Могашал тоаяра массехк никъ харжа йиш я, масала, спорта тоабай кепаш, Магасе, Наьсаре, Илдарха-Гӏалий тӀа шийца цхьан дагарбараш лахар, салоӀа денош долча хана цхьана ловзар футболах, баскетболах валейболах. Дика да нагахьа санна гаргарча наха е уллуврчар цхьана хорже физически занятеш. Из хила йиш я дикка никъ бар, стадиона тIа гӀолла адар, яьссача ара лелар, гаьнара туристически никъ бар.

Денгара ди массаза дала, дукхагӀа хулаш йоагӀа ГӏалгӀайче физкультурно-унахцӀенон гӀишлош, дика мегаргда юкъера ха яьннарашта а иштта кӀеззига боккхагӀбарашта а йола занятеш вӀашагӀъехкача, теннисах, бадминтонах, кхыдолча ловзарех латташ йола.

Цхьайолча хана нийслу уж хаттараш ахчанца дувзаденна долаш а, вай наьха терко тӀаоз гантелешта, геракашта. Нагахьа санна тика тӀа йохкаш яраш маьха тӀа еце, моллагӀча хӀамах хьае йиш йолаш я уж.

Карарча хана да тайп-тайпара сомал дола хьамча тӀехкараш, из дика мегаргда йоккха йоацача штанга меттел. Цо шун дегӀа маьженаш мукъайоахаргья.

Цу тайпара тренировкаш дӀахьош хиларо деррига дегӀ мукъадоаккх: кулгаш, букъ - дегӀацара цамагар, кхыдараш мича дахар ца ховш дӀадоал, из спортивни хьал каст-каста леладеш хилча. Из деррига а дукха Ӏохайна вагӀача сага хьахулаш да.

Дӏахьажал 40 шу даьннача вай моллагӀча мехкахочунга. Из дукхагӀча даькъе цӀагӀа дивана тӀа вижа улла саг ва, ший паргӀатта телевизорга а хьожаш.

Цул тӀехьагӀа, Ӏуйрийна ший машинаца балха дӀавода, цига массехк сахьата Ӏохайна вагӀа. Сайрийна чувода, дикагӀа долча кӀаьдача гӀанда тӀа юха Ӏохов, вахара бувзамашка доаллачунга хьажа. Из бахьан долаш цун фоарт, дӀа ца ерзалуш, чӀоагӀлу, лохера дегӀа оагӀув лерттӀа цӀий ца лелаш бус. Цудухьа цу сага могашала из деррига Ӏаткъаш хул, моллагӀа ха яьнна из хиларах.

Кхыча дешашца аьлча, чӀоагӀа дика да цӀий додадар - гантелешца де йиш я из е геракашца, шоашта бакъахьа хетачунца, шоай дегӀа низ дӀа а лоархӀаш.

Хьалхарча аргӀагIа башха теркалбе безац интернет хьалйиза бола чемпионаш, иштта теори дика йовз тхона яхаш тайп-тайпарча наха дувца къамаьл. Керттердар да цхьан ах шера каст-каста кхоъ-пхиъ упражнени яр, дукхагӀа йола дегӀа маьженаш чулоацаш йола, кулгашца, когашца болх бар, букъ мукъабаккхар, че дӀаяккхар, дегӀа низ чубоссийтар.

Из деррига а къахьегам ба – хозахета деш хIама дац. Безам бий шун оашош хӀанзалца дитар юха доладе? Тӏаккха сатоха а хьоцар даккха а дезаргда, шоаш духьалъотталуш хилар хьа а гойташ. Керттера дар да, из шоана пайдана хилар.

Говзанчаша яхачох, геракашца занятеш дӀахьош хиларо дегага дикагӀа болх байт, кхы а дукха могашала эшаш дола хьал тоаду. Из доацаш а вувхьаш хилар дӀадоаккх, тӀехкаш чӀоагӀъю, хӀаман хьисап дар а сихагӀа хул, цаховш, цӀаьхха, Ӏовожар а лаьгӀлу.

Эггара лоархӀамегIдар да гӀелвалар, гӀелвала безам бар тешшаме хила йиш я цу тайпара физически упражненеш дӀахьош хуле, ше дикка дегӀа дозала эшавенна хургволга. Дӏаяхача ханашка, ГӏалгӀайче 100 сага юкъера 5-7 саг мара гуш хилацар кхалнаха, маӀача наха юкъе дегӀа тоавенна волаш. Тахан латташ дола хьал кхыча беса да, вай таханара ха хьаийцача 15-20 дегӀа тоавенна саг го йиш я 100 сага юкъера.

Тахан вай дахаш да хьоарах яьча мерзача хӀамай дунен тӀа. Марта, мук, пхьор хьалха санна леладац. ДукхагӀчар саготделча а хӀама юаш нийслу, шоай кер хьалбузаш…

Дагалацал даарех тохаш дола массанена довзаш дола басараш, шекар дукхагӀча продуктех дӀатеха хилар, массайолча хана дикагӀа уж лоаттае гӀерташ, - сурт унзара да.

Укхаза духьалъоттара йола нийсхо лаха еза, шоаш кӀалхардахара. Чам болаш хӀама яар хоза хетий? Из дика да! Вайна массанена а хетт из хоза, сага дезар да из. Хӏама яа мегаргья, бакъда цул тӀехьагӀа хьай дегӀа тӀа совлен йола кийлаш ӀотӀа- ювшаргйоацаш, уж Ӏояха хьажа.

Иштта лоравала веза халахетарах, вайцара дукхача ханашка дӀа ца къасташ хулача. Нагахьа санна из хьай дегӀацара дӀадаккха хьона могаш ца хуле, гайна-ганза цамогаш хургва хьо. Цудухьа хержа еза спортивни занятеш, цар паргӀатавоаккхаргва моллагӀвар.

Наха чӀоагӀа харцахьа ду бешамашка е шоай коашка болх цабар. Шийна хоза хеташ бола болх дӀабахьа беза лаьттанца, тӀаккха хургда шо селхан мара санаторера цӀа ца даьхкача санна могаш а кадай а.

Дукха никъ беш хилар е удаш хилар дика да сага могашала, из йӀайхача хана даь а ца Ӏеш, даим леладе деза. Ӏана зама латташ, ара шийлача,цӀенача хана, яьссача аренашка гӀолла вахар дегӀа дика да. Лоацо гӀа боаккхаш, шорттига леларо сага могашала пайда бахь. Наьсарера ваьнна Ачалкхе кхаччалца йолча моттиге леларал дикагӀа фу хургда? Уж моттигаш сатем болаш а, наха юстара а, хоза а я.

Цу тайпарча гаьнарча моттигашка водаш, таро хул ший спортивни декхараш кердадаха а. Масала, хӀара ах километр дӀа мел вода, гаьнах пхорагIа бекъа дӀа а теха, цох шийна массаза хьалъоллавала мог хьажа.

Лоацца аьлча, шорттига лоралуш хила шоай могашалца, цунна эшар леладе, шоай дегӀа могашал чӀоагIъяра еррига оагӀонаш шоана уллув я. Тӏаккха вайна юкъе хургба дика къахьегаш, дешаш, вахарах гӀадболхаш, шоайла новкъостал де кийча бола нах.