Боккхача къахьегамах хьахиннар
Ерригача Россе яхьашка котало яьккхар «Сердало» шеф-редактора
«Российски Федераце меттацара политика» яхача ерригача Россе дӀахьош йолча кхетаче «Керттера дош» яхача оагӀонах, вай къаман мотт дегӀабоалабара, боаржабара тӀехьа хьинаре къахьегаш хьавоагӀача «Сердало» газета шеф-редактора Курскенаькъан ИбрахӀима вай республиканна котало ера. Бахархошта, вай меттаца къахьегача наха доккха совгӀат хиннад цу гӀулакхах. «ДикагӀа йола мультимедийни проект» яхача номинацех котваьлар Курскенаькъан ИбрахӀим. MӀcrosoft Word яхача системанна лаьрхӀа ше оттадаь, йолча клавиатураца дужаш дола гӀалгӀай метта орфографически дошлорг гойтар цо цига. Къаман метта хьал лакхача лагӀа тӀа даккха гӀерташ, ди-бийса ца къовсаш, къахьегаш воаллача ИбрахӀима коталон совгӀат хьаденнар вар къамех йолча федеральни агенства кулгалду Баринов Игорь. Тахан шун аьттув ба цунца тха хинна къамаьл довза. Цо хьаллаьцар вай массане юкъара гӀулакх да.
- Боккха толам ба Ӏа баьккхар! Беркате хилда хьа из гӀулакх! Цу йоккхача яхьашта юкъе мишта нийсвелар хьо?
- Баркал хилда цу гӀулакхах гӀад мел бахарашта! Доккха доаца метташ хьаллоацаш дӀахьоча балха итт шу дизар кхайкадаьдар ЮНЕСКОс. 2022-ча шера дӀадоладаь из гӀулакх 2032-ча шерга кхаччалца дӀахьоргда. Из болх хьаллоацаш, Россе тайп-тайпарча моттигашкара метташца къахьегаш боахка нах гулбаьбар къамех йолча федеральни агенствос. Уж бар хьехархой, программисташ, лингвисташ, Ӏилманхой, иштта кхыбола цу лостамагӀа къахьегараш. ХӀанз шозлагӀа цу юкъедахад тхо. 2023-ча шера яхьашка дакъа лаца безам болаш дехар чудала лаьрхӀадар оаха. Тахан, шоана гуча тайпара, цхьан даькъа лауреат хила аьттув баьккхар Дала.
- MӀcrosoft Word яхача системанна лаьрхӀа дола дошлорг кхолла мишта дагадехар хьона?
- Са балхаца дувзаденна да из! Из болх дӀаболабеш, эггара хьалхарча юхьанца са де безам хиннар дар; корректорий, таржамхой болх аттача баккхар. Цул тӀехьагӀа, уйла чуера, орфографически дошлоргацара болх дикка дӀашербе, массане пайда эцаргболаш. Вай мотт лорабара, цун гӀулакх хьаллацара тӀехьа дикка толам хургболаш, вайна массанена эшаш хӀама да из.
- Проект хьакхоллаш эггара чоалханегӀа фу хетар хьона?
- Хала дар геттара дукха йола деша кепаш вӀашагӀтоха. ХӀара денна ах шера бир аз уж гулъеш бола болх. Аз баьча балхага хьожаш хиннар ва, вайна массанена дика вовзаш вола цу оагӀонцара воккха говзанч Ӏарчакханаькъан Сали. ХӀара денна къахьегаш, дикка гаьнадаьлар тхо, дошлорг хьахилар. Из болх дӀабахьа чӀоагӀа гӀо даьд тхона ахчанца вай мехкадас Келаматанаькъан Махьмуд-Ӏаьлас. Цо гӀо деш, аьттув баьлар тха из беркате проект дӀаяхьа.
- ДӀахойодача хана де лаьрхӀараш дукха дий хьа?
- Вай боккхача мехка дахаш мел долча къамий эггара йоккхагӀа йола ганз мотт ба! БӀаьшерашкара денз ший истори долаш, хьабоагӀа хӀара къаман мотт. Вай массане декхар да, из кхетадеш, цун лерхӀам беш, хьаллоацаш хила. Воашта могаш болча низаца, къаман мотт дегӀабоалабеш, цун овла лорабеш дӀачакхдалар – вайна тӀалатта декхар.
- Ер шу чакхдоалаш латт, хьайгара фу аргдар Ӏа вай мехкахошка, газет дешарашка?
- Эггара лоархӀамегӀа дар - сага хьегаш дола къа лархӀар, цун хами махи цабоабар! Къаман мотт массаболча наха Ӏомош хилар, наьна меттала дола литература дешар, чӀоагӀа лоархӀаме да. Ираз, аьттув болаш хилда массане вахар! Къаман накъадаргдолча хӀаман тӀехьа хьинаре къахьега, доккхача толамашка кхача, воашта Дала хьаденнар лорадеш дӀадаха низ хилба вай! ХӀара денна тоалуш латталба вай гӀалгӀай мохк!
