш деш а уж декъаш а.

Ишттача дезале ваь хиннав Руслан. Вай мехкахдоахача хана цхьа бутт биза хиннаб цун, наджгоанцхой бетта 25-ча дийнахьа ваь хиннав кIаьнк. Цига Iодугаш хинна халонаш, нанас дувцарах мара дагаягIац цунна. Уж мишта хиннай вайна массарна а ховш да, боккхагIчарга гIолла. Мишта лайнай шелал, моцал, цхьаккха тайпара адамий бокъо йоацаш цахилар — уж шедар, вайна диц ца далийта санна, хьадийцад дагадоагIаш хиннача наха. Беррига салтий а эпсараш а хиннабац Сибре бугача нахаца къиза. Царех цхьан эпсара, арабоахача дийнахьа, тIехьа а ведда, барзкъаш тега машен хьаеннай фусам-нанна. Iокхаьчачул тIехьагIа, цунна из чIоагIа накъаяьннай берий хIама тегаш. Цул совгIа дезал кхаба а новкъостал деш хиннад цо, цунца тийга хIама йохкаш, пайда беш хиларах. Казахстане уж баха ховшабаьб Кокчетавски областерча Щучински кхалерча Каменни Карьер яхача юрта. Цига эггара хьалхара доккха хатар доагIа цар дезалга, 1947-ча шера да воацаш, бойла бус уж. Шин бераца — Iайшатацеи Русланацеи — цхьаь йисача нанна хала доландаь, бокъо а яьккха, ноанахой бахача Алма-Атински кхаленна чуйоагIаш йолча Весёлая Жизнь яхача юрта дIабуг уж. Из бокъо царна яьккхар хиннав Руслана наьна-йиша йига найц Чахкенаькъан Осман. Из гIалгIашта дукхагIа дагавоагIа, парте Нохч-ГIалгIай обкома секретарь хинна саг санна. Сона-сайна а вайнав Осман бIарга. Из дар 80-ча шерашка. Шолжа-ГIалий тIарча йоазанхой Союзерча литературанна пропаганда еча отдело массехк йоазанхо, со а волаш, шахьар тIарча ветераний салоIача цIагIа къамаьл де а шоай йоазош деша а вахийтар. Тхона хьадухьалвера кIайвенна, юкъерча дегIара саг, эздийча IаьдалагIа кийчвенна, ший ханага диллача куц-сибат долаш, саг вар из. ГIалгIай меттала из йистхилча, цецваьлар со. Шортта хаьттар аз новкъосташка:

— Малав из?

— Вовзаций хьона, Чахкенаькъан Осман ма вий из?- хезар сона.

Цу ханналца сона вайнавацар из. Осман цу цIен директор волаш къахьегаш вар, пенсе а ваха. ТIаэцаш мо, коа араваьнна, хоза накъа а даьхар цо тхо.

Цу Османа кердача моттиге дIабига хиннаб ший уст-йиший дезал. Ювцача юрта хиннай Советски Союзе эггара йIаьхагIйола колхоз, цунна кулгал деш хиннав Социалистически Къахьегама шозза Турпал, Руслана хIанз а дагайоагIа цун тайпан цIи, Манько яхаш хиннав из. Кхыча тайпаех бола а дукха гIалгIай, нохчий бахаш хиннаб цига.

ГIорваьнна йоазанхо хинна Чахкенаькъан СаIид хьаваьннача цIагIара нах а цига бахаш хиннаб. Иштта цу юрта кхувш венав Нохч-ГIалгIай Паччахьалкхен телерадио председатела заместитель хинна Овшанаькъан Мустафа, из Руслана наьна-воша хиннав. ВIаший дукха гаьна боацаш баьхаб Мержой, Гаьгенаькъан, КIориганаькъан, Къоастой, бакъда ЦIолой цхьа цIа (акхардар) мара хиннадац цига. Дунен вовзача Александр Сергеевич Пушкина цIерагIа урам хиннаб ераш баха сайцар. Алма-Ата дIаяьлча, юрт дIайолалуш хинна эггара хьалхара урам хиннаб из, Казахстана столицанна 10-12 километр мара гаьна а хиннабац. ТIехьагIа 70-ча шерашка космонавташта дачаш а яь, геттара чIоагIа тоаяь хиннай йоах из моттиг.

Весёлая Жизнь яхача юрта бахача хана, пхи шу даьлча денз, мел хинна хIама дагадоагIа Iаьлий Руслана. 1948-1949 шерашка, моллагIа хIама эцаш хилча, аргIа лаьца, цига латташ дикка ха яккха езаш хулар. Нанас, ше цхьаннахьа а этте, кIаьнк кхыча хIаманна аргIа лаца оттавеш хиннав. ДагадоагIа цунна, Алма-Ате нанас Iо а вига, маькха эттача аргIанца ше лаьтта. Сов йIаьха ха йоаккхаш цига латтарах, кIаьдвенна кIаьнк Iохайннача тхьайса дIаваха хиннав. Ер санна бераш шоашца а долаш, дукха нах хулаш хиннаб цу тайпарча моттиге баьхке. Халонаш яцар аьлча бакъ хургдац, хIанзарча бераша бергбоаца болх беш хиннаб цу заман чухь, ханал хьалха ондадаьннад, оалаш хиннад цу ханарча берех. Нана колхозе балха хиннай, тайп-тайпара балхаш деш: Iаж, баьцакомар, ялат дIадувш, чуэцаш. Iай балхах мукъа юташ хиннай из. Йоккха беш хиннай дезала, 30 сотенга кхоачаш. Нана мукъа йоацандаь, 1-2 километр мара гаьна боацаш баха наьна-да, наьн-нана Iо а баьхке, цу беша хьажкIа, кхыдола ялат дIаде новкъостал деш хиннад. ХIаьта Руслан а даим царна гIо деш, къахьегаш хьавенав, зIамига волча хана денз.

1951-ча шера, ший ворхI шу даьннача хана, юртарча ишколе деша вода кIаьнк. Из дикка гаьна ваха везаш хиннай. Цар цIеннеи ишколани юкъе 5 километр хиллал никъ баьллаб. Амма наькъа а дешара а хало ловш, дика дешаш хиннав Руслан зIамига вале а. Ишколе хьехараш дукхагIа эрсий хьехархой хиннаб. Дешархой эрсий, казахаш, жугтий, тIехьагIо Поволжски немций хиннаб. ГIалгIайи нохчийи бераш а дукха хиннад юртарча ишколе. Цига ше яьккхача хана хиннача дуккхача хIамашта юкъе цхьа хIама да, вай мехкахочоа цIаккха диц ца луш. Из шоллагIча-кхоалагIча классе волаш, цхьа воккха, ЦКара хьаким вена хиннав юрта. Цун цIи белггала дагаягIац, геттара зIамига хиннача кIаьнка. Йоккха, йIаьха шинела хьисапе, боккха элтара кач уллаш полтув ювхаш, хиннав из. Цунна духьалдахача лургдола зизаш хьа а денна, хьалхашкахьа Iооттадаь хиннад Руслан юкъе вола вайнаьха бераш, бакъда кIеззига ха яьлча, царгара зизаш дIа а даьха, уж IотIехьашка а баьха, кхыча къамех долча берашта дIаденнад. Цу хана ший дега яь хинна чов, хIанз а йицлуц цунна. ЧIоагIа новкъа хиннадар из, цох кхета ца могача дешархошта. Царех ца тешаш даь хинна хургдар-кх из. Иштта хала, массарна цхьатарра Iаткъаш, во ха хиннай цар Сибре яьккхар. Цу ишколе 1957-гIа шу хьатIакхаччалца дешаш хул из, цу хана цо чакхъяьккхаяр 6-гIа класс. Цу шера Даькъасте цIабоагIа уж. Дай баьхача Пригородни кхалерча Мочкъий-Юрта хьалчубаха лоархI цар, хIана аьлча из хиннай дай баьха а уж Сибре Iобигале, Iобугача хана Iийна юрт. Бакъда цига уж а кхыбола цар гаргара нах а хьалчубитанзар. Кхы цох хIама а ца хинна, Наьсар-Керте яха наьна-йиша Лейла йолча дIаболх. Цул тIехьагIа масcехк бутт баьлча Фасиман балха йода Шолжа-ГIалий тIарча СМУ-3 чуйоагIача бетон, маркхал хьабеча 10-12 сагах латтача бригаданна кулгал де. Цигара маркхал дIакхухьийташ хиннаб Калинина цIерагIча юрта еш латтача Iаьдала коттеджашта. ЦIабоагIача наха дIателаш хиннай уж. Цига болх барах дезала нанна «Сийлен хьарак» яха орден енна хиннай. Цунна из Нохч-ГIалгIай Лакхехьарча Совета Президиума председатель хиннача Оалмазанаькъан Илеза хьалуш даьккха сурт да Русланага. Акхар дезала а, наьна-даьна а, наьн-нанна а яьй юкъара коттедж. Бакъда Фасиман а цун бераш а, Старая Сунжа яхача моттиге, Iаьдало новкъостал а деш, цIенош дийя, баха дIаболх.

Шолжа-ГIалий тIа Руслан деша вахар № 19 йола ишкол яр, трампарка юхе яр из, 1-ча микрорайоне дIабодача новкъа. Цул совгIа, цу юхе яр дахчан балхаш деш йола, кхыча дешашца аьлча, мебель хьаеш йола моттиг. Цига хулар дешархой цхьайола къахьегама урокаш, царна цхьацца кулгаговзал Iомаеш. Цига Iомадаьр накъадоалар цIагIара цхьацца балхаш деш. Масала, наьн-нанна гIандаш а истол а ше хьадаьдар Руслана.

Цхьайола къахьегама урокаш трампарка ремонтни цехе хулар. Цхьан кIира слесара говзал, вокх кIира токара говзал хьехар цига. Уж шаккха дика Iома а яьяр цо, тIехьагIа чIоаггIа накъа а яьлар. Бакъда из ишкол йизза чакхъяккхац цо. Ший 15 шу даьннача хана, сайранарча ишколе деша вода, из яр Шолжа-ГIалий тIарча Субботников цIерагIча урам тIарча № 22 йолча ишколен тхов кIалха. Деша ваггIаше а, «Сердало» газете къахьега лоархI. Цхьан юкъа дIа ца эцаш витар из, зIамига ва, аьнна. Юххера а, корректора гIонча волаш, дIаийцар къаман газете. Цу хана редакцен кулгалхо хиннав Лаьнанаькъан Мустафа, цун заместитель — Хаматхананаькъан Жабраил, бехктокхаме секретарь -Осменаькъан Хьамзат. Дукха еце а, гаргалол йоаллаш хиннав Керама Мустафай акхар цIенца. Наьна-дас дехар дича:

— Хьавайта со волча, — аьннад редактора. Бакъда профкома бокъо ца елча, из дIаэца лаьрхIа хиннавац кулгалхо. Профком гул а яь, цо фу оал хьежав. Русланага редактора даь эггара хьалхара хаттар хиннад:

— Деша хой хьона?

Йишас новкъостал а деш (ала деза йишас Iайшата а «Сердало», радиокомитета машинистка йолаш болх баьб, аьнна), газет деша Iомавенна хиннав къона къахьегамхо.

-Хов, — жоп деннад кIаьнка.

— Дика да. Iояздаьр деша ховргдарий хьона? —хаьттад юха а редактора.

— Ховргдар, — укхо аьлча, йоазув даьд журналиста. Сона яйнай Керама Мустафай хатI, чIоагIа хала ешалуш яр из. Ерригача редакце цхьа машинистка мара яцар, цох кхеташи цунна кепа тоха ховши. Ваьлла-ваьлла, йоазув а даь:

— Iодешал, — аьннад Лаьнанаькъанчо.

Iо а дийша:

— Укхаза цхьа гIалат да, — аьннад зIамигача сага.

— МалагIа да из? — хаьттад балха отта веначоа фу хов хьажар духьа, лаьрххIа гIалат юкъеделлача воккхагIволча новкъоста.

— Юртбоахам яхача дешацара «а» юкъедитад...

— Из доацаш хилча, фу хул укхох? — Руслана ховча хIаманна духтIавала гIийртав редактор.

— ТIаккха бохам хул укхох, — жоп деннад корректора говзал Iомае ловш волчо.

— ХIа, мичара Iомавеннав хьо деша?

— Язде дика хац сона, Iодеша дикагIа хов, — шийна ховчох-довзачох тешаваьв цо Керама Мустафа.

— Дика да, — аьннад кулгалхочо. — Кхоана хьавоагIаргва хьо. Аз дIааргда хьога корректорски мичай, — аьнна, дIавахийтав цо керда болхло. Газета редакци ЦIеча фронтовикий урам тIа хиннай, Iилма-тохкама институт чуйолча цIагIа. Цигара гаьна йоаццача Революцен проспекта тIа яр корректорски а типографи а. Цхьа зама яьлча, «Аракелова тика» хилар цу цIагIа. Выпускающе болх беш хиннав Эгенаькъан Хьамид, хIаьта воккхагIволча корректора гIулакха тIа хиннав Долакоа ваь, хьалкхийна, цигара тIем тIа ваха хинна Доданаькъан Iамар-Iаьла. Укхаза дагайох сона РФ заслуженни артист хиннача Хамхов Ахьмадаца се царцига хинна ха. Хетаргахьа аьлча, из яр 70-гIа шераш чакхдоалаш хинна ха. МагIалбика районе вахар со Элмарзий Ахьмадаца. Артиста а поэта а лайра Iамар-Iаьла волча ваха. Коа цIенош деш воаллар мотташ ва со из, Ахьмад вена гIадваха, котамаш йоаяйта, цхьана багIаш дикка ха яьккхар цар. Из Iамар-Iаьла хиннав «Сердало» воккхагIвола корректор. Цунца цхьана из болх беш хиннай Муцолганаькъан Рая. Из хьоахайича:

— Дика саг а яр, — оал Руслана. — Дукха хIама Iомадир цар сона. Уж сона дага ца бохаш ха яц, каст-каста дагабох сона уж. ГIалагIай метта лерттIа деша, язде, алапашцара гIалаташ тоаде — корректора балхаца дувзаденна мел дола хIама цар Iомадир сона.

Мукъа ха йолча хана Эгенаькъан Хьамидага ладувгIаш хиннад кагехчар, хIана аьлча цунна дукха хIама ховш хиннад багахбувцама юкъера. Иштта дукха хIама бIаргадайна, Сийлахь-боккхача Даьймехка тIем хинна саг хиннав Iамар-Iаьла. ТIем тIа вахале, 1938 шера денз, гIалгIай радио эггара хьалхара диктор хиннав из. Корректора гIонча а корректор а волаш, цхьан-шин шера царца болх бир Руслана, цул тIехьагIа эскаре амал де вахар кхаь шера. Белоруссерча геттара къаьнача Мозырь яхача шахьар тIа кхоач из, ракеташ йолча тIема даькъе. ХIара бетта цхьацца каьхат яздеш хиннад цунга Iамар-Iаьлас гIалгIай меттала, шоаш болх мишта бу а, газет ара мишта доаккх а, керда фуд а дувцаш. Цига а йоазонца бувзабенна болх бора Руслана, Белорусски тIема округа газета лаьрхIа цхьацца йоазош деш. Эпсара дарже вацар вай мехкахо, зIамагIвола сержант вар. Ер дIакхаьчача тIема даькъе гIулакх деш а хинна, хIетта цIаваха хиннавар цигара кхо гIалгIа. Уж байза волча бригада командира хаьттад:

— МалагIча къамах ва хьо?

— ГIалгIа ва со, — аьннад къонача салтечо.

— Хьо дикагIчар мугIаре хила веза, эздий а дика а нах да шо, — аьнна, гIалгIай хоастабаь хиннаб эпсара. Цига гIулакх деш хиннача гIалгIаех цаI хиннавар Тоалданаькъан Батыр. Вайна вовзаш ва из саг, хIана аьлча цхьан юкъа ГIалгIай Республикан хоржамий комиссе председатель волаш болх бир цо; ше сабаре, хьаькъале, эздий саг волга хьагойтар цо ший къаманна а. Командира а чIоагIа везавенна хиннавар из.

Эскарера цIавеча, юха цхьа шу хиллал йолча хана, «Сердало» газета корректор хул вай мехкахочох. ТIаккха журналиста дешар деша дагахьа, М. Ломоносова цIерагIча МГУ деша отта вода. Цига экзаменаш яла езар йоазонца а дIадувцаш а эрсий меттах, исторех, ингалсий меттах. Эггара хьалха кхоллама конкурсах чакхвала везар, кхыча дешашца аьлча, Iайха даь йоазош довзийта дезар. Еррига экзаменаш дIаяла кийча вар из, бакъда аттестата тIа ингалсий мотт Iомабаьбац аьнна яь белгало яр. Из ца хайча цига дIаэцацар. Йоазош-м цу ханале долаш дар цун, «Сердало», «Комсомльски племя» яхача газеташ тIа кепа теха. Бакъда каьхаташ дIаэца тиганзар уж дIаийдеча комиссе, ингалсий мотт бахьане.

— Мотт Iомабергбар аз, цхьацца хьехархой оттабаь, — аьлча а, хIама хиланзар.

— Тха бокъо яц уж хьаэца, декана тIагIо, цо фу оал хьажа, — хьехам баьб зIамигача сага.

Декан хиннав Ясен Николаевич Засурский яхаш. Цо а керасти даьд, бокъо яц ший аьннад, цIа а гIойя, ингалсий мотт Iомабийя юхавола. ТIаккха хьожаргда вай. Кхы цох хIама ца хулаш цIавеча, радиокомитете балха вахар Iаьлий Руслан. Корреспондентски бувзамий отдела заведующелла дIаэц из. Каьхатий отделабар санна болх хиннаб из, штате боацача корреспонденташа передачашта лаьрхIа хьаена материал редакцешка гIолла дIа-хьа яла езаш хиннав из. Цу тайпара корреспонденташ дукха хиннаб цу заман чухь, заводашкара а, фабрикашкара а, транспортаца бувзабеннача къахьегамхошта юкъера а хиннаб уж. Цига къахьегаш цхьа ха яьлча, Харлампиди Кира яхача желтий къамах йолча, кагирхой передачаш кийчъеча кхалсага оал:

— Даим а укхаза болх баь варг мичав хьо, са редкценна йоазош де вIаштIехьадаргдарий хьа?

Радиора болхи газетера болхи вIаший тара бале а, ший башхалонаш йолаш ба. Цу гIулакха раьза а хинна, йоккха поалхам йолча цу кхалсага хьехамга ладувгIаш, радиора болх бовза, Iомабе вIаштIехьадаьлар Руслана. Иштта шийна гIо даь саг санна, вувц цо Пхьилекъонгий Махьмад-СаIид а. ДIахо гIалгIай меттала передачаш кийчъяр тIадулл цунна, хьалхагIа из хул промышленни отдела редактор, тIаккха воккхагIвола редактор, литературни передачаш кийчъяр цунга кхоач, Гаьгенаькъан Гирихан радиокомитетера дIавахчул тIехьагIа.

Цу юкъа саг йоалаю вай мехкахочо. 1968 шера денз, «Сердало» газета корректор хинна Кхоартой (Дебаранаькъан) Аза яр цун фусам-нана хиннар. Газете болх беш байзабар уж. Изи Малсаганаькъан ШафиIати (Фая) цхьана къехьегаш бар, газета гIалаташ тоадеш. Саг йоалаяр нийслу 1970 шера. Кхачан техникум яьккха яр Ахьмада Аза а.

Цхьа ха яьнначул тIехьагIа, юха а МГУ деша отта лоархI Iаьлий Руслана. ХIаьта а, оалаш ма хиллара, дешар цIаккха а тIехьа дац. ХIанз ингалсий мотт а Iомабаьбар цо кхаь бетта, из мотт хьехаш волча Банхайнаькъан Хьажбикарца. Хьехархочо аьннадар, йиъ яха оценка яккхал хIам хов хьона, бакъда Москверчар хьона фу оттаергья хац сона. Массайолча экзаменех йиаш яьхар цо. Иштта журналистий факультете дешаргдолаш, чакхваьлар из. Къаьстта а лоархIаме яр сочинени, из Шолохов Михаила «Поднятая целина» яхача романах язъю цо, роман дика харах аьттув боал цох а дика оценка яккха. Йоккха конкурс а хиннай цига, берригача СССР оалача мехкара кагий нах, мехкарий хиннаб деша отта ловш. Кавказера а дукха кагирхой хиннаб цига дешаш: шиъ нохчо, селий мехкара, Юкъерча Азера. кхычахьара. ЙIаьххача хана царца бувзамаш лоаттаду, дIа-юха каьхаташ язду гIалгIай зIамигача сага. Из дешаш хиннар яр радио, телевидене болхлой кийчбу отделени. Иштта цу университете хиннай газеташта эша болхлой, книжкашта кепа еттара эша болхлой кийчбу отделенеш — ерригаш кхоъ. ХIанз, Руслана яхачох, уж 5-6 факультет я. Хьехархой геттара кIоарга хьаькъалаш долаш хиннаб цигара. Лекцеш ешарашта юкъе хиннаб мехка цIихеза Iилманхой, царех цаI хиннав Лев Толстой виIий виIий-воI Толстой Илья Владимирович. Дийша воалача хана, цо язбаь дипломни болх хиннаб, «1923-1927 шерашка арадийнна «Сердало» — дукхача ахархой газет», яхаш. «Наш дом на Маховой» яхача книжка тIа я, Москве журналистий дешар дешаш баьгIарий цIераш а тайпан цIераш а. Царна юкъе ва ЦIолой Iаьлий Руслан а. Цул совгIа, цига дешаш хиннаб гIалгIай: Лаьнанаькъан Борис «Советски Росси» яхача газете болх баьб цо), Гадаборшанаькъан Осман, Овшанаькъан Мустафа, Саганаькъан Iалихан, Колой Халат, ГIайтакханаькъан Фатима. Газете а радио а къахьегаш яьккха ха дIалаьрхIача, Руслана 41 шера къахьийгад. 2001 шера денз, пенсе вахав из, хIаьта а массехк шера «Сердало» газетаца къахьегаш а хиннав (1993–1996).

Виъ дезалхо хиннав Русланеи Азайи дезале. Хала хете а Азаи воккхагIвола воIи, дукха юкъ юкъе ца йолаш, соахка кхелхар. ВоккхагIча виIий цIи Аслан яр, цо Москвера автомеханически институте дийшад.

ШоллагIйола Iайшат Москве ях, Налганаькъанга маьре а йолаш, цо тIехдика Шолжа-ГIалий тIарча кооперативни училище а медучилище а дийшад; кхоалагIа Гилани ва, цо Москвера технологически академи яьккхай, цул хьалха Шолжа-ГIалий тIарча художественни ишколе дийшад, цудухьа сурт хоза дуллаш ва. Ший 10-11 шу даьннача хана, хIетта арадувла доладеннача «СелаIад» яхача берий журнала сурташ дийхкад цо. ВиълагIвар Илез ва, из Москве травматолог-ортопед волаш, лора болх беш ва.

ТIехьа тIакхувш йола тIехье а, хьаькъале, наха езаш кхувш йоагIа. Масала, Руслана виIий Аслана йоI Алина, Троицкера ишкол дошо майдилгаца а яьккха, хIанз ГIалгIай паччахьалкхен университета лорий факультета 4-ча курсе я. Кхыдола виIий а йиIий а бераш иштта дика дешаш да.

Дуккхача моттигашка хинна а дуккха паччахьалкхен совгIаташ денна а саг ва вай мехкахо. Цои Овшанаькъан (Ювсапанаькъан) Лейлиханеи 1998 шера дакъа лаьцад Москве хиннача Россе журналистий VI-ча съезде. Иштта Руслана еннай СССР паччахьалкхен телерадио сийлен грамота, Нохч-ГIалгIай журналистий Союза сийлен грамоташ, республикан телерадио сийлен улга тIа белгалваьхав массехказа, эскаре волаш «Сийлахь-боккхача Даьймехка тIем тIа Котало яьккха 20 шу дизара» хетаяь майдилг еннай цунна. Къаьстта теркам тIаозаш да, цунна дика вайнаьха IаьдалагIа халхавала ховш хилар. Эскаре волаш, цу халхарах 1967 шера Москве хиннача Ерригсоюзни фестивале котало яьккхаяр цои цун новкъосташеи. Фестиваль хетаяь хиннай Октябрьски революцени советски эскареи 50 шу дизара. Цига кхачале, Белоруссе хиннача фестивале 60 кхоллама тоабанна юкъе толаш хиннабар уж.

Ала деза, 1972 шера денз, из СССР журналистий Союза доакъашхо ва, аьнна. Вешта аьлча, ах бIаь шу да из журналистий мугIарашка вола. Цул совгIа, цо ше а кхебаьб цу юкъа къона журналисташ, из хьехаш хиннав болхлой юрташкарча корреспонденташта.

ЦIолой Руслана ГIалгIай Республика хьаяьчул тIехьагIа болх баьб «ГIалгIайче» яхача ГТРК керттера редактор волаш. Миччахьа ше къахьегаш вале а, ший болх дика ховш, из цIена хьабеш, наха лоархIаш, сий деш хьавенав журналист. Карарча хана а, «Сердало» газетаца бувзам лоаттабеш, яздеш ва из.

Лоацца аьлча, хьаьнала, цIена ваьха саг ва Iаьлий Руслан, цунга хьежжа я тIехьа тIакхувш йола тIехье а. КъаьнагIчарех цаI вола вай журналист а эздий саг а дуккха ваьхача дика хеташ, чакхдоаккх аз цох дола сай йоазув. 

Электронни газета язле

(PDF) кӀира цкъа арадувла къаман юкъара «Сердало» газет, цӀагӀара ара ца воалаш деша таро я

Хьаязде