Шеко йоацаш, театр сага самукъадаккхара бола хьаст ба. Боккъонца волча артиста шийна хьалхашка халонаш я, аьнна, цӀаккха а хеталургдац. Вайна дика довзаш долча бахьанех, гаргара саг велча боккха бала бос вай кер чу, бакъда цу хана ший уйлаш хьагул а яь, низаца чӀоагӀвала хар эшаш да. Кхыча ший нийсархошта санна, Султана а лайра Казахстана халонаш, из цига ваьв. Цу хана цар дезале во дера, воккхагӀа вола воӀ велар, цул тӀехьагӀа да а дӀаваьлар.

Шоана а дайна ма хургдий, вай боккхагӀчар иштта моттиг нийсъелча мишта сатох, уж цу хӀаман тӀехьа шоаш моргаш кхы боацаш ба. Кхела духьалъотталуш хила веза.

БоккхагӀчар дунен хьаькъал хьаийцад. АргӀанара нийслуш йолча халонашта а дикашта а юкъегӀолла, вахар дӀахо дӀадахьа ховш ба уж.

ГӀайсанаькъан Султан дика актёр ва, цо доккха дакъа юкъеденад наха йовзаш йола спектаклаш оттаеча, уж я «БӀаьшерен боадонгара», «Гамлет», «Мизантроп», «Ханума», «Ши тӀаьск», «Хьажмурд», «Кум йожа моттиг», «Зулами бехктокхаме озари», ишта кхы дуккхаяраш.

Актёр даькъалавувцаш, ГӀалгӀайчен культуран министра Лаьнанаькъан Залинас белгалдир, цун доккха начӀал хилар, цо укх дукхача шерашка вай бахархой гӀадбугаш къахьегаш хилар, иштта дӀахо а дукхача шерашка из могаш волаш наха тахан санна везаш, ший балха тӀа накъавоалаш вахар ловш долча дешашца.

ДӀахо берий театра кулгалхочо Хазанаькъан Мусас шийна из вовзарах а цун балхах а лаьца дийцар. Уж шоайла байзар гаьнарча 1978 шера, цу хана артисташ цӀабаьхкабар «Шин аьлан лай» яхача спектаклаца, уж къахьега болабелар Нохч-ГӀалгӀайчен театре.

«Со цу хана театре вар болх беш, бакъда актёр волаш-м вацар со цига, монтаж еш вар.Тамашийна ха яр, деррига дийца а варгвац, кхоачам болаш да аьнна хет сона, 1984-ча шера, Москверча МХАТе «Ревизор» яха спектакль гойтача хана, 20 минота наха тӀоараш детташ хинна моттиг йийцача а.

1985 шера «Юбилей» яха спектакль хилар Чехов Антона хьамсарча мехка.

Вай театр, Таганроге а нах цецбоахаш, начӀал гойташ хилар. ДукхагӀча столицан театрашка цхьан спектаклашца болх бора, тхона хайра комиссена цкъа хьалхагӀа болх дӀагойта. Спектакль бӀаргаяйча, эксперташа цӀогӀарч деттар: «А! А! Из вай хьажархошта гойта деза!» Сайрийна актёраш юха а арабаьлар шахьара сцена тӀа», - дийцар Мусас.

Цу ханарча театралаша яхачох, Нохч-ГӀалгӀайче чӀоагӀа а доккха а театра дакъа дар. Цига къахьегаш бар Хазанаькъан Махьмад-Гири, Новрбенаькъан Руслан, Цисканаькъан Мухьмад, Абаьданаькъан Бек, уж берригаш а боккъонца йола искусство хьакхоллача наькъ тӀа латтар.

Цу балхал совгӀа, вай турпалхо кулгал деш ва, 2003 шера денз, театра болхлой Союза ГӀалгӀайчен отделене. Из цига балха дӀатӀаводача хана, кхоллама юкъарлонца болх беш вар верригаш а 33 саг, хӀаьта таханарча дийнахьа уж ва 184 театра болхло. Хетаргахьа, из да кулгалхо ший болх бовзаш а безаш а хилар. ГӀалгӀай Республикан СТД доакъашхоша дика дакъа лоац юкъарча балха юкъе, уж безаш тӀаэц халкъашта юкъерча кхетаченашка е кхыча моттигашка, цу юкъе «Артмиграци», «Балтийский цӀа», кхыметтел «Дошо мӀаьжг» а йолаш.

Актер ваь ди дездеш хиларца дувзаденна, Российски Федераце театра болхлой Союза кулгалхочо Машков Владимира сийлен грамота яйтай Абоязита Султана. Цо баркал оал вай мехкахочоа, ГӀалгӀай Республикан театра искусство дегӀайоалаеш дика къахьегарах, лакха балха говзал йолаш, ший болх безаш, РФ СТД доккха дакъа юкъедахьаш, болх беш из хьавена хиларах.

Юбиляр даькъалавийцар СТД нохчий даькъо а, шийна керте АхмадовгӀар Хьава йолаш. Цо яхачох, театр иштта чӀоагӀа дезаш хиларо ГӀайсанаькъан Султан ГӀалгӀайчен культуран белгало я. Цо иштта аьлар, вай мехка театра гӀулакх дегӀадоаладара, гӀалгӀай культуран тӀехьале лораяра цо юкъедена дакъа мах баь варгвоацаш хилар.

ЦӀай дездеш йола сайре дӀайихьар лакхача боарам тӀа, цига самукъадаьлар артистий а иштта хьаьший а. Сцена тӀа даьхар, ГӀалгӀай Республикан Халкъа артиста Абаьданаькъан Ӏалихана «Даар хьалхашка денад» яха, ГӀалгӀай Республикан цӀихезача артиста ПхьугӀой Амира «Ха» яха иллеш. Кхетаче чакхйоалаш, ГӀалгӀай Республикан Халкъа артисткас МарзагӀанаькъан Тамарас, ГӀалгӀай Республикан цӀихезача артиста Беканаькъан Рахьмана «Театр» яха илли дӀааьлар, цу тӀа дувцар берригача артисташта, искусствон болхлошта карагӀдоалача дикача гӀулакхех лаьца.

«Сердало» яхача кепайоазон цӀен коллективо даькъалавувц ГӀайсанаькъан Султан, могаш волаш, толамаш доахаш, балха говзал лакхъеш, вахалва хьо дукхача шерашка.