Ялхарой Марема дувц, Турце бахаш болча гӀалгӀай мухажарий тӀехьенах
Ӏоахарганаькъан Ч. цӀерагӀча НИИ болхло, философе Ӏилмай кандидат Ялхарой Марем 1997-ча шера йолаелар Юхерча Малхбоален мехкашка, Турце бахача гӀалгӀай вахара хьалаш тахка. Цул совгӀа, Ахьмада Марем ГӀалгӀай Республикан юкъарлон «Сердало» яхача газете болх беш йола журналист а яр. Къаьстта цу хана хайтар цо туркий темах ше болх бе безам болаш йолга. Мехка къонагӀчарех цаӀ долча газета оагӀонаш тӀа кепа тох цун «ГӀалгӀайчен кхыйола паччахьалкхе» яхача йоазонна, цу тӀа цо дувцар, шоай мел дола вахар Турце дӀахьош, цу мехка яьхача мехкахбаьннача гӀалгӀай тӀехьений вахарах.
Цул тӀехьагӀа, йолалу из Турце бахача гӀалгӀайх дувцаш дола тохкама балхаш де. 1997 шера цо вӀашагӀдолл ГӀалгӀайчен Ӏилманхой Турце бахийтара гӀулакх; шоай Даьхенцара бувзам байна, ГӀалгӀай мехкара беха нах лаха дага бар уж.
Цу тайпара гучадаьлар, Юхерча Малхбоален мехка шахьарашка гӀалгӀай бехача наьха 12 юкъарло хилар. Тохкама балха чудоагӀаш, Ялхароевас Турцера репортажаш ю гӀалгӀай телевидене гӀолла, цун кхетаченаш хул гӀалгӀашха болча наха хьалхале лелаеш болча нахаца, йоазон а юкъарлон а болхлошца. Уж бар Стамбул, Анкара, Конья, Бейшехир, Аланья шахьарашка бахаш.
2001 шера «Цхьана-2001» яхача Ерригроссийски мехкарча журналистий яхье котъяьлар из, хоамий кулгалхой Ассоциаце «Фусамах вехача сага вахара сурт» яхача даькъах дикагӀа йола журналистка хилар цох.
2004 шера, Кавказа Ӏилманхошта юкъе, гӀалгӀай мехкара дӀабаха беха нах бувцача темах кандидатски диссертаци могаяь тӀаийцар цун. Цу хана из йолалу Наьсарен- Шахьара экономикан, бокъонаш хьехара институте болх бе.
2008-ча шера «Турце бахача гӀалгӀай литературани публицистикани болх» арабаьлар цун. «Юкъарлон, гуманитарни Ӏилма» яхача даькъах, Даьхен дешар дегӀадоаладара йолча ганзо дӀахьош хиннача яхье, Ялхарой Марема «Турце бахача гӀалгӀай литературани публицистикани болх» яхача книжках «2008 шерара дикагӀа дола Ӏилман книжка» яха диплом делар.
2013-ча шера, Ялхарой Ахьмада Марема дакъа лаьцар ерригроссийски Н.Н. Миклухо-Маклая РАН цӀерагӀча РАН энциклопеде; антропологе Институте юкъара монографи яздеча, цига из автор хилар «Иордани, Ирак, Сири, Турци» яхача даькъой «Россел арахьа бахача ГӀалгӀайх» яхача йоазон, из чудолагӀа 9-ча керта.
2020 шера цо, эрсий меттала таржам даь арахец, гӀалгӀайх хьаваьннача туркий йоазонхочун Джантопола Садеттина «Дото шалта» яха роман. Цул тӀехьагӀа, ши шу даьлча, шийгара дешхьалхе язъеш, Ӏилманхочун Т.Ш. Биттировай дешаш а тӀадолаш, иштта автора сурташца кийч а даь, юха а из арахеца кийчду цо.
2021-ча шера, цо арадоаккх ТӀумхой тайпах хьаваьннача йоазонхочун Ферди Айдамира «Гаьннара безам» яха роман.
Карарча хана, Ялхарой Марема «Ялхайтта сахьат» яхача аргӀанарча Айдамира Ферди романа таржам даьд, цу тӀа дувц, дукха адам а леш, цигара мохк агаш хиннача хатарах лаьца. Ахьмада Марема яхачох, цу романа тӀа увттаду дерригача дунен тӀарча наха дӀадовзийташ дола адамлен хаттараш. Из книжка арахецара хӀанз эшаш дар ахча да, типографе болх дӀахьоргболаш.
Марема яхачох, кастлуш Айдамир Ферди лаьрхӀа ва шоай мехках беха лийннача нахах, цар тӀехьенах дола истори язде.
Иштта цо дийцар тов бетта хиннача «гергача истолах», цу хана ГӀалгӀайче баьхкар Турце цхьацца йолча шахьарашка болх беш бола вай къаман нах.
Уж чӀоагӀа дика тӀаийца хилар гуш дар республикан Ӏилман, юкъарлон вахаре. Балха моттиг дӀаяхьарал совгӀа, хьаьший таро хилар шоай гаргара нах бӀаргаго, даьй кашамашка хила, ГӀалгӀайчен лоаман даькъ тӀара гӀалаш латтача кхача.
