Келаматанаькъан Махьмуд-Ӏаьлас ГӀалгӀайчен таьрахьашка ялара никъ къоабалбир
Келаматанаькъан Махьмуд-Ӏаьлас белгалбир «ГӀалгӀай Республикан паччахьалкхен доал дара, вахарца дувзаденна даькъа, экономика таьрахьий к1ийлен тӀа яхара никъ». Хоам бу, таьрахьашка даларца ювзаенна план кӀезиг-дукха юкъейоалаеш, таро хургья тайп-тайпарча экономически даькъошта дӀадодаш дар лаьгӀде, иштта бизнес дегӀайоалаяра болх совбаккха.
Цул совгӀа, уж хьалаш вӀашагӀдохкаш да мехка бахархой вахар кхераме доацаш, дегӀадоагӀаш хилийтара; дикал лакха йола дешар, могашал, социальни новкъостал царна хилийтара. Из лоархӀаме гӀа боаккхаш ба къаман культура дегӀайоалаяра, хӀаране балхаца ювзаенна бокъонаш лораяра, иштта паччахьалкхен а доал деча даькъ тӀара а хьалаш царга сихагӀа а дикагӀа а дӀакхачийтара, яхаш, дийцар «Сердало» газетага ГӀалгӀай Республикан Паччахьалкхен а Кулгалхочун а зарбан болх лелабераша.
ГӀалгӀайчен Кулгалхочо яхачох, цунна чудоагӀаш да дукха декхараш: республикера нах «таьрахьий кӀийленах кхеташ хилар», цох кхеташ цахилар юкъера дӀадаккхар а цунна чудоагӀаш да. Из дӀадоладергда экономикан, социальни балха даькъ тӀара; цул тӀехьагӀа, массаболча балха юкъедоагӀаш хургда. Цо иштта белгалдир, ИТ-керда никъ республике хьакхелла хиларо болх сихагӀа дӀабахьа таро хулийтаргхилар.
ХӀаьта цун хьалхара дакъа российски предприниматель волча Гуцаранаькъан Микаила ахчах хьалъеш йола ИТ-Академи хургья, цо Ӏомабергба юкъедоаладеш дола кердадараш вахаре чакхдоахаргдола болхлой. Цунна юкъейоалаергья керда технологеш, уж да пхелагӀча ноахалах дола мобильни бувзамаш, искусственни интеллект, интернетхоамий технологи, биометрически оалача кепара сагах бола хоам бовзийтар. Уж юкъедоаладергда экономике, социальни даькъе, паччахьалкхенна доал деча.
Масала, искусственни интеллект юкъейоаккхаргья лорий дарбанчешка лазар лахара долча даькъ тӀа, дешара моттигашка, паччахьалкхенна доал деча даькъ тӀара хьалаш леладар автоматически оалача кепара хилийтара. Бувзама интернет лелаергья экономика тайп-тайпарча доакъошка пайда эцаш дола дешаш кхоачашдара, тӀахьожама болх лелабара. Тайп-тайпара йола технологеш наьха вахар тоадеш дола хьалаш хилийтара накъайоал.
Дешара даькъ тӀа, гӀишлон балха юкъе, хоамаш вӀашагӀдохкача, культуран даькъ тӀа а из лелае таро хургья. Цул совгӀа, ГӀалгӀайчен керда никъ биззагӀа чакхбаккхара чудоагӀаш, сагах бола хоам бовзара даькъ тӀара хьал дикка тоадара йола центр хила тарлу, иштта ИТ-говзал хилийтара, таьрахьашка доалаш йола центр хила еза.
Таьрахьий кӀийленга далара кердача наькъага хьажа а хувцамаш де мегаргда ГӀалгӀай Республико кхаь шера йола план оттаяле хьалха; цу юкъе федеральни, моттигера, доал деча даькъ тӀара керттердараш теркал а деш. Из керда никъ хӀара шера бувца а хувцамаш де а безаш хургба, бакъда шера цкъа мара йиш яц цу тайпара болх бе. 2024 шу чакхдаллалца йолча хана, керда никъ юкъебаккхара дош кхоачашдаь даккха деза.
