Цӏи дӏайоаяь, нах кӏалхарбахар
Наха оарцагӏъухараш шоай болх лакхача боараме дахьош ба
«Цӏи йоаеш дола гӏулакх сона бера хана денз дезаденнад. Из сенца дувзаденна дар аьлча, ишколе ухаш воацаш, тхоай къаьнарча цӏен дахчан моттиг, токацара кхоачамбоацараш бахьан долаш, шозза лотаенна, дӏайоае езаш хилар со. Цӏогӏа детта волавенна, цӏагӏа мел вар сомаваьккха, оахош дӏайоайир оаха цӏаьхха яьнна цӏи»,- дагаух Тӏонганаькъан Ибрахӏима. Иштта, цӏаьхха, бийсанна лаьттача сатема юкъе яьннача цӏерга гӏолла дӏаболабелар тха турпалхочун доккхача вахарера никъ.
Ишколе даханза бер долаш, цӏагӏара нах ханнахьа, цӏи гаьнаялале сомабаха хьаькъал хилар цун, Даьла къахетамца. Цӏера духьала бокъонца бола тӏом дӏахьош хилар, вахар довза кхенза вола кӏаьнк.
«Цу хана чӏоагӏа доаккхал дора аз дег чура иштта сиха корзагӏваьнна, цӏогӏа дийтта, цӏагӏара нах ханнахьа сомабаха сай аьттув баларах; хӏана аьлча цӏи гаьна ца ялийтар ма дий эггара лоархӏамедар». Цу хана берий беша а дӏачӏоагӏдир; со кхийна ваьлча цӏи йоаеш вола болхло хила веза, аьнна. Кхы дӏахо дувца, уйла е ца езаш; къоастадир-кх из хӏама. Цӏи йоаераш болча ишколера еш хинна экскурсеш геттара гарга яр цун дега.
Йоккха цӏе машинаш, цӏи йоае ухарий ший тайпара бола гӏирс, саг майра оамалаш, кадай, денал долаш хилар – из деррига дезаденнадар цунна дувцилга доацаш чӏоагӏа. Ишколера ваьлча, Россе МЧС лостамагӏа деша ваха лаьрхӏа вар тха турпалхо. Дӏахо хьоргбола никъ хержа баьннабар, кхы дӏа-хьа дехка ца дезаш… 2013-ча шера ишкол яьккха ваьнна, МЧС колледже деша эттар из. Тӏехдика колледж чакхъяьккха, дукха хӏама довза ловш, лакхаленашка кхача гӏерташ вар ше хержача гӏулакхага гӏолла.
Кӏоаргга дег чура тӏема гӏулакх ӏомаде хьагаш вар из. Республикерча яхьашка толамца чакхваьнна, Москве кхаьчар… Россе МЧС Паччахьалкхен декхарий Академе курсант хилар цох. 2022-ча шера тӏехдика дийша диплом хьаийца, чухьарча гӏулакхий лейтенант яха цӏи тӏехьа йолаш, ший мехка цӏакхаьчар дӏахо къахьега. Тӏахьожама оагӏонцарча моттига инженер волаш волавелар из, зулам даржаргдоацаш къахьега дезаш моттиг яр из.
2024-ча шера ардара бетта 1-ча дийнахьа денз, керда декхараш кхоачашде дезаш хилар - цӏи яьлча оарцагӏъухарий 9-ча хаьхой кулгалхо. Цун бе безаш хиннар лоархӏаме болх бар, хӏана аьлча, цӏера хаьхой кулгалхочунга гӏолла дӏабодаш ба беррига цу оагӏонцара болх. Белгалде деза, из гӏулакх а вай турпалхочо тӏехдика дӏахьош хиннилга, Даьла низаца. Цунга хьежжа, 2025-ча шера вай мехкарча Россе МЧС Керттерча оагӏонцара эггара толашагӏа вола хаьхой кулгалхо вар из. Хӏара денна хьинаре къахьегарах, шийна тӏадехка декхараш боаггӏача боараме, тӏехдика кхоачашде гӏерташ латтарах баьккха толам бар из.
«Ше караийца никъ лерттӏа дӏахьош, гонахьарча болхлошта лоархӏаме оагӏув болаш хилар, кхыболча дуккханешта масал гойтар да. Ше лелабеш бола болх безаш, лоархӏаш хила веза моллагӏа саг, - дийцар цо тхога. - Къахьийгар гаьнаваргва яхар чӏоагӏа нийса, доагӏаш аьнна хӏама да… Хӏаьта кхерам?.. Кхерам болаш ба, из боацаш хилац вӏалла а. Из тха балхаца дувзаденна хӏама да. Кхерам хул тха массане дегашка!
Моллагӏа хӏама хила тарлулга кхетадеш, массахана духьалъотта кийча долаш, хила деза тхо. Тха декхараш, тха болх беций из?! Из ӏомабеш къахьийгадеций оаха! Уж деррига хӏамаш тха балхо чулоацаш да: кхерам, кадай хилар, сиха хьовзар, моллагӏча хатарга кийча хилар; корзагӏдаьнна, деха ца а хьовзаш. Цхьан дийнахьа дехкеваьнна хиннавац со, айса из болх хержа. Сайна дезаш, дегаца хержа гӏулакх да са из», - дийцар тха Ибрахӏима.
Хьинаре къахьегаш хьавоагӏача цу сага, дукха дар дувца… Моллагӏча хӏаманца эггара керттердар, ший декхараш бехктокхаме, дог лазаш кхоачашдар да. Из лорадеш вар массахана хьалхарчарна юкъе хургволгах шеко яц». Къамаьл йистедоалаш, тӏатехар цо: «Сатем, беркат, ираз хилда вайх хӏаране цӏенъюкъе. Во хоамаш ма хулла кӏезигагӏа хилда вай вахаре, хӏаьта хатар нийсденнадале, сои са новкъостийи кийча да массахана оарцагӏдахка!»