Каьхат Ӏалашдар
Хьун боахам лорабеча юкъе, дакъа лоацаш ба вай мехкахой
Дуккхача шерашка денз; хьадоагӀаш хиннад ишколашка тиша каьхат, аьшк гулдеш дола гӀулакх. Бакъда тахан коашка чуувтташ; аьшк, гулдеш лелац дешархой, уж ханаш гаьнна тӀехьашка йисай. ХӀаьта наха къахьегача, кхыйолча моттигашка эшаш доаца каьхат, журналаш, книжкаш гулдеш дӀачутелара болх тахан а дӀахьош ба. Совдаьнна каьхат заводашка чакхдоахаш, керда каьхата хӀамаш хьаю.
Боккха пайда ба цох хулар. Цу балхацарча говзанчаша белгалдечох, хӀара чакхдаьккхача тонн каьхато 17 га кӀалхаръяккха йиш я. Цудухьа дешархоша, хьехархоша, даьша-ноаноша хьаллоацаш, дӀахьош ба из беркате, гаьнаш ягӀа бӀарчча доазош лораду болх. Миллионаш болча наха хьаллоацаш дӀахьош хилча, еррига Росси чулоацаш, боккха болам хул цох.
Хетадала йиш я, смартфонаш, компьютераш яьржача заман чухьа; каьхат иштта дукха эшац, аьнна. Бакъда из иштта дац. ХӀара болх беча моттиге хьаӀов, денна болх беш хилча, тиша каьхат, дуккха хьаӀайна, ца дезаш латташ хул. Цудухьа каст-каста цунга хьожаш, эшаш доаца каьхат из гулдеш леларашта дӀатела деза болхлоша. Иштта дуккхача наьха цӀагӀа дадаш хул, тахан вӀалла лоархӀаме доаца, массайтта шера гулденна журналаш, книжкаш, газеташ. Дикка хьежача, дуккхабарий бада тӀара корадоагӀа цхьаккха хӀаманна эшаш доаца, шоай ха йиа даьнна книжкаш, кхыдола каьхаташ. Каьхат гулдеш дӀахьоча боламо хьагойт, Ӏалама кхоачам лорабеш, хам беш лелабе безилга, пайда хьабоалаш дола хӀама доаде йиш йоацилга. Цхьаькха цхьа лоархӀаме оагӀув ба цу гӀулакха. Цхьацца хӀама довза, тахка чам бола бер, боккхийбараш хьажа овтт, наха дӀачутелар, гулъяьр фуй. Се кхувш лаьтта ханаш дагалаьцача, дагадоагӀа сона, дӀачудала гулдаь латтача каьхата юкъера оззадийя цхьа журнал, е книжка хьаарадаьккхе, цу тӀа хьежаш латта вусар саг, тӀера ца воалалуш. Йоккхача гурмата юкъера дошо гала лохаш санна, сурт дар-кх из.
Цхьайолча хана, дега чӀоагӀа хала хулар, каьхата гувна юкъе цхьанне язбаь Ӏилман, кхоллама болх, хьаькъале уйлаш, дувцараш, романаш дадаш дайча. ХӀара хӀаман ший ха я-кх… Вай вахара цхьа оагӀув ба-кх из. Тахан уйла ю аз; цӀена, кӀай каьхата лист кхое, лорае, хам бе Ӏомаде деза вай бераш. Лоадам бац аьнна вайна хетача цу хӀамашкара хьадолалу деррига… Кхувш латтарашта хьалхадаха деза, из цӀена лист сага дувцар, сурт, байташ кхоллаш дола доазув долга, массахана из керта чу лоаттаде дезилга. ХӀара каьхата лист хьакхоллаш къахьега дезилга, дуккха адам цу балха юкъе долга кхетаде деза. Хьун юкъера хьаболалу цун никъ, тӀаккха тикашка кхоач, юххера а - вайх хӀаране цӀагӀа. Из хӀама боаггӀача боараме кхетадеш волчо хозахета га тедаргьяц, хьун юкъе нувхаш йоаржаергьяц.