Из кийчбаьр ГIалгIай Республикан керттерча библиотекан къаман-мехктохкама отдел я. Цига хьагойт Мухьмад-ТIахIира йиIий Зейнапа Iилман а кхоллама а никъ. Укхаза цун Iилман йоазош да го йиш йолаш, иштта цунна шийна хетабаь кепа теха дукха болх ба.

«Дзараханаькъан Зейнапа Iилман балхашта юкъе, гIалгIай къаман исторе а культуран а оагIонаш го йиш я. ДукхагIча даькъе уж я къаман культуран, хьоалчагIан, тIабувхача гIирса Iадатий, гIалгIай эхь-эздела оагIонаш. Дукха Iилмо ца тохкаш йиса уж моттигаш автора, кIоаргга чулоацам болаш, Iомаеш я.

Ше беча тохкама балха юкъе цо йоалаю этнокультура моттигаш, гIалгIай къаман сакхетама лард хиларах тарра, цу юкъе я дезал хьакхоллара оагIонаш, юкъарлонна вахар, цIайшца ювзаенна культура, эхь-эздела боарам.

Iилманхочун болх иштта бовзийт гойтама экспозицешка. Цига иштта го таро я Дзараханаькъан Зейнапа яздаь йоазош тIадола книжкаш. Царна юкъе да «Росси-ГIалгIайче: 240 шу цхьана» яха гIалгIай къаман истори, культура ювцаш йоазош тIадола гулламаш. Цу тайпара китабаш тIехьа тIайоагIача шин юбилейна хетадаь а да. Из да 2015 шера-«Росси-ГIалгIайче: 245», иштта «Росси-ГIалгIайче: бIаьшерашка цхьана», 2020 шера кепа теха арадаьннад уж. Уж дерригаш а Къилбаседерча кепа тохача цIагIа арадаьнна да, цар тIа дувц дукхача хана денз цхьана дахача гIалгIай, эрсий къамий истори, российски паччахьалкхен вахаре дакъа лоацаш хьабаьхкача, хIанз вайна юкъера дIабахача гIалгIай ноахалех», — аьлар «Сердало» газетага ГIалгIайчен къаман библиотеке.

Дзараханаькъан Зейнапа гойтамо хьахьокх, цо массе оагIорахьара чулоацам болаш из болх дIахьош хилар, из тIаберзабаь ба культуранна, Iилманна, гIалгIай къаман кхыйолча вахара оагIонашта.

ЛоархIаме ГIалгIайчен тIехьале я Iилманхочо терко тIайохийташ яр.

«Мах баь варгвоацаш, къахьегаш хьайоагIа Дзараханаькъан Зейнап истингаш-кIувсаш дара даькъ тIа гIалгIай къаман кIувсий кеп кердача хьисапе йоаржаеш. Iилманхо-этнограф хиларах тарра, цо цхьа ткъаьх шу хьалха дIаболабаьб ший Iилма-тохкама болх, гIалгIай гIарчий говзал тохкаш, ха дIа мел йода дукхагIа шаьрлуш, хьайоагIа из цу даькъ тIа.

Укх массехк шера ГIалгIайчен халкъа кхоллама цIагIа дика болх беш я Дзараханаькъан Зейнапа хьакхелла «Истинг» яха пхьоалле, цо кердайоаккх къаьнара гIалгIай къаман говзал. Цу хана денз, цунна тIехьа дукха ба истингаш-кIувсаш дара говзал Iомае ловраш, цо царна шерра йовзийт истингаш кхоллара къайле.

Дзараханаькъан Зейнапа тамашийнача балхаша тIаоз гонахьарча наьха безам. Мухьмад-ТIахIира Зейнапа иштта чIоагIа ший дег чура безаш беш бола истингаш-кIувсаш дара болх наха мел эшаш ба го йиш, я цар из езаш а тIаэцаш а хиларах«, — йоах ГIалгIайчен культуран цIихезача болхлочо, Россе цIихезача артисткай Йовлой К. А. цIерагIча халкъа кхоллама республикан ЦIен кулгалхочун декхараш кхоачашдеш йолча Котанаькъан Марема.

«Сердало» газето яздаь хиннача беса, дIадахача шера гIалгIайчен истингаша- кIувсаша, къаьнарча кепара уж хьадеш хиларо хозйир Россе «Мах боацача культурни тIехьален хIамай дошо антологи».

Из тамашийна болх кийчбаьбар Россе лоархIамеча культурни тIехьален халкъа говзала шу дездеш, цунна чуйоагIаш хилар Россе халкъий цхьа бIаь мах баь варгвоаца хозале.

Дзараханаькъан Зейнап керте латташ, йоккха терко тIайохийташ, ГIалгIайчен халкъа кхоллама ЦIено дIабихьа хинна болх лакха мах оттабаь тIаийцар В. Д. Поленова цIерагIча Паччахьалкхен Российски халкъа кхоллама ЦIено.

Укх деношка Дзараханаькъан Зейнапа цIерагIа мехка дукхача моттигашкара, цунна балха новкъосташкара из даькъалаювцаш дешаш хаза йиш я, Iилман ларда тIа цо дукхача шерашка къахьегаш баьккха толам бахьан долаш. «Сердало» газето а шийгара даькъалаювц сийдола Iилманхо, могашал хийла хьа, тахан санна хьай балха тIа керда толамаш даха; наха иштта езаш, цар лоарIхаш хийла хьо.